Wodnicha pachnąca
.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
wodnicha pachnąca |
| Nazwa systematyczna | |
| Hygrophorus agathosmus (Fr.) Fr. Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 325 (1838) | |
Wodnicha pachnąca (Hygrophorus agathosmus (Fr.) Fr.) – gatunek grzybów z rodziny wodnichowatych (Hygrophoraceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hygrophorus, Hygrophoraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1818 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus agathosmus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1838 r. ten sam autor, przenosząc go do rodzaju Hygrophorus[1].
- Agaricus agathosmus Fr. 1815
- Agaricus cerasinus Berk. in Smith Engl. Fl. 1836
- Hygrophorus agathosmus (Fr.) Fr. (1838) f. agathosmus
- Hygrophorus agathosmus f. albus Candusso (1997)
- Hygrophorus agathosmus f. aureofloccosus Bres. 1928
- Hygrophorus agathosmus var. aureofloccosus (Bres.) A. Pearson & Dennis 1948
- Hygrophorus cerasinus (Berk.) Berk. 1860
- Limacium agathosmum (Fr.) Wünsche 1877
- Limacium pustulatum var. agathosmum (Fr.) P. Kumm. 1871
Nazwę polską podała Barbara Gumińska w 1997 r[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 4–8 cm, za młodu jest półkulisty lub wypukły, silnie śluzowaty, później płaski lub nieco lejkowaty. Powierzchnia naga, śliska, lekko błyszcząca, kolor jasnoszary do popielatego. Brzeg początkowo podwinięty, później wyprostowany[4][5].
Grube i rzadko ustawione, nieco zbiegające na trzon. Początkowo są białe, potem siwe[6].
Wysokość 4–9 cm, grubość 1–2 cm, walcowaty. Powierzchnia gładka, sucha, w górnej części nieco ziarenkowata, kosmkowata lub łuskowata. Barwa biaława[6].
Biały, o silnym słodkawym zapachu gorzkich migdałów lub marcepanu[4]. Zapach jest dość wyraźny, jednak podczas chłodnej pogody jest słabo wyczuwalny[5].
Biały. Zarodniki eliptyczne, nierównoboczne, z wnękami. nieamyloidalne. Są cienkościenne i mają gładkie ściany. Rozmiar 7.5-9.5 × 4–5,5 μm[7].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Opisano występowanie tego gatunku w Ameryce Północnej, Europie i Japonii[8]. W Europie Środkowej gatunek rzadki, występuje tylko regionalnie i w rozproszeniu, najczęściej na terenach położonych powyżej 400 m n.p.m.[5]
Rośnie w lasach iglastych, przeważnie w trawie lub mchach wzdłuż dróg leśnych[4].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Grzyb mykoryzowy[3]. Grzyb jadalny, ale mało smaczny[7]. Jadany jest np. w Rosji[9]
Wykryto w nim co najmniej 5 związków chemicznych wykazujących działanie antyoksydacyjne: kwas szczawiowy, cytrynowy, jabłkowy, chinowy i fumarowy[10]. Stwierdzono też, że ma działanie przeciwbakteryjne i antygrzybicze. Hamuje wzrost różnych patogennych bakterii, w tym Escherichia coli, Enterobacter aerogenes, Salmonella typhimurium, Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus, Staphylococcus epidermidis i Bacillus subtilis, ale również hamuje wzrost drożdży Candida albicans i Saccharomyces cerevisiae[11]. Sztucznie uprawiana grzybnia wodnichy pachnącej jest używana w szkółkach leśnych do mikoryzacji sadzonek[12].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
- wodnicha świerkowa (Hygrophorus piceae) – jest biała i nie posiada aromatycznego zapachu[6]
- wodnicha kropkowana (Hygrophorus pustulatus). Odróżnia się delikatnie łuskowatym kapeluszem i trzonem[6]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2013-10-20]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-10-20]. (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c Edmund Garnweidner, Hertha Garnweidner, Alicja Borowska, Alina Skirgiełło: Grzyby. Przewodnik do poznawania i oznaczania grzybów Europy Środkowej. Warszawa: MUZA SA, 2006. ISBN 83-7319-976-4.
- ↑ a b c Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. 2008. ISBN 978-83-258-0588-3.
- ↑ a b c d Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b California Fungi. [dostęp 2013-03-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-24)].
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2016-01-10].
- ↑ Eric Boa: Wild edible fungi: A global overview of their use and importance to people. FAO, 2004, seria: Non-wood Forest Products 17. ISBN 92-5-105157-7.
- ↑ Bárbara Ribeiro i inni, Contents of carboxylic acids and two phenolics and antioxidant activity of dried Portuguese wild edible mushrooms, „Journal of Agricultural and Food Chemistry”, 54 (22), 2006, s. 8530–8537, DOI: 10.1021/jf061890q, PMID: 17061830.
- ↑ Yamac M, Bilgili F (2006). „Antimicrobial activities of fruit bodies and/or mycelial cultures of some mushroom isolates”. Pharmaceutical Biology 44 (9): 660–67. doi:10.1080/13880200601006897.
- ↑ Repac I (1993). „Isolation, cultivation and in vitro maintenance of pure cultures of ectomycorrhizal fungi” (in Slovak). Lesnictvi (12): 497–501. ISSN 0024-1105.