Hniszów
51°15′27″N 23°42′12″E/51,257500 23,703333| wieś | |
 Dąb Bolko w Hniszowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
82 |
| Kod pocztowy |
22-110[4] |
| Tablice rejestracyjne |
LCH |
| SIMC |
0106170[5] |
Położenie na mapie gminy Ruda-Huta  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu chełmskiego  | |
| 51°15′27″N 23°42′12″E/51,257500 23,703333[1]
| |
_z_1772_r..jpg)
pospolitej (Rizzi Zannoni) (1772 r.)
.jpg)
.jpg)
Hniszów – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie chełmskim, w gminie Ruda-Huta[5][6].
Wieś prawa wołoskiego, położona była na początku XVI wieku w ziemi chełmskiej województwa ruskiego[7]. W latach 1867–1954 miejscowość należała do gminy Świerże. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa chełmskiego.
Wieś stanowi sołectwo gminy Ruda-Huta[8]. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 135 mieszkańców i była czternastą co do wielkości miejscowością gminy[9].
Części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 1026450 | Czworaki | część wsi |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość wzmiankowana na początku XVI wieku jako osada rycerska strzegąca przeprawy na Bugu. Na jej terenie osiedlali się też Wołosi. W 2. połowie XVIII w. wieś wchodziła w skład dóbr Świerże. W 1827 r. liczyła 30 domów i 182 mieszkańców.
Według "Słownika geograficznego Królestwa Polskiego" dobra Hniszów obejmowały folwark Hniszów o pow. 882 morgi, wieś Hniszów o pow. 662 morgi (35 gospodarstw) i Brzeziny o pow. 41 mórg (3 gosp.). W 1873 r. z dóbr Hniszów odsprzedano teren o pow. 367 mórg, na którym założono kolonie Jamne, Marysin i Wesołówka. Ostatnimi właścicielami majątku Hniszów byli Karpińscy. Po pierwszej wojnie światowej wznieśli oni nowy, drewniany dwór, rozebrany w 1957 r. Z majątku zachowały się pozostałości założenia dworsko-ogrodowego z jednym z najokazalszych w Polsce dębów szypułkowych dębem Bolko i kilkoma innymi drzewami – pomnikami przyrody. W 1910 r. wieś Hniszów niemal całkowicie spłonęła. W tym samym roku w miejscowości rozpoczęto budowę nowej, murowanej szkoły.
Według spisu powszechnego z 30 września 1921 r. Hniszów Kolonię zamieszkiwały 34 osoby, deklarujące się jako Polacy wyznania prawosławnego. Wieś Hniszów liczyła 268 mieszkańców, w tym 254 narodowości polskiej, 12 rusińskiej (ukraińskiej), 2 innej, wyznania rzym.–kat. 80, prawosławnego 188.
Po wybuchu drugiej wojny światowej i po jej zakończeniu część mieszkańców narodowości ukraińskiej opuściła miejscowość. W czasie drugiej wojny światowej w Hniszowie mieścił się posterunek niemieckiej straży granicznej, w listopadzie 1942 r. zaatakowany przez dwie drużyny Batalionów Chłopskich pod dow. Mariana Trendoty ps. Jan Pasek. Partyzanci uwolnili więźniów – członków BCh i zdobyli broń. W 1944 r. w wyniku pożaru spowodowanego przez Niemców spłonęły 42 domy.
W 1956 r. miejscowość została zelektryfikowana. Miejscowość należy do parafii rzymskokatolickiej w Świerżach. Na terenie wsi działalność duszpasterską prowadzi też oraz Kościół Zielonoświątkowy – protestancka wspólnota o charakterze ewangelikalnym. W 2000 r. miejscowość liczyła około 180 mieszkańców.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 41300
- ↑ Wieś Hniszów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-01-26], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-01-26].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 351 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-04-23].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-04-23].
- ↑ Grzegorz Jawor, Osady prawa wołoskiego i ich mieszkańcy na Rusi Czerwonej w późnym średniowieczu, Lublin 2000, s. 212, 222.
- ↑ Jednostki pomocnicze gminy Ruda-Huta. Urząd Gminy Ruda-Huta. [dostęp 2015-10-16].
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Tabella miast, wsi i osad Królestwa Polskiego, t. I, Warszawa 1827, s. 160.
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. IV: Województwo lubelskie, Warszawa 1924, s. 15.
- A. Franecki, Ślady dziejów gminy Ruda Huta, Chełm-Ruda Huta 2010.
- A. Wawryniuk, Leksykon miejscowości powiatu chełmskiego, Chełm 2002.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Hniszów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 82.
| Wsie | |
|---|---|
| Kolonie | |
| Osada leśna | |
| Części wsi |
|
| Przysiółki kolonii |
|
