Horzelica
49°42′03″N 18°54′57″E/49,700833 18,915833 Przewrócona wieża triangulacyjna na szczycie Horzelicy (2019) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
797 m n.p.m. |
Położenie na mapie Beskidu Śląskiego  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
| 49°42′03″N 18°54′57″E/49,700833 18,915833
| |
Horzelica (797 m n.p.m.[1], na mapach Geoportalu opisana jako Stary Groń 797,8 m[2][3]) – najwyższe wzniesienie w grzbiecie Starego Gronia w Beskidzie Śląskim. Horzelica jest ostatnim wyraźnym spiętrzeniem tego grzbietu na północy, a od długiego, zrównanego odcinka ze szczytem Starego Gronia (792 m) oddzielona jest charakterystyczną przełączką z zabudowaniami i kapliczką[4]. W całości znajduje się w granicach wsi Brenna w województwie śląskim, w powiecie cieszyńskim. Stoki północno-wschodnie opadają do potoku Hołcyna, południowo-zachodnie do potoku Leśnica. W stoki północne wcina się dolinka dopływu Leśnicy rozdzielająca je na dwa ramiona: krótkie północno-zachodnie i dłuższe północno-wschodnie z wzniesieniem Malina[2].
Stoki Horzelicy pokryte są w większości polanami, zajmującymi miejsce lasów wytrzebionych przed wiekami metodą ogniową – świadczy o tym wymownie nazwa (dawniej zapewne: Gorzelica). Przez kilka wieków funkcjonował tu szałas, będący żywym ośrodkiem tradycyjnej kultury pasterskiej. W 1913 roku na tutejszym szałasie „Na Horzelicach” 8 wspólników wypasało 140 owiec i 11 krów[5]. Wypas owiec prowadzono tu jeszcze po II wojnie światowej, sporadycznie – jeszcze w latach 80. XX w, ale nie ma on już nic wspólnego z dawnym szałaśnictwem[4].
Rejon Horzelicy jest jednym z najbogatszych w Polsce stanowisk naparstnicy purpurowej. Szacuje się, że jej populacja może tu osiągać nawet ponad 100 tysięcy osobników[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Beskid Śląski i Żywiecki. Mapa 1:50 000, Kraków: Compass, 2011, s. 2, ISBN 978-83-7605-084-3.
- ↑ a b Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2023-06-06].
- ↑ Geoportal. Mapa topograficzna [online] [dostęp 2023-06-06].
- ↑ a b Mirosław Barański, Beskid Śląski, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2007, s. 184, ISBN 978-83-89188-71-7.
- ↑ 3, [w:] Ludomir Sawicki, Szałaśnictwo na Śląsku Cieszyńskim (Wędrówki pasterskie w Karpatach III), „Materiały antropologiczno-archeologiczne i etnograficzne”, 14, Kraków 1919, s. 179.
- ↑ Leszek Bernacki, Andrzej Blarowski, Zbigniew Wilczek, Osobliwości szaty roślinnej województwa bielskiego, Poznań 1998.