Heinrich Hamann
| |
 SS-Obersturmführer
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
szef Grenzpolizeikommissariat Neu Sandez |
Heinrich Hamann (ur. 1 września 1908 w Bordesholm (Szlezwig Holsztyn, zm. 16 kwietnia 1993) – szef sądeckiego gestapo – Zamiejscowej Placówki Policji Bezpieczeństwa – Granicznego Komisariatu Policji (Ausendienststelle der Sicherheitspolizei – Grenzpolizeikommissariat Neu Sandez) od grudnia 1939 do sierpnia 1943. Członek NSDAP i SS od 1931. Do czerwca 1939 pracował w centrali gestapo w Berlinie. Po wybuchu wojny urzędował krótko w Cieszynie i Krakowie. Na Sądecczyźnie własnoręcznie zamordował ok. 100 osób (podczas rozprawy sądowej udowodniono mu 77 morderstw).
Zabił m.in. sędziego Wilhelma Miklaszewskiego. Ofiarami pobicia byli m.in. dr Jan Weimer, Janina Stefaniszyn, Bronisława Strumiłło (prac. ubezpieczalni społecznej), dr Mieczysław Dukiet z Krynicy, Zdzisław Hełczyński, Wanda Bereś. Inspirował eksterminację Żydów, w czym wtórowali mu współpracownicy Johann Gorka i Georg Wiesner oraz komendant starosądeckiej placówki Schutzpolizei, renegat Franciszek Lawitschka. Wyprawiał uczty, orgie pijackie i seksualne. W sierpniu 1943 przeniesiony do Jasła, a następnie do Krakowa.
Po wojnie ukrywał się pod fałszywym nazwiskiem Hossfeld w RFN, gdzie pracował jako robotnik rolny, drwal i kelner. W 1960 aresztowany dzięki pracy wywiadu angielskiego. Aresztowano również jego kilkunastu współpracowników (w tym Johana Bornholta) z sądeckiej placówki Gestapo, która znajdowała się przy ul. Czarnieckiego 13. H. Usiłował uciec: prowadzony na przesłuchanie wyskoczył przez okno, ale został ujęty. W procesie w Bochum (od 18 października 1965 do 20 lipca 1966), w którym przesłuchano 200 świadków H. został skazany kilkadziesiąt wyroków dożywocia. Apelację skazanych odrzucił SN NRF. Sędziowie przyjeżdżali na wizje lokalne do Polski (odwiedzili miejsca kaźni na Sądecczyźnie, zarejestrowali zeznania świadków masowych egzekucji). Świadkiem w procesie w Bochum byli adwokat Stanisław Długopolski i Jan Bednarek. Następcą Hamanna w Nowym Sączu w sierpniu 1943 został hauptsturmführer Wilhelm Raschwitz.
„Kat Sądecczyzny”, mimo iż skazany na dożywocie, nie siedział w więzieniu do końca życia. Wyszedł z niego w połowie lat 80. z uwagi na podeszły wiek i stan zdrowia. Ostatnich siedem lat życia spędził w domu spokojnej starości w uzdrowisku Bad Neuenahr. Heinrich Hamann zmarł 16 kwietnia 1993 roku.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Encyklopedia Sądecka, Jerzy Leśniak, Augustyn Leśniak, Nowy Sącz 2000
- Dzieje Miasta Nowego Sącza, red.Feliks Kiryk, Zygmunt Ruta, str. 285, Kraków 1996
- Rena Anisfeld: Gevies Eydes. JewishGen, Inc.. [dostęp 2020-09-10].