Ślimak żółtawy
| Helix lutescens | |||
| Rossmässler, 1837 | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
ślimak żółtawy | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Ślimak żółtawy, winniczek białawy (Helix lutescens) – gatunek ślimaka z rodziny ślimakowatych (Helicidae).
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Występuje na dwóch obszarach rozdzielonych łańcuchem Karpat. Południowo-zachodni zasięg obejmuje Spisz, Kras Słowacki, Wielką Nizinę Węgierską i Siedmiogród. Na północny wschód od gór występuje w Mołdawii, Besarabii, na Podolu i wyżynach południowopolskich. W Polsce spotykany tylko w południowo-wschodniej części kraju.
Zamieszkuje tereny o charakterze stepowym, suche zarośla i słoneczne zbocza. Często spotykany w ogrodach i nasłonecznionych miejscach ruderalnych. Ślimak ten licznie występuje w okolicy Zamościa. Według tradycji[jakiej?] sprowadzili go tu zakonnicy franciszkanie chcący urozmaicić swój jadłospis. Po kasacie zakonu ślimaki zdziczały i stały się liczne. Wprowadzenie skupu winniczków, w ostatnich latach poważnie uszczupliło ich populację.
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
W naturalnym środowisku gatunek ten aktywny jest wiosną i latem. Do połowy września schodzi w dolne partie roślin, których płożące się wtedy pędy tworzą butwiejącą ciepłą i wilgotną osłonę, uzupełnianą później izolującą pokrywą śnieżną. Otwór muszli ślimak zamyka wieczkiem wapiennym i hibernuje. Wieczko może być nieco grubsze niż skorupka, a w miejscu styku ze ścianką otworu jest wyraźnie zgrubiałe.
„Zimowe wieczka” ślimaków lądowych, w odróżnieniu od „całorocznych wieczek” ślimaków wodnych takich jak np. żyworodka nie mają warstwy konchiolinowej, a od środka mają kształt płaskiej czarki. Na wiosnę ślimak wapń z wieczka resorbuje i się uwalnia. Niekiedy i latem można spotkać skorupki z wieczkiem – ich mieszkaniec nie przeżył zimy.
Status zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN ślimak żółtawy jest uznawany za gatunek najmniejszej troski (LC, ang. Least Concern)[2].
Lokalnie ślimak żółtawy jest gatunkiem zagrożonym, gdyż jest mylony ze znacznie większym ślimakiem winniczkiem. Od 1995 do 2014 roku podlegał w Polsce ścisłej ochronie gatunkowej[3]. Od października 2014 objęty jest ochroną częściową[4][5].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Muszle -
Muszla zabezpieczona wieczkiem na zimę -
Wieczko – widok od strony wewnętrznej
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c MolluscaBase eds., Helix lutescens Rossmässler, 1837, [w:] MolluscaBase [online] [dostęp 2024-04-19] (ang.).
- ↑ a b Helix lutescens, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2011 r. nr 237, poz. 1419).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2014 r. poz. 1348).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2016 r., poz. 2183). [dostęp 2017-01-16].