Hałaśniki
| Criniferinae | |||
| Verheyen, 1956[1] | |||
 Przedstawiciel podrodziny – hałaśnik szary (Crinifer concolor) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina |
hałaśniki | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Podrodziny: Crinifer Jarocki, 1821 | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Rodzaje i gatunki | |||
|
| |||
Hałaśniki[8] (Criniferinae) – monotypowa podrodzina ptaków z rodziny turakowatych (Musophagidae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Podrodzina obejmuje gatunki występujące w Czarnej Afryce[9].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała 47–50 cm; masa ciała 170–737 g[9].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
W odróżnieniu od większości turaków zamiast gęstych lasów tropikalnych ptaki z tego rodzaju preferują sawanny.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Crinifer: łac. crinifer (prawdopodobnie mylna interpretacja słowa criniger) „długowłosy”, od crinis „włosy”; -fer „noszący”, od ferre „nosić”[10].
- Corythaixoides: rodzaj Corythaix Illiger, 1811 (turak); gr. -οιδης -oidēs „przypominający”[11]. Gatunek typowy: Corythaix concolor A. Smith, 1833.
- Coliphimus: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Colius Brisson, 1760 (czepiga) oraz Phimus Wagler, 1827 (turak)[12]. Gatunek typowy: Corythaix concolor A. Smith, 1833.
- Ichthierax: gr. ιχθυς ikhthus, ιχθυος ikhthuos „ryba”; ἱεραξ hierax, ἱερακος hierakos „jastrząb”[13]. Gatunek typowy: Falco frontalis Daudin, 1800 (= Falco piscator Boddaert, 1783).
- Gymnoschizorhis: gr. γυμνος gumnos „goły, nagi”; rodzaj Schizorhis Wagler, 1829 (szyszak)[14]. Gatunek typowy: Chizaerhis personata Rüppell, 1842.
- Criniferoides: rodzaj Crinifer Jarocki, 1821; gr. -οιδης -oidēs „przypominający”[15]. Gatunek typowy: Chizaerhis leucogaster Rüppell, 1842.
Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]
Do podrodziny należy jeden rodzaj[8][16][17] Crinifer z następującymi gatunkami[8]:
- Crinifer zonurus (Rüppell, 1835) – hałaśnik bury
- Crinifer piscator (Boddaert, 1783) – hałaśnik kreskowany
- Crinifer leucogaster (Rüppell, 1842) – hałaśnik białobrzuchy
- Crinifer personatus (Rüppell, 1842) – hałaśnik maskowy
- Crinifer concolor (A. Smith, 1833) – hałaśnik szary
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ R.K. Verheyen. Contribution à l'anatomie et à la systématique des Touracos (Musophagi) et des Coucous (Cuculiformes). „Bulletin de l’Institut Royal des Sciences Naturelles de Belgique”. 32 (23), s. 7, 1956. (fr.).
- ↑ A. Smith. [Dr. Smith called the attention of the Society to several South African birds which were placed upon the table, but more particularly to the following, which he described and named]. „South African Quarterly Journal”. 2, s. 48, 1833. (ang.).
- ↑ A. Smith: Report of the Expedition for Exploring Central Africa from the Cape of Good Hope. Cape Town: Printed at the Government Gazette Office, 1836, s. 54. (ang.).
- ↑ J.J. Kaup: Classification der Säugethiere und Vögel. Darmstadt: C. W. Leske, 1844, s. 111. (niem.).
- ↑ H. Schalow. Die Musophagidae. Monographische Studien. „Journal für Ornithologie”. 34 (14), s. 6, 72, 1884. (niem.).
- ↑ A. Roberts. Some changes in nomenclature, new records of migrants and new forms of S. African birds. „Annals of the Transvaal Museum”. 11 (4), s. 218, 1926. (ang.).
- ↑ F. Jarocki: Zoologia czyli zwierzętopismo ogólne podług naynowszego systemu ułożone. T. 2: Ptáki. Warszawa: Drukarnia Łątkiewicza, 1821, s. 181–182. (pol.).
- ↑ a b c Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Podrodzina: Criniferinae Verheyen, 1956 - hałaśniki (wersja: 2023-03-22). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-04-23].
- ↑ a b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette, Turacos (Musophagidae), version 1.0, [w:] S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020, DOI: 10.2173/bow.musoph1.01 [dostęp 2023-04-23] (ang.).
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Crinifer [dostęp 2023-04-23].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Corythaixoides [dostęp 2023-04-23].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Coliphimus [dostęp 2023-04-23].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Ichthierax [dostęp 2023-04-23].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Gymnoschizorhis [dostęp 2023-04-23].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Criniferoides [dostęp 2023-04-23].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (redaktorzy): Turacos, bustards, cuckoos, mesites, sandgrouse (v13.1). IOC World Bird List. [dostęp 2023-04-23]. (ang.).
- ↑ U. Perktaş, J.G. Groth & G.F. Barrowclough. Phylogeography, Species Limits, Phylogeny, and Classification of the Turacos (Aves: Musophagidae) Based on Mitochondrial and Nuclear DNA Sequences. „American Museum novitates”. 3499, s. 1–61, 2020. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).