Rogatkowate (ryby)

Rogatkowate
	Heterodontidae
	Gray, 1851
	; Przedstawiciel rodziny – Heterodontus zebra
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ryby chrzęstnoszkieletowe
Podgromada	spodouste
Rząd	rogatkokształtne
Rodzina	rogatkowate
Rodzaj	Heterodontus
	Typ nomenklatoryczny
	Rodzina: Heterodontus Blainville, 1816; Rodzaj: Squalus philippi Bloch & Schneider, 1801 (= Squalus portusjacksoni Meyer, 1793)
Synonimy
	Rodziny: Cestraciontini Bonaparte, 1835; Heterodontina Gray, 1851; Centraciontidae Garman, 1913; Rodzaju: Cestracion Bosc, 1816; Centracion Gray, 1831; Gyropleurodus Gill, 1862; Tropidodus Gill, 1863; Molochophrys Whitley, 1931; Wuia Fowler, 1934;
Rodzaje i gatunki
	Heterodontus Blainville, 1816; 10 gatunków – zobacz opis w tekście
	Heterodontus Blainville, 1816; 10 gatunków – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Rogatkowate^[10] (Heterodontidae) – monotypowa rodzina morskich ryb z rzędu rogatkokształtnych (Heterodontiformes).

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Australia, Nowa Zelandia, wschodni i północno-zachodni Ocean Spokojny, południowo-zachodnia i zachodnia część Oceanu Indyjskiego.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała do 170 cm^[11].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1816 roku francuski zoolog i anatom Henri Marie Ducrotay de Blainville na łamach Bulletin des Sciences, par la Société Philomathique de Paris ^[12]. Na gatunek typowy de Blainville wyznaczył (oznaczenie monotypowe) rogatka australijskiego (H. portusjacksoni).

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Heterodontus: gr. ἑτερος heteros ‘różny, inny’^[13]; οδους odous, οδοντος odontos ‘ząb’^[14].
Cestracion: gr. κεστρακιον kestrakion ‘młotek’, zdrobnienie od κεστρα kestra ‘młot’^[15]. Typ nomenklatoryczny: Squalus philippi Bloch & Schneider, 1801 (= Squalus portusjacksoni Meyer, 1793).
Centracion: gr. κεντρον kentron ‘ostry koniec, kolec’^[16]; ακη akē ‘punkt’^[17]. Typ nomenklatoryczny: Centracion zebra Gray, 1831.
Gyropleurodus: gr. γυρος guros ‘obręcz, pierścień’^[18]; πλευρα pleura ‘bok’^[19]; οδους odous, οδοντος odontos ‘ząb’^[14]. Typ nomenklatoryczny: Cestracion francisci Girard, 1855.
Tropidodus: gr. τροπις tropis, τροπιδος tropidos ‘kil statku’^[20]; οδους odous, οδοντος odontos ‘ząb’^[14]. Typ nomenklatoryczny: Cestracion pantherinus Valenciennes, 1846 (= Cestracion quoyi Fréminville, 1840.
Molochophrys: etymologia niejasna, Whitley nie wyjaśnił znaczenia nazwy rodzajowej^[8]. Typ nomenklatoryczny: Cestracion galeatus Günther, 1870.
Wuia: Wu Xianwen (1900–1985), chiński ichtiolog^[9]. Typ nomenklatoryczny: Centracion zebra Gray, 1831.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodziny należy jeden rodzaj Heterodontus z następującymi gatunkami^[21]:

Heterodontus francisci (Girard, 1855)
Heterodontus galeatus (Günther, 1870)
Heterodontus japonicus Miklouho-Maclay & Macleay, 1884 – rekin rogatek^[10]
Heterodontus marshallae White, Mollen, O’Neill, Yang & Naylor, 2023
Heterodontus mexicanus Taylor & Castro-Aguirre, 1972
Heterodontus omanensis Baldwin, 2005
Heterodontus portusjacksoni (Meyer, 1793) – rogatek australijski^[22]
Heterodontus quoyi (Fréminville, 1840)
Heterodontus ramalheira (Smith, 1949)
Heterodontus zebra (Gray, 1831)

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Typ nomenklatoryczny: Cestracion Bosc, 1816 (= Heterodontus Blainville, 1816).
↑ Typ nomenklatoryczny: Centracion Gray, 1831 (= Heterodontus Blainville, 1816).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b J.E. Gray: List of the specimens of fish in the collection of the British Museum. Cz. 1: Chondropterygii. London: Printed by order of the Trustees, 1851, s. 65. (ang.).
↑ Ch.L.Ch.L. Bonaparte Ch.L.Ch.L., Prodromus Systematis Ichthyologiae, 1835, s. 4 (łac.).
↑ S. Garman. The Plagiostomia (sharks, skates, and rays). „Memoirs of the Museum of Comparative Zoology”. 36, s. 13, 180, 1913. (ang.).
↑ L.A.G. Bosc: Cestracion. W: Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle, appliquée aux arts, à l’agriculture, à l’économie rurale et domestique, à la médecine, etc. Wyd. Nouvelle Edition presqu’entièrement refondue et considérablement augmentée. T. 5. Paris: Chez Deterville, 1816, s. 598. (fr.).
↑ J.E. Gray: Description of three new species of Fish, including two undescribed genera, discovered by John Reeves, Esq., in China. W: J.E. Gray: The zoological miscellany: to be continued occasionally. London: Treuttel, Wurtz and Co., G.B. Sowerby, W. Wood, 1831–1844, s. 5. (ang.).
↑ T.N. Gill. Notes on some genera of fishes of western North America. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 14, s. 331, 1862. (ang.).
↑ T.N. Gill. On the Classification of the Families and Genera of the Squali of California. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 14, s. 489, 1862. (ang.).
↑ ^a ^b G.P. Whitley. New names for Australian fishes. „Australian Zoologist”. 6, s. 310, 1931. (ang.).
↑ ^a ^b H.W. Fowler. Descriptions of new fishes obtained 1907 to 1910, chiefly in the Philippine Islands and adjacent seas. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 85, s. 233, 1934. JSTOR: 4064176. (ang.).
↑ ^a ^b Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.
↑ R. Froese & D. Pauly: Heterodontus. FishBase. [dostęp 2023-09-04]. (ang.).
↑ H.M.D. de Blainville. Prodrome d’une nouvelle distribution systématique du règne animal. „Bulletin des Sciences, par la Société Philomathique de Paris”. Année 1816, s. 121, 1816. (fr.).
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 118.
↑ ^a ^b ^c Jaeger 1959 ↓, s. 171.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 52.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 50.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 5.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 114.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 201.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 272.
↑ RonR. Fricke RonR., William NeilW.N. Eschmeyer William NeilW.N., RichardR. Van der Laan RichardR. (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer's Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 8 sierpnia 2023 [dostęp 2023-09-04] (ang.).
↑ Ryby : encyklopedia zwierząt. Henryk Garbarczyk, Małgorzata Garbarczyk i Leszek Myszkowski (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007. ISBN 978-83-01-15140-9.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1-316. (ang.).

[2] Typ nomenklatoryczny: Cestracion Bosc, 1816 (= Heterodontus Blainville, 1816).

[4] Typ nomenklatoryczny: Centracion Gray, 1831 (= Heterodontus Blainville, 1816).

[gray51-1] J.E. Gray: List of the specimens of fish in the collection of the British Museum. Cz. 1: Chondropterygii. London: Printed by order of the Trustees, 1851, s. 65. (ang.).

[bon-3] Ch.L.Ch.L. Bonaparte Ch.L.Ch.L., Prodromus Systematis Ichthyologiae, 1835, s. 4 (łac.).

[gar-5] S. Garman. The Plagiostomia (sharks, skates, and rays). „Memoirs of the Museum of Comparative Zoology”. 36, s. 13, 180, 1913. (ang.).

[bosc-6] L.A.G. Bosc: Cestracion. W: Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle, appliquée aux arts, à l’agriculture, à l’économie rurale et domestique, à la médecine, etc. Wyd. Nouvelle Edition presqu’entièrement refondue et considérablement augmentée. T. 5. Paris: Chez Deterville, 1816, s. 598. (fr.).

[gray31-7] J.E. Gray: Description of three new species of Fish, including two undescribed genera, discovered by John Reeves, Esq., in China. W: J.E. Gray: The zoological miscellany: to be continued occasionally. London: Treuttel, Wurtz and Co., G.B. Sowerby, W. Wood, 1831–1844, s. 5. (ang.).

[gill62-8] T.N. Gill. Notes on some genera of fishes of western North America. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 14, s. 331, 1862. (ang.).

[gill63-9] T.N. Gill. On the Classification of the Families and Genera of the Squali of California. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 14, s. 489, 1862. (ang.).

[whi-10] G.P. Whitley. New names for Australian fishes. „Australian Zoologist”. 6, s. 310, 1931. (ang.).

[fow-11] H.W. Fowler. Descriptions of new fishes obtained 1907 to 1910, chiefly in the Philippine Islands and adjacent seas. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 85, s. 233, 1934. JSTOR: 4064176. (ang.).

[Rutk-12] Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.

[fb-13] R. Froese & D. Pauly: Heterodontus. FishBase. [dostęp 2023-09-04]. (ang.).

[bla-14] H.M.D. de Blainville. Prodrome d’une nouvelle distribution systématique du règne animal. „Bulletin des Sciences, par la Société Philomathique de Paris”. Année 1816, s. 121, 1816. (fr.).

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=158_118]-15] Jaeger 1959 ↓, s. 118.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=211_171]-16] Jaeger 1959 ↓, s. 171.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=92_52]-17] Jaeger 1959 ↓, s. 52.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=90_50]-18] Jaeger 1959 ↓, s. 50.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=45_5]-19] Jaeger 1959 ↓, s. 5.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=154_114]-20] Jaeger 1959 ↓, s. 114.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=241_201]-21] Jaeger 1959 ↓, s. 201.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=312_272]-22] Jaeger 1959 ↓, s. 272.

[Eschmeyer-23] RonR. Fricke RonR., William NeilW.N. Eschmeyer William NeilW.N., RichardR. Van der Laan RichardR. (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer's Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 8 sierpnia 2023 [dostęp 2023-09-04] (ang.).

[Szatanska-24] Ryby : encyklopedia zwierząt. Henryk Garbarczyk, Małgorzata Garbarczyk i Leszek Myszkowski (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007. ISBN 978-83-01-15140-9.

[1]

[a]

[2]

[b]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]