I Cesarstwo Francuskie
| 1804-1814 i 1815 | |||||
| |||||
| Hymn: Pieśń wymarszu | |||||
| |||||
| Język urzędowy | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Stolica | |||||
| Ustrój polityczny | |||||
| Typ państwa | |||||
| Głowa państwa | |||||
| Liczba ludności • całkowita • narody i grupy etniczne |
| ||||
| Waluta | |||||
| Koronacja Napoleona na cesarza |
2 grudnia 1804 | ||||
| Abdykacja Napoleona |
6 kwietnia 1814 | ||||
| Terytoria zależne |
Królestwo Włoch, Związek Reński (do 1813), Księstwo Warszawskie, Królestwo Hiszpanii (do 1814), Królestwo Neapolu, Republika Batawska (do 1810) | ||||
.svg)
I Cesarstwo Francuskie – francuskie państwo, w którym najwyższą władzę sprawował Napoleon Bonaparte jako cesarz Francuzów - Napoleon I. Istniało w latach 1804–1814 i w 1815. W czasie największego rozwoju terytorialnego cesarstwo obejmowało rozmaite protektoraty i posiadało wiele państw zależnych. Francja zmuszona była wówczas prowadzić wojny z prawie wszystkimi krajami Europy, łączącymi się przeciwko niej w kolejnych koalicjach. Kres cesarstwu położyła abdykacja Napoleona na rzecz Napoleona II, ten jednak nie został dopuszczony do władzy, a tron francuski zwrócono Burbonom.
Koronacja, I Cesarstwo
2 grudnia 1804 I konsul Napoleon Bonaparte koronował się w katedrze Notre Dame na cesarza Francuzów. Według legendy w kluczowym momencie koronacji Napoleon wyciągnął, stylizowaną na wzór rzymski, koronę z rąk papieża Piusa VII i włożył ją sobie na głowę. Potem koronował Józefinę na cesarzową. W uroczystości koronacyjnej nie uczestniczyła matka Napoleona, Letycja Buonaparte.
W odpowiedzi na koronację Napoleona, cesarz rzymsko-niemiecki Franciszek I Habsburg koronował się na cesarza Austrii pod imieniem Franciszek II. Ogólnoeuropejską reakcją na ten czyn było utworzenie w sierpniu 1805 roku III koalicji antyfrancuskiej. Zakończona pokojem w Preszburgu dała początek nowej wojnie, która wybuchła już następnego roku z Prusami. Po jej zakończeniu w Tylży w 1807 roku imperia Napoleona i cara Aleksandra połączyły się sojuszem, a Rosja zobowiązała przestrzegać blokady handlowej z Anglią. Jednak w tym czasie intrygi Napoleona w sprawy Hiszpanii spowodowały wybuch kolejnej wojny. V koalicja antyfrancuska została zawiązana w 1809 roku, kiedy to Austria zaatakowała Związek Reński i tym samym sprowokowała Napoleona do powrotu z Hiszpanii. Udany dla Austrii początek wojny ze zwycięską bitwą pod Aspern nie zagwarantował jednak ostatecznego sukcesu. Kilka miesięcy później Austriacy przegrali decydującą bitwę pod Wagram. W jej wyniku został zawarty rozejm w Znaim, a następnie podpisany pokój w Schonbrunn, w wyniku którego Francja znów powiększyła swój stan posiadania.
Upadek
Po nieudanej wyprawie na Rosję w 1812 roku i przegranej w bitwie pod Lipskiem w 1813 roku, Napoleon został zmuszony do walki na terenie Francji. Mimo błyskotliwej kampanii sześciodniowej, uznawanej przez historyków za jedną z najlepszych w karierze Bonapartego, blisko 400 tys. armia koalicjantów zmierzała w stronę Paryża. Miasta broniło ok. 50 tys. żołnierzy pod dowództwem brata Napoleona, Józefa. Stolica poddała się 31 marca, przyspieszając upadek cesarstwa. Ostatecznie Bonaparte podpisał akt abdykacji 6 kwietnia 1814 roku w Fontainebleau na południe od Paryża. Po tym wydarzeniu Napoleon został zesłany na małą śródziemnomorską wyspę Elbę, gdzie przebywał przez dziesięć miesięcy.
100 dni Napoleona
Po dość krótkim pobycie na wygnaniu i złych wiadomościach z kraju były cesarz postanowił wrócić do kraju. Lądowanie w zatoce Juan zapoczątkowało kolejny etap w jego historii, czyli 100 dni, lub Lot Orła. Dzięki sprawnej administracji udało się zebrać ponad stutysięczną armię i ruszyć na siły Prusaków Blüchera i Anglików Wellingtona. Pierwszą bitwą stoczoną w tej kampanii była bitwa pod Ligny, którą wygrali Francuzi, lecz armia pruska zdążyła uciec, co okazało się zgubne dla Francuzów. Napoleon rozdzielił swe siły, marszałek Grouchy miał ścigać Prusaków Blüchera, a cesarz dołączyć do marszałka Neya walczącego z Anglikami pod Quatre Bras. Anglikom również udało się uniknąć pogromu i wycofali się w okolice Brukseli. Tam została stoczona walna bitwa pod Waterloo, która zakończyła się całkowitą klęską wojsk francuskich, a zmuszony do ponownej abdykacji Napoleon został wywieziony na Wyspę Świętej Heleny, gdzie pozostał uwięziony do końca życia.