Infradźwięki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Infradźwięki, poddźwięki[1]fale akustyczne, których częstotliwość jest za niska, aby usłyszał je człowiek. Za dolną granicę słyszalnych częstotliwości, jednocześnie górną granicę infradźwięków, przyjmuje się częstotliwość 20 Hz[2][3][4].

Hałas w którego widmie występują składowe o częstotliwościach infradźwiękowych określa się hałasem infradźwiękowym i hałasem niskoczęstotliwościowym[4][5].

Gdy akustyczna fala sinusoidalna jest odtwarzana w idealnych warunkach i przy bardzo dużej głośności, ludzki słuch będzie w stanie zidentyfikować dźwięki tak niskie, jak 12 Hz, a poniżej 10 Hz można odczuć pojedyncze cykle dźwięku, a także wrażenie ciśnienia w bębenkach usznych[6]. Niektóre zwierzęta jak słonie i wieloryby słyszą infradźwięki i wykorzystują je do komunikacji na duże odległości.

Pojęcie infradźwięków[edytuj | edytuj kod]

Infradźwięki to z fizycznego punktu widzenia wszystkie dźwięki poniżej progu słyszalności, tj. 20 Hz. Jest to trochę nieścisłe twierdzenie, gdyż przy dostatecznie wysokich poziomach ciśnienia akustycznego infradźwięki odbierane są przez ucho i układ przedsionkowy. W niektórych opracowaniach za górną granicę infradźwięków przyjęto 16 Hz. Ostatecznie ta rozbieżność została uporządkowana poprzez wprowadzenie odpowiednich norm:

  • według nieaktualnej już polskiej normy PN-86/N-01338:1986 infradźwiękami nazywano dźwięki lub hałas, którego widmo częstotliwościowe zawarte jest w zakresie od 2 Hz do 16 Hz, w nowelizacji PN-Z-01338:2010 określono zakres hałasu infradźwiękowego dla dźwięków z przedziału od 1 Hz do 20 Hz
  • według ISO 7196 infradźwiękami nazywamy dźwięki lub hałas, którego widmo częstotliwościowe zawarte jest w zakresie od 1 Hz do 20 Hz.

Zgodnie z normą PN-86/N-01338, w odniesieniu do infradźwięków sztucznego pochodzenia, wprowadzono pojęcie hałasu infradźwiękowego oraz hałasu niskoczęstotliwościowego.

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Infradźwięki mają bardzo dużą długość fali – powyżej 17 m, przez to słabo tłumione mogą rozchodzić się na znaczne odległości. Drugim problemem jest ich słabe tłumienie poprzez ekrany akustyczne.

Źródła infradźwięków[edytuj | edytuj kod]

Naturalne[edytuj | edytuj kod]

Naturalne źródła infradźwięków (z przedziału 0,01÷20 Hz[5]) to:

Antropogeniczne[edytuj | edytuj kod]

Sztuczne (wytworzone przez ludzi) źródła infradźwięków to:

Oddziaływanie[edytuj | edytuj kod]

Badania nad oddziaływaniem infradźwięków są prowadzone głównie na zwierzętach, z tego względu nie został dokładnie poznany wpływ infradźwięków na człowieka. Wiadomo, że powodują one u ludzi wrażenia słuchowe i pozasłuchowe. Odbierane są przez narząd słuchu, proprioreceptory i mechanoreceptory.

Wiele opracowań wskazuje, że przy narażeniu na wysokie poziomy infradźwięków mogą wystąpić: poczucie ucisku w uszach, dyskomfortu, nadmiernego zmęczenia, senności oraz zaburzenia sprawności psychomotorycznej i funkcji fizjologicznych, a nawet apatii i depresji. Badania prowadzone na zwierzętach wykazały, że infradźwięki o bardzo dużym natężeniu mogą doprowadzić do poważnego uszkodzenia struktur ucha. Jednak nie ma wiarygodnych badań wskazujących na szkodliwość występujących w życiu codziennym źródeł infradźwięków. Dopiero narażanie na bardzo wysoki poziom takiego typu hałasu może być niebezpieczne dla zdrowia. Wyniki dotychczasowych badań w tym zakresie są niejednoznaczne, a wrażliwość poszczególnych osób na ekspozycję infradźwiękową jest bardzo zróżnicowana[5].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. infradźwięki, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2023-03-24].
  2. ISO 7196:1995
  3. ISO 9612:2009
  4. a b PN-Z-01338:2010. [dostęp 2019-02-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-09)].
  5. a b c d e f Krystyna Pawlas. Wpływ infradźwięków i hałasu o niskich częstotliwościach na człowieka – przegląd piśmiennictwa. „Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy”. 2 (60), s. 27–64, 2009. (pol.).  (pdf).
  6. Harry F. Olson: Music, Physics and Engineering. Dover Publications, 1967, s. 249. ISBN 978-0-486-21769-7.
  7. a b c d M. Garces, M. Willis: Modeling and Characterization of Microbarom Signals in the Pacific. Storming Media, 2006. [dostęp 2008-11-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-17)]. (ang.).
  8. M. Garces, C. Hetzer, M. Merrifield, M. Willis i inni. Observations of surf infrasound in Hawai’i. „Geophysical Research Letters”. 24, 2264 (30), 2003. DOI: 10.1029/2003GL018614. (ang.). 
  9. Microbaroms. University of Alaska Fairbanks, Geophysical Institute, Infrasound Research Group. [dostęp 2007-11-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (15 lutego 2008)]. (ang.).
  10. Haak, Hein: Probing the Atmosphere with Infrasound: Infrasound as a tool. Preparatory Commission for the Comprehensive Nuclear-Test-Ban Treaty Organization, 1 września 2006. [dostęp 2007-11-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 lipca 2007)]. (ang.).
  11. Signal and Image Processing for Remote Sensing. Boca Raton: CRC, 2007. ISBN 0-8493-5091-3. (ang.).