Heteropsis

*Heteropsis*
	; Heteropsis salicifolia
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	żabieńcowce
Rodzina	obrazkowate
Podrodzina	Monsteroideae
Rodzaj	Heteropsis
	Nazwa systematyczna
	Heteropsis Kunth; Enum. Pl. 3: 59 (1841)
	Typ nomenklatoryczny
	Heteropsis salicifolia Kunth
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Heteropsis Kunth – rodzaj wieloletnich, wiecznie zielonych, pnących hemiepifitów z rodziny obrazkowatych, obejmujący 17 gatunków, występujących w wilgotnych lasach równikowych tropikalnej Ameryki, od Kostaryki i Nikaragui do Boliwii i południowej Brazylii^[4]. Nazwa rodzaju pochodzi od greckich słów έτερος ('eteros – różny) i όψης (opsis – twarz) i odnosi się do odmienności tego rodzaju od innych przedstawicieli rodziny, polegającej na przyrośnięciu pochew liściowych do międzywęźli u większości gatunków^[5].

W przeszłości rodzaj ten posiadał homonim w taksonomii zoologicznej: Heteropsis Westwood – rodzaj motyli z podrodziny oczennicowatych^[6].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Łodyga: Łodyga pnąca pozbawiona trichosklereidów, u niektórych gatunków wyrasta z niej wiele włóknistych korzeni powietrznych.

Liście: Rośliny tworzą wiele liści właściwych na kolankowatych i wklęsłych ogonkach, tworzących u większości gatunków długą pochwę przyrośniętą do międzywęźli łodygi, odstających od łodygi na bardzo krótkim odcinku (u H. melinonii ogonek liściowy jest wolny i wraz z pochwą odstaje od łodygi). Blaszki liściowe podłużno, eliptyczne lub lancetowate, kończykowate, skórzaste. Nerwacja pierwszorzędowa pierzasta, zbiegająca do żyłki marginalnej. Użyłkowanie drugorzędowe równolegle do pierwszorzędowego, dalsze siatkowate.

Kwiaty: Rośliny tworzą pojedynczy kwiatostan typu kolbiastego pseudancjum na bardzo krótkim pędzie kwiatostanowym wyrastającym z wierzchołka łodygi, otoczonym kilkoma katafilami. Pochwa kwiatostanu jajowato-eliptyczna do podłużno-jajowatej, spiczasta, zwinięta, otwierająca się w okresie kwitnienia, szybko odpadająca. Kolba zwykle osadzona na szypule, wzniesiona, wolna, krótsza od pochwy, cylindryczna lub elipsowata, pokryta obupłciowymi kwiatami pozbawionymi okwiatu (jedynie w dolnym odcinku kolby może pojawić się kilka kwiatów żeńskich. Kwiaty obupłciowe zbudowane z 4 lub mniej wolnych pręcików i pojedynczej zalążni. Pręciki o krótkich, spłaszczonych nitkach i jajowato-eliptycznych pylnikach, otwierających się przez szczytową szczelinę. Zalążnia odwrotnie piramidalno-pryzmatyczna, ścięta, 2-komorowa, o nie w pełni zrośniętych przegrodach, zawierająca w każdej komorze 2 anatropowe zalążki, powstających z osiowo-bazalnego łożyska. Szyjka słupka szersza od zalążni, zakończona bardzo małym znamieniem.

Owoce: Pomarańczowe lub zielonkawo-białe jagody z brązowym wierzchołkiem, odwrotnie jajowate do piramidalnych, mniej więcej pryzmatyczne, z wyraźną pozostałością słupka, zawierające od 1 do 4 nasion. Nasiona jajowate do eliptycznych, o cienkiej, gładkiej, lśniącej i czarnej łupinie. Bielmo nieobecne.

Genetyka: Liczba chromosomów 2n = 28^[5].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pozycja rodzaju według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016): Należy do monotypowego plemienia Heteropsideae^[7], podrodziny Monsteroideae, rodziny obrazkowatych (Araceae), rzędu żabieńcowców (Alismatales) w kladzie jednoliściennych (ang. monocots)^[2].

Gatunki^[4]

Heteropsis boliviana Rusby
Heteropsis croatii M.L.Soares
Heteropsis duckeana M.L.Soares
Heteropsis ecuadorensis Sodiro
Heteropsis flexuosa (Kunth) G.S.Bunting
Heteropsis linearis A.C.Sm.
Heteropsis longispathacea Engl.
Heteropsis macrophylla A.C.Sm.
Heteropsis melinonii (Engl.) A.M.E.Jonker & Jonker

Heteropsis oblongifolia Kunth
Heteropsis peruviana K.Krause.
Heteropsis rigidifolia Engl.
Heteropsis robusta (G.S.Bunting) M.L.Soares
Heteropsis salicifolia Kunth
Heteropsis spruceana Schott
Heteropsis steyermarkii G.S.Bunting
Heteropsis tenuispadix G.S.Bunting

Zastosowania[edytuj | edytuj kod]

Włókniste korzenie powietrzne roślin z gatunków H. flexuosa i H. spruceana ("titica") stosowane są w Ameryce Południowej jako powrozy do wiązania elementów budowy domów, a także w produkcji mebli i koszy^[8].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-10-19] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-10-10]. (ang.).
↑ ^a ^b Rafael Govaerts, David G. Frodin: World Checklist and Bibliography of Araceae (and Acoraceae). The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, 2002. [dostęp 2010-10-19]. (ang.).
↑ ^a ^b Simon J. Mayo, Josef Bogner, Peter C. Boyce: The Genera of Araceae. Eleanor Catherine (ilustr.). Kew: The Trustees, Royal Botanic Gardens, 1997, s. 123-126. ISBN 1-900347-22-9. OCLC 468572283. (ang.).
↑ Heteropsis Westwood. [dostęp 2010-10-20].
↑ L.I. Cabrera et al. Phylogenetics relationships of aroids and duckweeds (Araceae) inferred from coding and noncoding plastid DNA. „American Journal of Botany”. 95(9), s. 1153-1165, 2008. (ang.).
↑ David J. Mabberley: The plant-book: a portable dictionary of the vascular plants. Cambridge, United Kingdom: Cambridge University Press, 1997, s. 404. ISBN 0-521-41421-0. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia gatunku Heteropsis oblongifolia na stronie International Aroid Society (ang.)

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-10-19] (ang.).

[ing-3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-10-10]. (ang.).

[kew-4] Rafael Govaerts, David G. Frodin: World Checklist and Bibliography of Araceae (and Acoraceae). The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, 2002. [dostęp 2010-10-19]. (ang.).

[goa-5] Simon J. Mayo, Josef Bogner, Peter C. Boyce: The Genera of Araceae. Eleanor Catherine (ilustr.). Kew: The Trustees, Royal Botanic Gardens, 1997, s. 123-126. ISBN 1-900347-22-9. OCLC 468572283. (ang.).

[motyl-6] Heteropsis Westwood. [dostęp 2010-10-20].

[cabrera-7] L.I. Cabrera et al. Phylogenetics relationships of aroids and duckweeds (Araceae) inferred from coding and noncoding plastid DNA. „American Journal of Botany”. 95(9), s. 1153-1165, 2008. (ang.).

[mab-8] David J. Mabberley: The plant-book: a portable dictionary of the vascular plants. Cambridge, United Kingdom: Cambridge University Press, 1997, s. 404. ISBN 0-521-41421-0. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]