Hydropsalis

	Hydropsalis
	Wagler, 1832
	; Przedstawiciel rodzaju – lelkowiec długosterny (H. torquata)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	lelkowe
Rodzina	lelkowate
Podrodzina	lelki
Rodzaj	Hydropsalis
	Typ nomenklatoryczny
	Caprimulgus furcifer Vieillot, 1817
Synonimy
	Psalurus Swainson, 1837; Psalarus Swainson, 1837; Hydropsalia G.R. Gray, 1840; Pydropsalis Lesson, 1847; Hydropsallis Reichenbach, 1850; Diplopsalis P.L. Sclater, 1866;
	Psalurus Swainson, 1837; Psalarus Swainson, 1837; Hydropsalia G.R. Gray, 1840; Pydropsalis Lesson, 1847; Hydropsallis Reichenbach, 1850; Diplopsalis P.L. Sclater, 1866;
Gatunki
	2 gatunki – zobacz opis w tekście
	2 gatunki – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Hydropsalis – rodzaj ptaków z podrodziny lelków (Caprimulginae) w obrębie rodziny lelkowatych (Caprimulgidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Południowej^[7]^[8].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 20,3–30 cm (bez długich piór ogonowych które u samców dochodzą do 66 cm); masa ciała samic 45–57 g, samców 42–63 g^[7].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1832 roku niemiecki przyrodnik Johann Georg Wagler w artykule poświęconym nowym taksonom ssaków i ptaków opublikowanym w czasopiśmie Isis von Oken^[1]. Wagler wymienił dwa gatunki – Hydropsalis azarae Wagler, 1832 (= Caprimulgus furcifer^[a] Vieillot, 1817) i Caprimulgus manurus Vieillot, 1817 (= Caprimulgus torquatus J.F. Gmelin, 1789) – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Caprimulgus furcifer^[a] Vieillot, 1817 (lelkowiec długosterny)^[3].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Hydropsalis (Hydropsalia, Hydropsallis, Pydropsalis): gr. ὑδρο- hudro- ‘wodny-’, od ὑδωρ hudōr, ὑδατος hudatos ‘woda’; ψαλις psalis, ψαλιδος psalidos ‘nożyczki’^[9].
Psalurus (Psalarus): epitet gatunkowy Caprimulgus psalurus^[c] Temminck, 1823; gr. ψαλις psalis, ψαλιδος psalidos ‘nożyczki’; -ουρος -ouros ‘-ogonowy’, od ουρα oura ‘ogon’^[10]. Gatunek typowy: Caprimulgus torquatus J.F. Gmelin, 1789.
Diplopsalis: gr. διπλος diplos ‘podwójny’, od δυο duo ‘dwa’; ψαλις psalis, ψαλιδος psalidos ‘nożyce’^[11]. Gatunek typowy: Hydropsalis trifurcatus^[d] Tschudi, 1845.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące gatunki^[12]:

Hydropsalis climacocerca (Tschudi, 1844) – lelkowiec widłoogonowy
Hydropsalis torquata (J.F. Gmelin, 1789) – lelkowiec długosterny

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c Podgatunek H. torquata.
↑ ^a ^b ^c Niepoprawna późniejsza pisownia Hydropsalis Wagler, 1830.
↑ Synonim H. torquata.
↑ Podgatunek H. climacocerca.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b J.G. Wagler. Neue Sippen und Gattungen der Säugtherie und Vögel. „Isis von Oken”. 1832, s. kol. 1222, 1832. (niem.).
↑ ^a ^b W. Swainson: On the natural history and classification of birds. Cz. 1. London: John Taylor, 1836, s. 103. (ang.).
↑ ^a ^b G.R. Gray: A list of the genera of birds: with their synonyma an indication of the typical species of each genus. London: R. and J.E. Taylor, 1840, s. 8. (ang.).
↑ R.-P. Lesson: Description de mammifères et d'oiseaux récemment découverts; précédée d'un Tableau sur les races humaine. Paris: Lévêque, 1847, s. 259. (fr.).
↑ H. G. L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Drezno i Lipsk: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. pl. 90. (niem.).
↑ P.L. Sclater. Notes upon the American Caprimulgidæ. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1866, s. 123–145, 1866. (ang.).
↑ ^a ^b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette, Nightjars and Allies (Caprimulgidae), version 1.0, [w:] S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2024, Hydropsalis, DOI: 10.2173/bow.caprim2.01 [dostęp 2024-02-01] (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v14.2). [dostęp 2024-02-01]. (ang.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, Hydropsalis [dostęp 2024-02-02] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Psalurus [dostęp 2024-02-02] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Diplopsalis [dostęp 2024-02-02] .
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Caprimulginae Vigors, 1825 - lelki (wersja: 2023-12-03). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-02-01].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[a-2] Podgatunek H. torquata.

[npp-4] Niepoprawna późniejsza pisownia Hydropsalis Wagler, 1830.

[b-12] Synonim H. torquata.

[c-15] Podgatunek H. climacocerca.

[Wagler-1] J.G. Wagler. Neue Sippen und Gattungen der Säugtherie und Vögel. „Isis von Oken”. 1832, s. kol. 1222, 1832. (niem.).

[Swainson-3] W. Swainson: On the natural history and classification of birds. Cz. 1. London: John Taylor, 1836, s. 103. (ang.).

[gray-5] G.R. Gray: A list of the genera of birds: with their synonyma an indication of the typical species of each genus. London: R. and J.E. Taylor, 1840, s. 8. (ang.).

[Lesson-6] R.-P. Lesson: Description de mammifères et d'oiseaux récemment découverts; précédée d'un Tableau sur les races humaine. Paris: Lévêque, 1847, s. 259. (fr.).

[Reichenbach-7] H. G. L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Drezno i Lipsk: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. pl. 90. (niem.).

[scl-8] P.L. Sclater. Notes upon the American Caprimulgidæ. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1866, s. 123–145, 1866. (ang.).

[botw-9] D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette, Nightjars and Allies (Caprimulgidae), version 1.0, [w:] S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2024, Hydropsalis, DOI: 10.2173/bow.caprim2.01 [dostęp 2024-02-01] (ang.).

[ioc-10] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v14.2). [dostęp 2024-02-01]. (ang.).

[11] The Key to Scientific Names ↓, Hydropsalis [dostęp 2024-02-02] .

[13] The Key to Scientific Names ↓, Psalurus [dostęp 2024-02-02] .

[14] The Key to Scientific Names ↓, Diplopsalis [dostęp 2024-02-02] .

[Mielczarek&Kuziemko-16] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Caprimulginae Vigors, 1825 - lelki (wersja: 2023-12-03). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-02-01].

[1]

[a]

[2]

[b]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[c]

[10]

[11]

[d]

[12]