Wojna duńsko-hanzeatycka (1367–1370)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z II wojna Hanzy z Danią)
Wojna duńsko-hanzeatycka (1367–1369)
Czas

19 listopada 136724 maja 1370

Miejsce

Dania, Szwecja, Norwegia, Morze Bałtyckie

Wynik

zwycięstwo Hanzy

Strony konfliktu
Dania
Norwegia
Hanza
Szwecja
Holandia
Meklemburgia
Holsztyn
duńscy rebelianci
Dowódcy
Waldemar IV
Haakon VI
Magnus Eriksson
Brono von Warendrop
Albrecht Meklemburski
Albrecht II Wielki
Henryk Żelazny
brak współrzędnych

Wojna duńsko-hanzeatycka (1367–1370) – konflikt zbrojny między Danią a Związkiem Hanzeatyckim i jego sprzymierzeńcami.

Tło[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze starcia między Danią a miastami Hanzy, które posiadały niezależne wojsko, miały miejsce w 1362. Wówczas Hanza wypowiedziała wojnę Danii, ponieważ ta rok wcześniej zajęła szwedzką Olandię i Gotlandię wraz z miastem handlowym Visby, co było ciosem w interesy miast Hanzy. Wówczas Hanza zawiązała antyduński sojusz ze Szwecją i Norwegią. Wojska hanzeatyckie zdobyły Kopenhagę, jednak Duńczycy rozbili flotę Hanzy na wodach Sundu. Po bitwie sprzymierzeńcy zaprzestali działań na terytorium Danii i podpisali rozejm 12 listopada 1362.

W czasie pokoju Dania panowała na wodach południowo-zachodniego Bałtyku, natomiast Hanza przygotowywała się do nowej wojny, by wywalczyć przywileje swobodnego handlu. Hanza oprócz budowania floty wojennej szukała sojuszników w nowej wojnie. Za Związkiem Hanzeatyckim opowiedział się król Szwecji Albrecht Meklemburski oraz jego ojciec panujący w MeklemburgiiAlbrecht II Wielki, Holandia, a także władca Holsztynu Henryk Żelazny. Za Danią opowiedział się władca Norwegii Haakon VI oraz zdetronizowany król Szwecji Magnus Eriksson.

Wojna[edytuj | edytuj kod]

Hanza wypowiedziała wojnę Danii i Norwegii 19 listopada 1367. Od lutego 1367 trwała wojna między Danią i Norwegią a Szwecją, gdzie działały wojska duńskie. Albrecht Meklemburski zatrzymywał wojska duńskie w południowej Szwecji, kiedy to wojska meklemburskie i holsztyńskie wkroczyły na terytorium Danii. Od zachodu uderzyła flota holenderska, wysadzając desant na terytorium Norwegii. Od wschodu nadpłynęła flota hanzeatycka, która miała opanować Kopenhagę.

W toku działań wojennych na wiosnę 1368 w Danii wybuchł bunt przeciwko Waldemarowi IV, który pokrzyżował mu plany obrony. W kwietniu 1368 Waldemar IV opuścił Danię, pozostawiając władzę i kontrolę na wojskiem marszałkowi Henningowi Podbusce.

W maju 1368 flota hanzeatycka pod dowództwem burmistrza Lubeki Brono von Warendrop wysadziła desant i zajęła Kopenhagę. Wkrótce armia Hanzy opanowała całą Zelandię. W sierpniu 1368 Haakon VI został zmuszony do podpisania rozejmu z Holendrami. Do jesieni 1368 wojska meklembursko-holsztyńskie, które wsparli zbuntowani możnowładcy, zajęły niemal cały Półwysep Jutlandzki. Wojska szwedzkie oblegały Hälsingborg i kilka innych zamków w Skanii.

Po zajęciu Kopenhagi do działań przystąpiła flota duńska. Doszło do drugiej bitwy w Sundzie, niemal w tym samym miejscu co przed sześcioma laty. Jako pierwsze do ataku przystąpiły okręty duńskie; Duńczycy wobec trudnej sytuacji na lądzie ostatnie nadzieje pokładali we flocie. Jednostki duńskie przygotowywały się do abordażu, jednak zostały zasypane gradem strzał z łuków i kusz oraz pocisków z machin miotających. Kilka jednostek zostało zmuszonych do wycofania się z walki. Pomimo intensywnego ostrzału ze strony Hanzy, okręty duńskie zdołały podejść do stanowisk hanzeatyckich. Doszło do abordażu i bitwy na miecze na pokładach. W czasie bitwy nie poczyniono manewrów taktycznych, a na wynik bitwy zdecydowała walka wręcz. W chaotycznych walkach, wykrwawione załogi duńskie ustępowały z pola bitwy. Niezdolne do ucieczki okręty padły łupem wojsk hanzeatyckich. W bitwie poległ Brono von Warendrop, jednak nie miało to wpływu na przebieg walk.

Druga bitwa w cieśninie Sund przekreśliła nadzieje Duńczyków na korzystny przebieg wojny. W wyniku dalszych działań na lądzie terytorium Danii zostało całe opanowane przez sprzymierzonych. 30 września 1369 uzgodniono w Stralsundzie rozejm. Traktat pokojowy podpisano 24 maja 1370[1], a na mocy niego Hanza uzyskała swobodę handlu na wodach i terytorium lądowych Danii, olbrzymią kontrybucję i przywileje. Potęga Danii na Bałtyku została zachwiana, a od momentu wojny na morzu panował Związek Hanzeatycki.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Philippe Dollinger, Vera Soczewińska: Dzieje Hanzy: XII–XVII w.. Warszawa: Volumen: Niezależna Oficyna Wydawnicza, 1997, s. 72. ISBN 83-86857-16-1.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Edmund Kosiarz: Wojny na Bałtyku X–XIX wieku. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1978, s. 71–75.