Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego
| Uniwersytet Wrocławski | |
 Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego | |
| Data założenia |
luty 1956 |
|---|---|
| Państwo | |
| Adres |
ul. Kopernika 11, 51-622 Wrocław |
| Dyrektor |
prof. dr hab. Michał Tomczak |
Położenie na mapie Wrocławia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
 51°06′41,022″N 17°05′08,362″E/51,111395 17,085656
| |
| Strona internetowa | |
Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego (IA UWr) – jednostka dydaktyczno-naukowa należąca do struktur Wydziału Fizyki i Astronomii Uniwersytetu Wrocławskiego[1]. Dzieli się na 2 zakłady, pracownie naukową, obserwatorium astronomiczne i bibliotekę instytutową[2]. Posiada uprawnienia do nadawania stopni naukowych doktora i doktora habilitowanego oraz wnioskowania o nadanie tytułu naukowego profesora[3]. Prowadzi działalność dydaktyczną i badawczą związaną z heliofizyką, spektroskopowymi badaniami zjawisk aktywnych na Słońcu, analizą widm i obrazów rentgenowskich, badaniami statystycznymi i prognozowaniem aktywności rozbłyskowej Słońca, badaniami teoretycznymi nad zjawiskami aktywności słonecznej i gwiazdowej, astrofizyką, fotometrią i spektrofotometrią gwiazd zmiennych w zakresie promieniowania widzialnego, ultrafioletowego i rentgenowskiego, modelowaniem atmosfer[4]. Instytut oferuje studia na kierunku astronomia[5].
W 2011 w instytucie kształciło się 58 studentów, w tym wyłącznie w trybie dziennym[6]. Siedzibą instytutu jest budynek znajdujący się przy ulicy Mikołaja Kopernika 11 we Wrocławiu, na terenie Parku Szczytnickiego[7].
Instytut powstał w lutym 1956 roku z przekształcenia dotychczasowego Obserwatorium Uniwersytetu Wrocławskiego w samodzielny instytut. Jego twórcami byli naukowcy przybyli w znacznej części z Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie[8]. Pracownicy naukowi instytutu zajmowali też często najważniejsze stanowiska w hierarchii uniwersyteckiej, wielokrotnie obejmowali też funkcję dziekanów na swoich wydziałach. Instytut początkowo afiliowany był przy Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii, od 1995 roku przy Wydziale Matematyki i Fizyki, a od reorganizacji struktur uniwersyteckich w 1996 roku przy Wydziale Fizyki i Astronomii[9].
Władze (2020-2024)[edytuj | edytuj kod]
- Dyrektor: dr hab. Robert Falewicz
- Zastępca Dyrektora ds. Ogólnych: prof. dr hab. Paweł Rudawy
- Zastępca Dyrektora ds. Dydaktycznych: dr hab. Grzegorz Kopacki
Poczet dyrektorów[edytuj | edytuj kod]
- 1956-1958: prof. dr hab. Eugeniusz Rybka
- 1958-1971: prof. dr hab. Jan Mergentaler
- 1971-1978: prof. dr hab. Antoni Opolski
- 1978-1981: prof. dr hab. Jerzy Jakimiec
- 1981-1984: prof. dr hab. Mikołaj Jerzykiewicz
- 1984-1987: doc. dr Tadeusz Jarzębowski
- 1987-1993: prof. dr hab. Jerzy Jakimiec
- 1993-2002: prof. dr hab. Henryk Cugier
- 2002-2020: prof. dr hab. Michał Tomczak
- od 2020: dr hab. Robert Falewicz
Historia[edytuj | edytuj kod]
Początki wrocławskiego Obserwatorium Astronomicznego związane są z założeniem w 1791 roku obserwatorium na tzw. Wieży Matematycznej na Gmachu Głównym Uniwersytetu Wrocławskiego przez Antona Jungnitza. Na początku XX wieku przeniesiono siedzibę obserwatorium na Wyspę Tamkę nad Odrą we Wrocławiu. Na przełomie lat 20. i 30. XX wieku zbudowano nową siedzibę dla obserwatorium w Parku Szczytnickim we Wrocławiu[8].
Po zakończeniu II wojny światowej obserwatorium zostało przejęte przez polskich astronomów ze Lwowa, którzy zorganizowali polski Uniwersytet i Politechnikę Wrocławską. W 1956 roku Obserwatorium zostało przemianowane na Instytut Astronomiczny. W latach 70. XX wieku powstała idea budowy Obserwatorium na Wielkiej Sowie w Sudetach, jednak ze względu na brak funduszy została ona zarzucona. Dwa zakupione do planowanego Obserwatorium instrumenty, w tym 60-cm reflektor Zeissa (1976 rok) i 53-cm koronograf (1980 rok), zostały ulokowane w Białkowie i stanowią obecnie najważniejsze instrumenty obserwacyjne Instytutu[8].
Kierunki kształcenia[edytuj | edytuj kod]
Instytut kształci studentów na kierunku astronomia na studiach pierwszego stopnia (licencjackie, 3-letnie), a następnie studenci mogą kontynuować studia drugiego stopnia (magisterskich uzupełniających, 2-letnich)[5].
Istnieje możliwość dalszego kształcenia w ramach Doktoranckiego Studium Astronomii (dyscyplina naukowa astronomia w zakresie następujących specjalności: heliofizyka, astrofizyka i astronomia klasyczna)[5].
Struktura organizacyjna[edytuj | edytuj kod]
- Zakład Astrofizyki i Astronomii Klasycznej
- Kierownik: prof. dr hab. Andrzej Pigulski
- Zakład Heliofizyki i Fizyki Kosmicznej
- Kierownik: prof. dr hab. Arkadiusz Berlicki
- Biblioteka Instytutu Astronomicznego
- Pracownia Dydaktyki i Popularyzacji Astronomii „Planetarium”
- Obserwatorium Astronomiczne
Baza lokalowo-dydaktyczna[edytuj | edytuj kod]
Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego znajduje się we wschodniej części Wrocławia w dzielnicy Sępolno, na skraju Parku Szczytnickiego, w bliskim sąsiedztwie Ogrodu Zoologicznego, Hali Stulecia i Stadionu Olimpijskiego[7].
Część pracowni, sala wykładowa, biblioteka instytutowa, a także gabinety pracowników mieszczą się w trzech budynkach od strony ul. Kopernika. Najwyższy, dwupiętrowy budynek jest zwieńczony kopułą mieszcząca 203-mm refraktor Clarka-Repsolda. W głębi terenu znajdują się: budynek nowego warsztatu wraz z przyległym pawilonem dydaktycznym, pawilon małego koronografu oraz pawilon instrumentu przejściowego i koła wertykalnego. Na terenie Instytutu, bliżej ulicy Mickiewicza, znajduje się także pawilon wrocławskiego oddziału Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk, czyli Zakładu Fizyki Słońca[7].
Ponadto niektóre zajęcia praktyczne oraz praktyki wakacyjne prowadzone są w Obserwatorium Uniwersytetu Wrocławskiego w Białkowie koło Wińska. Z kolei wykłady i część ćwiczeń z przedmiotów fizycznych i matematycznych prowadzonych przez pracowników Instytutów Fizyki odbywają się w pomieszczeniach znajdujących się przy placu Maxa Borna 9. Lektoraty językowe odbywają się natomiast w Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych (SPNJO) na pl. Biskupa Nankiera 2/3[7].
Doktoraty honoris causa UWr przyznane z inicjatywy pracowników instytutu[edytuj | edytuj kod]
- 1 października 1975: Cornelis de Jager
- 1 października 1975: Andrej Borysowicz Sewernyj
- 15 listopada 1993: Daniel Beauvois
- 25 czerwca 2004: Bohdan Paczyński
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ organizacyjna WFiA UWr [dostęp: 12.11.2012].
- ↑ Struktura organizacyjna IA UWr [dostęp: 12.11.2012].
- ↑ Wydział Fizyki i Astronomii w bazie instytucji naukowych portalu Nauka Polska (OPI). [dostęp 2012-11-11].
- ↑ Instytut Astronomiczny w bazie instytucji naukowych portalu Nauka Polska (OPI). [dostęp 2012-11-12].
- ↑ a b c Kierunki studiów oferowanych przez IA UWr [dostęp: 15.11.2012].
- ↑ Liczna studentów na UWr według wydziałów i kierunków, stan na 30 XI 2011 roku [dostęp: 11.11.2012].
- ↑ a b c d Historia budynku IA UWr [dostęp: 15.11.2012].
- ↑ a b c Historia IA UWr [dostęp: 14.11.2012].
- ↑ Historia WFA UWr [dostęp: 7.02.2012].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Oficjalna strona Instytutu Astronomicznego Uniwersytetu Wrocławskiego
- Instytut Astronomiczny w bazie instytucji naukowych portalu Nauka Polska (OPI).