Historia Żydów w Tuliszkowie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rok Ludność Żydzi %
1808 604 16 2,65%
1827 926 51 5,51%
1857 1099 83 7,55%
1897 1794 200 11,15%
1921 2358 260 11,03%

Historia Żydów w Tuliszkowie – Żydzi osiedlili się w Tuliszkowie na początku XIX wieku, wcześniej miasto było objęte przywilejem zakazującym Żydom osadnictwa. Niedługo po ich przybyciu założony został cmentarz i wzniesiona synagoga. Poza nią w mieście funkcjonowało kilka chasydzkich domów modlitwy. Ludność żydowska zajmowała się głównie handlem, rzemiosłem i rolnictwem.

Wspierali oni powstanie w 1863 roku, a niektórzy brali w nim udział. Powstaniec Jakow Mosze Skowron skazany został przez Rosjan na powieszenie, ale darowano mu życie na prośbę duchowieństwa katolickiego.

W dwudziestoleciu międzywojennym sytuacja lokalnej społeczności żydowskiej pogorszyła się w związku z kryzysem gospodarczym i nasileniem antysemityzmu. Wielu wtedy opuściło miasteczko, emigrując głównie do większych miast.

Od roku 1920 rabinem był Joel Fox. Był także członkiem syjonistycznego stowarzyszenia Mizrachi.

W roku 1921 w Tuliszkowie mieszkało 260 Żydów, a we wrześniu 1939 roku już tylko 230 osób tej narodowości.

W grudniu 1939 roku lub styczniu roku 1940 utworzono getto żydowskie. Zostało zlikwidowane w październiku 1941 roku, po ponad roku działania, a ludność żydowską przesiedlono do getta w Czachulcu, skąd prawie wszyscy trafili do ośrodka zagłady w Chełmnie nad Nerem.

Synagoga[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Synagoga w Tuliszkowie.

Niewielki budynek przy ulicy 1 Maja. W czasie wojny Niemcy przebudowali ją na cele biurowe urząd pracy, zaś po wojnie na mieszkania.

Cmentarz[edytuj | edytuj kod]

Pozostałości cmentarza żydowskiego znajdują się przy utwardzonej drodze do wsi Krępa, w odległości około kilometra od kościoła. W czasie wojny całkowicie zniszczony, brak nagrobków, obecnie las.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]