ISO 9

ISO 9 – międzynarodowy standard transliteracji cyrylicy na znaki alfabetu łacińskiego. Najnowsza wersja standardu została opracowana w 1995 r. przez komitet TC 43 Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej (ISO).

Główną zaletą aktualnej wersji ISO 9 jest wprowadzenie ścisłej odpowiedniości: 1 litera cyrylicka = 1 litera łacińska. Umożliwia to transliterację tekstu w obie strony bez utraty informacji. Transliteracja ISO 9 jest niezależna od języka, w którym zapisany jest dany tekst.

Aktualna wersja

Wydanie standardu ISO 9:1995 zastąpiło starszą wersję – ISO 9:1986.

Cyrylica		Łaciński		Numer Unicode (dla znaków spoza ASCII)
				szesnastkowy		dziesiętny
А	а	A	a
Ӑ	ӑ	Ă	ă	0102	0103	258	259
Ӓ	ӓ	Ä	ä	00C4	00E4	196	228
Ә	ә	A̋	a̋	A+030B	a+030B	A+779	a+779
Б	б	B	b
В	в	V	v
Г	г	G	g
Ґ	ґ	G̀	g̀	G+0300	g+0300	G+768	g+768
Ҕ	ҕ	Ğ	ğ	011E	011F	286	287
Д	д	D	d
Ђ	ђ	Đ	đ	0110	0111	272	273
Ѓ	ѓ	Ǵ	ǵ	01F4	01F5	500	501
Е	е	E	e
Ё	ё	Ë	ë	00CB	00EB	203	235
Ӗ	ӗ	Ĕ	ĕ	0114	0115	276	277
Є	є	Ê	ê	00CA	00EA	202	234
Ҽ	ҽ	C̆	c̆	C+0306	c+0306	C+774	c+774
Ҿ	ҿ	Ç̆	ç̆	00C7+0306	00E7+0306	199+774	231+774
Ж	ж	Ž	ž	017D	017E	381	382
Ӂ	ӂ	Z̆	z̆	Z+0306	z+0306	Z+774	z+774
Ӝ	ӝ	Z̄	z̄	Z+0304	z+0304	Z+772	z+772
З	з	Z	z
Ӟ	ӟ	Z̈	z̈	Z+0308	z+0308	Z+776	z+776
Ѕ	ѕ	Ẑ	ẑ	1E90	1E91	7824	7825
Ӡ	ӡ	Ź	ź	0179	017A	377	378
И	и	I	i
Ӥ	ӥ	Î	î	00CE	00EE	206	238
І	і	Ì	ì	00CC	00EC	204	236
Ї	ї	Ï	ï	00CF	00EF	207	239
Й	й	J	j
Ј	ј	J̌	ǰ	J+030C	01F0	J+780	496
К	к	K	k
Қ	қ	Ķ	ķ	0136	0137	310	311
Ҟ	ҟ	K̄	k̄	K+0304	k+0304	K+772	k+772
Л	л	L	l
Љ	љ	L̂	l̂	L+0302	l+0302	L+770	l+770
М	м	M	m
Н	н	N	n
Њ	њ	N̂	n̂	N+0302	n+0302	N+770	n+770
Ҥ	ҥ	Ṅ	ṅ	1E44	1E45	7748	7749
О	о	O	o
Ӧ	ӧ	Ö	ö	00D6	00F6	214	246
Ө	ө	Ô	ô	00D4	00F4	212	244
П	п	P	p
Ҧ	ҧ	Ṕ	ṕ	1E54	1E55	7764	7765
Р	р	R	r
С	с	S	s
Ҫ	ҫ	Ş	ş	015E	015F	350	351
Т	т	T	t
Ҭ	ҭ	Ţ	ţ	0162	0163	354	355
Ћ	ћ	Ć	ć	0106	0107	262	263
Ќ	ќ	Ḱ	ḱ	1E30	1E31	7728	7729
У	у	U	u
У́	у́	Ú	ú	00DA	00FA	218	250
Ў	ў	Ŭ	ŭ	016C	016D	364	365
Ӱ	ӱ	Ü	ü	00DC	00FC	220	252
Ӳ	ӳ	Ű	ű	0170	0171	368	369
Ү	ү	Ù	ù	00D9	00F9	217	249
Ф	ф	F	f
Х	х	H	h
Ҳ	ҳ	Ḩ	ḩ	1E28	1E29	7720	7721
Һ	һ	Ḥ	ḥ	1E24	1E25	7716	7717
Ц	ц	C	c
Ҵ	ҵ	C̄	c̄	C+0304	c+0304	C+772	c+772
Ч	ч	Č	č	010C	010D	268	269
Ӵ	ӵ	C̈	c̈	C+0308	c+0308	C+776	c+776
Ҷ	ҷ	Ç	ç	00C7	00E7	199	231
Џ	џ	D̂	d̂	D+0302	d+0302	D+770	d+770
Ш	ш	Š	š	0160	0161	352	353
Щ	щ	Ŝ	ŝ	015C	015D	348	349
Ъ	ъ	ʺ		02BA		698
’		’		2019		8217
Ы	ы	Y	y
Ӹ	ӹ	Ÿ	ÿ	0178	00FF	376	255
Ь	ь	ʹ		02B9		697
Э	э	È	è	00C8	00E8	200	232
Ю	ю	Û	û	00DB	00FB	219	251
Я	я	Â	â	00C2	00E2	194	226
Ѣ	ѣ	Ě	ě	011A	011B	282	283
Ѫ	ѫ	Ǎ	ǎ	01CD	01CE	461	462
Ѳ	ѳ	F̀	f̀	F+0300	f+0300	F+768	f+768
Ѵ	ѵ	Ỳ	ỳ	1EF2	1EF3	7922	7923
Ҩ	ҩ	Ò	ò	00D2	00F2	210	242
Ӏ		‡		2021		8225

Przykład

Przykład transliteracji ISO 9: refren Hymnu Państwowego Federacji Rosyjskiej.

Славься, Отечество наше свободное, Братских народов союз вековой, Предками данная мудрость народная! Славься, страна! Мы гордимся тобой!

Slavʹsâ, Otečestvo naše svobodnoe, Bratskih narodov soûz vekovoj, Predkami dannaâ mudrostʹ narodnaâ! Slavʹsâ, strana! My gordimsâ toboj!

ISO/R 9:1968

W starszej wersji standardu, ISO/R 9:1968, transliteracja była zależna od języka transliterowanego tekstu. Jest to system bliższy oryginalnemu międzynarodowemu systemowi transliteracji naukowej.

Norma ISO/R 9:1968 obejmowała transliterację dla 9 języków słowiańskich: staro-cerkiewno-słowiańskiego, cerkiewnosłowiańskiego, bułgarskiego, rosyjskiego, białoruskiego, rusińskiego, ukraińskiego, serbskiego i macedońskiego.

Cyrylica	scs	cs	bułg.	ros.	biał.	rus.	ukr.	serb.	maced.	1995
А а	a	a	a	a	a	a	a	a	a	a
Б б	b	b	b	b	b	b	b	b	b	b
В в	v	v	v	v	v	v	v	v	v	v
Г г	g	g	g	g	h	h	h	g	g	g
Ґ ґ					(g)	g	g			g̀
Д д	d	d	d	d	d	d	d	d	d	d
Ѓ ѓ									ǵ	ǵ
Ђ ђ								đ		đ
Е е			e	e	e	e	e	e	e	e
Ё ё				ë	ë					ë
Є є	e	e				je	je			ê
Ж ж	ž	ž	ž	ž	ž	ž	ž	ž	ž	ž
З з	z	z	z	z	z	z	z	z	z	z
Ѕ ѕ	dz	dz							dz	ẑ
И и	i	i	i	i		i	y	i	i	i
І і	i	i		i*	i	i	i			ì
Ї ї	i	i				ï	ï			ï
Й й			j	j	j	j	j			j
Ј ј								j	j	ǰ
К к	k	k	k	k	k	k	k	k	k	k
Л л	l	l	l	l	l	l	l	l	l	l
Љ љ								lj	lj	l̂
М м	m	m	m	m	m	m	m	m	m	m
Н н	n	n	n	n	n	n	n	n	n	n
Њ њ								nj	nj	n̂
О о	o	o	o	o	o	o	o	o	o	o
П п	p	p	p	p	p	p	p	p	p	p
Р р	r	r	r	r	r	r	r	r	r	r
С с	s	s	s	s	s	s	s	s	s	s
Т т	t	t	t	t	t	t	t	t	t	t
Ќ ќ									ḱ	ḱ
Ћ ћ	(ǵ)	(ǵ)						ć		ć
У у			u	u	u	u	u	u	u	u
ОУ оу	u	u
Ў ў					ŭ					ŭ
Ф ф	f	f	f	f	f	f	f	f	f	f
Х х	ch	ch	ch	ch	ch	ch	ch	h	h	h
Ц ц	c	c	c	c	c	c	c	c	c	c
Ч ч	č	č	č	č	č	č	č	č	č	č
Џ џ								dž	dž	d̂
Ш ш	š	š	š	š	š	š	š	š	š	š
Щ щ	šč	št	št	šč		šč	šč			ŝ
Ъ ъ	″	″	ă	″	″*		″*			″
Ы ы	y	y		y	y	y/ŷ				y
Ь ь	′	′	′	′	′	′	′			′
Ѣ ѣ	ě	ě	ě*	ě*	ě*	ě*	ě*			ě
Э э				ė	ė					è
Ю ю	ju	ju	ju	ju	ju	ju	ju			û
Я я	ja	ja	ja	ja	ja	ja	ja			â
’				″*	″		″			’
Ѡ ѡ	o	o
Ѧ ѧ	ę	ja
Ѩ ѩ	ję	ja
Ѫ ѫ	ǫ	u	ă*							ǎ
Ѭ ѭ	jǫ	ju
Ѯ ѯ	ks	ks
Ѱ ѱ	ps	ps
Ѳ ѳ	ḟ	ḟ		ḟ*	(f)		(f)			f̀
Ѵ ѵ	ẏ	ẏ		ẏ* [i]	[i]		[i]			ỳ
Ѥ ѥ	je	je

* Litery archaiczne

(Staro)cerkiewnosłowiański

Litera я jest zapisywana jako ligatura I bez kropki i А

Litera у jest zapisywana jako uk (Ѹ), ligatura О i У

Bułgarski

ъ i ѫ nie są transliterowane na końcu wyrazu.

Rosyjski i białoruski

ъ nie jest transliterowana na końcu wyrazu.

Rusiński

ы = y dla rusińskiego panońskiego (używanego w Wojwodinie), ы = ŷ dla rusińskiego łemkowskiego (używanego w Polsce, na Ukrainie i w Preszowie).

ISO 9 jako standard narodowy

Tekst normy ISO 9 został przyjęty jako międzypaństwowy standard GOST 7.79 w dziewięciu krajach WNP: Armenii, Azerbejdżanie, Białorusi, Kazachstanie, Kirgistanie, Rosji, Tadżykistanie, Turkmenistanie i Uzbekistanie.

ISO 9:1995 został też przyjęty jako standard narodowy m.in. w Polsce. W 2000 r. jako PN-ISO 9:2000 (Informacja i dokumentacja. Transliteracja znaków cyrylickich na znaki łacińskie — Języki słowiańskie i niesłowiańskie) zastąpił dotychczasową polską normę transliteracji: PN-83/N-01201. Norma ISO 9 jest stosowana przede wszystkim przy sporządzaniu opisów bibliograficznych i katalogowych.

Linki zewnętrzne

• ISO 9 na oficjalnej stronie ISO