Hufiec ZHP Warszawa-Żoliborz
| |
| Organizacja harcerska | |
|---|---|
| Rodzaj jednostki | |
| Jednostka nadrzędna | |
| Jednostki podległe | |
| Barwy | |
| Komendant (przewodniczący) |
hm. Michał Maciąg |
| Adres siedziby |
ul. Stanisława Przybyszewskiego 32/24 |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°16′42,5″N 20°56′35,9″E/52,278472 20,943306
| |
| Strona internetowa | |
Hufiec ZHP Warszawa-Żoliborz – jednostka terenowa Związku Harcerstwa Polskiego obejmująca swym zasięgiem dwie jednostki administracyjne: dzielnicę Żoliborz i dzielnicę Bielany w Warszawie.
Jest jednym z trzech największych hufców Chorągwi Stołecznej ZHP – liczy ponad 1000 członków[1].
Historia hufca[edytuj | edytuj kod]
 |
Tę sekcję należy dopracować |
Hufiec ZHP Warszawa–Żoliborz jest jednym z najstarszych hufców ZHP w Polsce. Przez lata, instruktorzy w nim działający wychowali w duchu harcerstwa tysiące dzieci i młodzieży z Żoliborza i Bielan. Stworzyli markę rozpoznawalną w całym Związku Harcerstwa Polskiego.
Okres 1910-1939[edytuj | edytuj kod]
Początki harcerstwa datuje się na lata 1910 –1911. Nieznana jest dokładna data powstania hufca Warszawa-Żoliborz. Hufiec był podzielony według płci, działał hufiec męski oraz żeński.
Ostatnim przed II wojną światową komendantem hufca męskiego był Henryk Mittak[2].
Okres 1939-1945[edytuj | edytuj kod]
Po kampanii wrześniowej harcerze i instruktorzy z hufca już w październiku zawiązali konspirację. Pierwsze działania na tym polu były podjęte przez Ludwika Bergera i harcerzy z 71 WDH i 14 WDH. Założony przez nich oddział dał początek pułkowi Baszta, który w czasie powstania został skierowany do walk na Mokotowie. Piosenkę „Hej chłopcy, bagnet na broń!” Krystyna Krahelska „Danuta” napisała na osobiste zamówienie Bergera w jego mieszkaniu na ul. Czarnieckiego[potrzebny przypis].
W tym okresie hufiec brał udział w akcji „Dziś – Jutro – Pojutrze”.
Harcerze z hufca zasilili oddziały powstańcze walczące podczas Powstania Warszawskiego.
Okres 1945-1956[edytuj | edytuj kod]
W 1945 roku na terenie Żoliborza harcerki i harcerze wciąż działali jako dwa oddzielne hufce. Siedziba ich komend mieściła się na ulicy Pogonowskiego, w willi podarowanej harcerstwu jeszcze przed wojną. W 1945 roku komendantką hufca była Teodora Kamińska-Dąbrowska, pseudonim „Tośka”, a po niej komendę przejęła Jadwiga Łodyńska-Wąsowicz. Najprawdopodobniej funkcję tę pełniły wcześniej także Elżbieta Węgrzynowicz i Maria Kupczyńska, niestety nie wiadomo w jakich latach i w jakiej kolejności. Hufcem męskim kierowali w tamtym okresie Zygmunt Kaczyński, pseudonim „Wesoły” i Henryk Koński, ale w ich przypadku także trudno określić konkretne ramy czasowe. W 1948 roku harcerze i harcerki z Żoliborza zaczęli działać w jednym, połączonym hufcu. Funkcja komendanta pozostawała jednak nadal w rękach dwóch instruktorów. Harcerkami opiekowała się Bożenna Strzałkowska, a harcerzami – Andrzej Jaczewski. Harcerstwo coraz bardziej przeszkadzało ówczesnej władzy. W tamtym okresie wiele starszych harcerzy, a przede wszystkim instruktorów rezygnowało z pełnienia służby z powodów politycznych nacisków. Inni pomimo przeciwności decydowali nie przerywać swojego działania. Organizacji zaczęło brakować kadry. Na obozie letnim w 1948 roku, którego komendantką była Bożenna Strzałkowska, obecna była także wysłanniczka Związku Młodzieży Polskiej, jej zadaniem było informowanie władz o bieżącej działalności harcerstwa. W 1949 roku nie zezwolono już starszej kadrze na wyjazd z dziećmi na organizowane dla nich zimowisko. Młodymi harcerzami i harcerkami opiekowali się ludzie sprzyjający władzy, niewywodzących się z środowisk harcerskich. Na przełomie 1950 i 1951 roku hufiec przestał istnieć. Dotychczasową siedzibę przejął ZMP i uczynił z niej prywatne mieszkania dla swoich członków. Zamiast Hufca Warszawa-Żoliborz na terenie dzielnicy zaczęła działać Organizacja Harcerska Związku Młodzieży Polskiej. Jej komendantem został Józef Wojcieski. Na swoją siedzibę wyznaczyli lokal przy ulicy Kossaka.
Okres 1956-1989[edytuj | edytuj kod]
W listopadzie 1956 roku udało się zorganizować spotkanie większości warszawskich instruktorów.
W grudniu Hufiec Warszawa-Żoliborz ponownie rozpoczął swoje działanie[3], jego komendantką, jak wcześniej, została Bożenna Strzałkowska. Siedzibę przejęto od OH ZMP. Harcerstwo na terenie Żoliborza i północnej części dzielnicy – Bielanach – zaczęło się szybko rozwijać. Komendę nad hufcem przejął Stanisław Klimek, a w następnej kadencji Zbyszek Jackowski. Po nim komendantami byli: Zbyszek Karpiński, Maria Kotusiewicz, a następnie Jadwiga Druś. Podczas jej kadencji hufiec napotkał na znaczne problemy, między innymi finansowe. Chorągiew Stołeczna postanowiła zareagować. W 1971 roku wyznaczyła druhnę Strzałkowską do pełnienia funkcji komendantki, jej zadaniem było w jak najkrótszym czasie poprawić sytuację[doprecyzuj!] panującą w hufcu. W tym okresie nastąpił duży przypływ nowych członków , powstawało wiele nowych drużyn. Hufiec przyjął imię batalionu Czwartaków. W latach 80. hufiec osiągnął swoje maksymalne rozmiary.
W 1989 roku część instruktorów z hufca wraz z drużynami przeszła do nowo powstałej organizacji Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej.
Okres po 1989[edytuj | edytuj kod]
W 1992 roku zjazd hufca (najwyższa władza) zadecydował o wykreśleniu z nazwy hufca imienia Czwartaków.
Od 1989 do początku lat 2000 hufiec przeżywał silne spadki liczbowe. W pierwszym dziesięcioleciu XXI wieku stan liczbowy ustabilizował się na stałym poziomie sięgających około 1200 harcerzy i instruktorów.
Komendanci Hufca ZHP Warszawa-Żoliborz[edytuj | edytuj kod]
| komendant Hufca męskiego | Okres działania | komendantka Hufca żeńskiego | Okres działania |
|---|---|---|---|
| hm. Henryk Mitak | (?-1939) | Teodora Kamińska-Dąbrowska „Tośka” | (1944-?) |
| Jadwiga Łodyńska-Wąsowicz | |||
| Zygmunt Kaczyński „Wesoły” | |||
| Elżbieta Węgrzynowicz | |||
| Henryk Koński | (?-1948) | ||
| Maria Kupczyńska | |||
| Andrzej Jaczewski | (1948-1950) | ||
| hm. Bożenna Strzałkowska | (1948-1950) | ||
| okres rozbicia harcerstwa 1951-1956 | |||
| hufiec po odrodzeniu oraz połączeniu strukturalnym harcerstwa męskiego i żeńskiego | |||
|---|---|---|---|
| komendant hufca | okres działania | ||
| hm. Bożenna Strzałkowska | |||
| Stanisław Klimek | |||
| Zbyszek Jackowski | |||
| Zbyszek Karpiński | |||
| Maria Kotusiewicz | |||
| Jadwiga Druś | |||
| hm. Bożena Strzałkowska | 1971-1981 | ||
| hm. Adam Godlewski | 1981-1989 | ||
| hm. Andrzej Pery | 1989-1991 | ||
| hm. Dariusz Brzuska | 1991-1995 | ||
| hm. Paweł Weszpiński | 1995-1999 | ||
| hm. Radosław Morek | 1999-2003 | ||
| hm. Magdalena Gębura | 2003-2004 | ||
| hm. Grzegorz Całek | 2004-2014 | ||
| hm. Paweł Błasiak | 2014-2019 | ||
| phm. Anna Rudzińska | 2019-2020 | ||
| hm. Barbara Różalska | 2020-2023 | ||
| hm. Michał Maciąg | 2023-(obecnie) | ||
Instruktorzy wywodzący się z hufca Żoliborz[edytuj | edytuj kod]
- phm. Ludwik Berger – założyciel konspiracyjnego oddziału przekształconego w pułk AK „Baszta”
- hm. Jan Rossman – inżynier, wykładowca Politechniki Warszawskiej, Łódzkiej i Uniwersytetu Narodowego w Kinszasie
- phm. Olgierd Annusewicz – doktor politologii Uniwersytetu Warszawskiego
- phm. Marek Kochan – prozaik, dramaturg, wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego w stopniu doktora
- hm. Andrzej Jaczewski – lekarz pediatra, seksuolog i pedagog, humanista, specjalista medycyny szkolnej, profesor doktor habilitowany medycyny i pedagogiki
Historyczne i obecne środowiska działające w poszczególnych szkołach na Żoliborzu i Bielanach[4][edytuj | edytuj kod]
| numer/nazwa szkoły | numer środowiska | okres(y) działania |
|---|---|---|
| ZS nr 53 im. Stefanii Sempołowskiej | 8 | współcześnie |
| SP nr 65 | 128 | współcześnie |
| SP nr 159 | 125 | współcześnie |
| SP nr 273 | 315 | |
| SP nr 187 | 292 | współcześnie |
| SP nr 293 | 254 | 2001 – współcześnie |
| ZS nr 21 | 124 | |
| ZS nr 51 im. Ignacego Domeyki | 4 | do 1989 (następnie w ZHR) |
| SP nr 80 | 123 | 2011 – współcześnie |
| SP nr 79 | 307 | |
| SP nr 77 | 253 (120 w latach 1997-2001) | współcześnie |
| SP nr 92 | 77 | 2010 – 2021 |
| Gimnazjum nr 73 (dawniej SP nr 106) | 305 | 1964 – współcześnie |
| SP nr 133 | 120 | 1957-1975; 1977-współcześnie |
| SP nr 214 | 119 | współcześnie |
| Żłobek "Brzdące na łące" (dawniej Gimnazjum nr 72) | 127 | 1988-2009, 2011 – współcześnie |
| SP nr 209 im. Hanki Ordonówny | 56 | 1975 – współcześnie |
| SP nr 247 | 262 | |
| SP nr 223 | 293 | współcześnie |
| SP nr 267 | 368 | współcześnie |
| SP nr 53 | 126 | współcześnie |
| ZPSM nr 4 | 360 | 2009 – 2012 |
| XLI LO im. Joachima Lelewela | 79
330 |
do 2001 roku
2003 – współcześnie |
| XXII LO im. José Martí | 122 | |
| XXXIX LO im. Lotnictwa Polskiego | 39 | |
| Dom Dziecka nr 1 im. Maryny Falskiej | 251 | |
| SP nr 68 | 252 | współcześnie |
| Sp nr 289 | 310 | 1972-1991 |
| KSP nr 109 | 79 | 2018 – współcześnie |
Agendy hufcowe[edytuj | edytuj kod]
Aktualne władze hufca[edytuj | edytuj kod]
Komenda hufca
- phm. Barbara Różalska – komendantka hufca
- phm. Aleksandra Wasielewska – skarbnik hufca
- phm. Aleksandra Kozubska – członkini komendy hufca ds. pracy z kadrą
- phm. Maciej Stański – członek komendy ds. podstawowych jednostek organizacyjnych
Komisja rewizyjna hufca
- hm. Dorota Brzuska-Kamoda – przewodnicząca
- pwd. Jan Kunicki – wiceprzewodniczący
- hm. Wiktor Jasionowski
- phm. Alina Wasielewska
- pwd. Joanna Skiba
Sąd harcerski hufca
- hm. Piotr Buczek – przewodniczący
- hm. Dariusz Brzuska
- hm. Grzegorz Całek
- hm. Agnieszka Kalińska-Brzuska
- hm. Hanna Kocerka
- hm. Paweł Weszpiński
Struktura hierarchii hufca[edytuj | edytuj kod]
Poniższy schemat przedstawia strukturę organizacyjną hufca w latach 2015-2019[5]:
| Komendant hufca | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Zastępca komendanta ds. programowych | Zastępca komendanta ds. organizacyjnych | Skarbnik hufca | Członek ds. pracy z kadrą | Członek ds. kształcenia | Komisja Stopni Instruktorskich | Pełnomocnik ds. dzielnicy Bielany | Pełnomocnik ds. dzielnicy Żoliborz | Pełnomocnik HALiZ | Zespół Promocji | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Zespół metodyczny – namiestniczy (nieformalny) | Zespół programowy | Biuro Hufca | Drużyna Reprezentacyjna Hufca | Zespół pozyskiwania środków | Żoliborska Szkoła Kadry Instruktorskiej | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Namiestnictwo zuchowe | Instruktor ds. Zagajnika | Dział IT | Stażyści (Nieformalny) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Namiestnictwo harcerskie | Instruktor ds. specjalności | Specjalistka ds. ewidencji ZHP | Kwatermistrz hufca (wakat) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Namiestnictwo starszoharcerskie | Grafik hufca | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Namiestnictwo wędrownicze | Szef lokalu hufca | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Współpraca z podmiotami zewnętrznymi[edytuj | edytuj kod]
Współpraca z miesięcznikiem Wilsoniak[edytuj | edytuj kod]
Miesięcznik Wilsoniak współpracuje z żoliborską jednostką terytorialną ZHP w zakresie patronatu medialnego, w ramach którego w okresie 21.11.2015 – 25.11.2017 ukazały się na łamach Wilsoniaka następujące publikacje[6]:
- Siła żoliborskiego harcerstwa + mapka działań drużyn z Żoliborza
- Wstyd przyznać, ale u mnie bardzo dobrze – D. Rossman
- Grafika z 60-leciem + grafika wykorzystana później do plakatów
- 60 lat po odrodzeniu harcerstwa
- Zapomniany skarb społeczny
- W służbie żoliborskiej społeczności
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dane z ewidencji ZHP w 2014 r.
- ↑ Krzysztof Dunin-Wąsowicz, Ludwik Berger – twórca pułku AK „Baszta”, s. 8, Lampa i Iskra Boża, Warszawa 2008.
- ↑ Leksykon harcerstwa, Warszawa 1988.
- ↑ Dokumentacja hufcowa.
- ↑ Błasiak i in. 2019 ↓, s. 3.
- ↑ Błasiak i in. 2017 ↓, s. 35.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Krzysztof Dunin-Wąsowicz, Ludwik Berger – twórca pułku AK „Baszta”, Warszawa: Lampa i Iskra Boża, 2008.
- Paweł Błasiak i inni, Sprawozdanie Komendy Hufca ZHP Warszawa-Żoliborz za okres od 21 listopada 2015 r. do 25 listopada 2017 r. [online], Biuro Hufca ZHP Warszawa-Żoliborz, 11 listopada 2017, s. 35 [dostęp 2018-01-20] (pol.).
- Paweł Błasiak i inni, Sprawozdanie Komendy Hufca ZHP Warszawa-Żoliborz za okres od 21 listopada 2015/ 25 listopada 2017 r. do 20 czerwca 2019 v.1.0. [online], Biuro Hufca ZHP Warszawa-Żoliborz, 6 czerwca 2019 [dostęp 2020-05-06] (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
| Władze naczelne (jednoosobowe) | |
|---|---|
| Struktura |
