Hasan al-Basri
Hasan al-Basri, arab. الحسن البصري, (ur. 642/21 A.H. w Medynie, zm. 728/110 A.H. w Basrze) – wczesnomuzułmański mówca, teolog, asceta.
Był synem wyzwolonych perskich niewolników. Większość swojego życia spędził w Basrze[1], gdzie cieszył się ogromnym autorytetem ze względu na swoją pobożność i ascetyczny tryb życia oraz zdolności krasomówcze. Jako mówca był porównywany do Hadżdżadża ibn Jusufa[2]. W swoim liście do kalifa Abd al-Malika bronił istnienia wolnej woli przeciwko zwolennikom predestynacji, argumentując m.in. że Bóg byłby niesprawiedliwy, gdyby żądał posłuszeństwa, a potem uniemożliwiał niektórym ludziom przestrzeganie jego nakazów[1]. W związku z powyższym jest uważany za prekursora broniącego istnienia wolnej woli kadaryzmu, a także mutazylizmu[3]. Pierwsi mutazylici, Wasil Ibn Ata i Amr Ibn Ubajd, byli jego uczniami. Ze względu na jego ascetyzm także późniejsi sufi widzieli w nim swojego poprzednika i często powoływali się na jego autorytet[2]. Jezydzi uważają go za autora jednej z dwóch swoich świętych ksiąg, Mashaf Resz (Czarne Pismo Święte)[4]. Jako najczęściej cytowany przedstawiciel swojej generacji Hasan al-Basri jawi się jako najbardziej szanowany autorytet religijny okresu umajjadzkiego[1][3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Christopher Melchert: HASAN BASRI. Encyclopaedia Iranica. [dostęp 2010-04-22]. (ang.).
- ↑ a b Józef Bielawski: Hasan al-Basri. W: Józef Bielawski (red. nauk.): Mały słownik kultury świata arabskiego. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1971.
- ↑ a b Janusz Danecki: Kultura islamu : słownik. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1997, s. 83. ISBN 83-02-06373-8.
- ↑ Janusz Danecki: Podstawowe wiadomości o islamie. [T.] 1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Dialog”, 1998, s. 334. ISBN 83-86483-40-7.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Józef Bielawski: Hasan al-Basri. W: Józef Bielawski (red. nauk.): Mały słownik kultury świata arabskiego. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1971.
- Janusz Danecki: Kultura islamu: słownik. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1997. ISBN 83-02-06373-8.
- Janusz Danecki: Podstawowe wiadomości o islamie. [T.] 1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Dialog”, 1998. ISBN 83-86483-40-7.