HMS E19
 HMS E19 w Tallinnie | |
| Historia | |
| Stocznia | |
|---|---|
| Położenie stępki |
27 listopada 1914 |
| Wodowanie |
13 maja 1915 |
 Royal Navy
| |
| Wejście do służby |
12 lipca 1915 |
| Wycofanie ze służby |
3 kwietnia 1918 |
| Los okrętu |
samozatopienie |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
678 ton (wynurzony), |
| Długość |
55 metrów |
| Zanurzenie |
4,6 metra |
| Napęd | |
| dwa spalinowe silniki diesla 1600 KM, dwa silniki elektryczne 840 KM | |
| Prędkość |
15,25 węzłów na powierzchni |
| Zasięg |
5600 km przy 10 węzłach |
| Uzbrojenie | |
| pięć wyrzutni torpedowych 450 mm, armata 76 mm | |
| Załoga |
30 |
HMS E19 – brytyjski okręt podwodny typu E. Zbudowany w latach 1914–1915 w Vickers, Barrow-in-Furness. Okręt został wodowany 13 maja 1915 roku i rozpoczął służbę w Royal Navy 12 lipca 1915.
W październiku 1915 przedarł się na Morze Bałtyckie, aby być podstawą tworzonej brytyjskiej Flotylli Bałtyckiej (Baltic Flotilla) stacjonującej w Tallinnie, wchodzącej w skład Floty Bałtyckiej. Jako pierwszy z Floty Bałtyckiej zatopił niemiecki okręt. 11 października 1915 roku dowodzony przez swojego pierwszego dowódcę, Lieutenant-Commandera Francisa Cromie[a], E19 zatopił cztery niemieckie jednostki. Pierwszy był 75-metrowy SMS „Walther Leonhardt” (2100 ton), wiozący stal ze Szwecji. Po zajęciu statku przez załogę E19, załoga transportowca została załadowana do łodzi ratunkowych, a „Walther Leonhardt” wysadzony w powietrze. Parę godzin później Cromie zauważył kolejny transportowiec, SMS "Germania", który został zaatakowany i osiadł na mieliźnie u wybrzeży Szwecji. Pomimo założenia ładunków wybuchowych statek nie został zatopiony, tylko uszkodzony. Po południu E19 zaatakował 100-metrowy SMS „Gutrune” (5000 ton). Po dokonaniu abordażu, załoga została załadowana na łodzie ratunkowe, a niemiecki statek zatopiony poprzez otworzenie zaworów w przegrodach dennych oraz pompach. Wkrótce po tym kolejna niemiecka jednostka, SMS „Director Reppenhagen” (1560 ton), została zatopiona w ten sam sposób. Czwartą ofiarą E19 był 120-metrowy parowiec SMS „Nicimedia”[1]. Zatopienie w ciągu jednego dnia czterech statków odbyło się bez wystrzelenia ani jednej torpedy oraz bez strat ludzkich po stronie wroga.
7 listopada 1915 roku E19 dwiema torpedami zatopił niemiecki okręt, lekki krążownik SMS „Undine” (3100 ton).
Po podpisaniu układu pokojowego pomiędzy Rosją a Cesarstwem Niemieckim, w czasie wojny domowej w Finlandii, siły niemieckie – Ostsee-Division – wylądowały w Hanko i w błyskawicznym tempie dotarły do Helsinek. Stacjonujące w obrębie Zatoki Fińskiej brytyjskie okręty podwodne zostały odcięte od możliwości wyjścia z zatoki. Aby nie oddać okrętu w ręce wroga, załoga zatopiła E19 około 1,5 mili od latarni morskiej Grohara, u wejścia do portu w Helsinkach[2][b].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Kapitan Cromie był dowódcą E19 do maja 1917 roku. Następnie pozostał w Rosji, gdzie został przydzielony do ambasady brytyjskiej w Petersburgu. 31 sierpnia 1918 roku został zastrzelony przez agentów Czeka, gdy bronił ambasady przed zajęciem przez bolszewików.
- ↑ Tak samo postąpiły załogi innych okrętów podwodnych operujących w tym rejonie: HMS C26, HMS C27, HMS C35, HMS E1, HMS E8 oraz HMS E9.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ The Submarine Massacre of 1915. Nordic Underwater Archaeology, lipiec 2012. [dostęp 2013-01-13]. (ang.).
- ↑ Ian W Hillbeck: THE HMS E19. Submarines Association, Barrow-in-Furness Branch. [dostęp 2013-01-13]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Robert Hutchinson: Jane's Submarines: War Beneath the Waves from 1776 to the Present Day. Londyn: HarperCollins, 2001, s. 44. ISBN 978-0-00-710558-8. (ang.).
- Innes McCartney: British Submarines of World War I. Oxford: Osprey Publishing Ltd., 2008. ISBN 978-1-84603-334-6. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Okręty podwodne typu E. battleships-cruisers.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. na stronie internetowej Battlecruisers.co.uk
- HMS E19, Submarines Association, Barrow-in-Furness Branch
- E Class Coastal Submarine. britsub.x10.mx. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-21)].
- Forces War Records: Unit History: HMS E19