Iwan Łysiak-Rudnycki

Iwan Łysiak-Rudnycki (ukr. Іван Лисяк-Рудницький, ur. 27 października 1919 w Wiedniu, zm. 25 kwietnia 1984 w Edmonton) – historyk ukraińskiej myśli społeczno-politycznej, politolog i publicysta.

Życiorys

Pochodził z ustosunkowanej ukraińskiej rodziny z Galicji. Jego rodzice – Pawło Łysiak i Milena Rudnycka byli znanymi działaczami społeczno-politycznymi; nie mniej znani byli bracia matki: Iwan, Mychajło (literat, tłumacz i publicysta), Antin (muzyk i kompozytor) i Wołodymyr (prawnik i działacz społeczny). Rodzice rozwiedli się, gdy Iwan miał 2 lata. Chłopiec mieszkał z matką, a ojciec pomagał finansowo.

W 1937 ukończył ukraińskie gimnazjum akademickie we Lwowie. W latach 1937–1939 studiował prawo na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Po zajęciu Lwowa przez Sowietów wyjechał z matką do Krakowa, a w 1940 roku do Berlina, gdzie w 1943 roku na Uniwersytecie Fryderyka Wilhelma (niem. Friedrich-Wilhelms-Universität) ukończył studia na kierunku stosunki międzynarodowe. Doktorat obronił w 1945 roku na Uniwersytecie Karola w Pradze.

W latach 40. członek ukraińskiego studenckiego towarzystwa „Mazepyneć”, Ukraińskiej Studenckiej Gromady w Pradze, Nacjonalistycznej Organizacji Ukraińskich Studentów Wielkich Niemiec (razem z A. Biłynśkym, W. Rudkiem i Omeljanem Pricakiem).

Po wojnie znalazł się w Austrii, następnie w Szwajcarii. W 1951 roku wyemigrował do USA, gdzie od nowa rozpoczynał karierę naukową. W latach 1956–1967 wykładał historię na La Salle University w Filadelfii. Pierwszą stałą posadę otrzymał w 1967 roku na Uniwersytecie Amerykańskim w Waszyngtonie. Od 1971 roku w Kanadzie jako profesor Uniwersytetu Alberty. Członek Towarzystwa Naukowego im. Szewczenki i Ukraińskiej Wolnej Akademii Nauk, jeden z założycieli Canadian Institute of Ukrainian Studies (CIUS).

Publikował w ukraińskich emigracyjnych czasopismach (Ukrajińśki Wisti, Zustriczi, Suczasnist). Korespondował z Jerzym Giedroyciem, miał znaczący wpływ na ukraińską linię paryskiej Kultury.

Wybrane publikacje

• Вклад Галичини в українські визвольні змагання, 1948;
• Інтелектуальні початки нової України, 1958;
• Українська революція з перспективи сорокаліття, 1959;
• Проти Росії чи проти радянської системи, 1961;
• Україна в еволюції радянської системи, 1963;
• Україна між Сходом і Заходом, 1966;
• Четвертий Універсал та його ідеологічні попередники, 1968, 1977;
• Між історією і політикою: статті до історії та критики укр. суспільно-політ. думки. — [Б. м.], 1973;
• Іван Лисяк-Рудницький, "Драгоманов як політичний теоретик," published in Mykhaylo Drahomanov: A Symposium and Selected Writings, The Annals of the Ukrainian Academy of Arts and Sciences in the U.S., Vol. II, Spring, 1952, No. 1 (3), pp. 70–130. Reprinted in Ivan L. Rudnytsky, Essays in Modern Ukrainian History, ed. Peter L. Rudnytsky (1987).
• Зауваги до проблеми «історичних» і «неісторичних» націй, 1981;
• Політична думка українських підрадянських дисидентів, 1981;
• Націоналізм і тоталітаризм, 1982;
• Essays in Modern Ukrainian History by Ivan L. Rudnytsky. — Edmonton, 1987;
• Нариси з історії нової України. — Львів, 1991; Історичні есе: В 2 т. — К., 1994.
• Зібрки «Mykhaylo Drahomanov. A Symposium and Selected Writings» («The Annals of the Ukrainian Academy of Arts and Sciences in the U. S.», 1952, ч. 1
• «The Role of the Ukraine in Modern History» («Slavic Review», 1963, ч. 2)
• «The Ukrainians in Galicia under Austrian Rule» («Austrian History yearbook», 1967);
• зб. есеїв «Між історією й політикою» (1972)
• ст. в журн. «Листи до приятелів», «Сучасність» та ін.
• Между историей и политикой. М.-СПб.: Летний сад, 2007. ("Библиотека украинской мысли") (рос. Мовою)

Publikacje w języku polskim

• Między historią a polityką, przekł. z jęz. ukr. Małgorzata Buchalik, Wrocław: Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego 2012.

Zobacz też

• John-Paul Himka

Linki zewnętrzne

Wybrane prace Iwana Łysiak-Rudnyckiego(język ukraiński)

Bibliografia

• Jerzy Giedroyc - Emigracja ukraińska. Listy 1950-1982, Czytelnik, Warszawa 2004
• Грицак Я., Іван Лисяк-Рудницький та його праці з нової укр. історії // Лисяк-Рудницький І. Нариси з історії нової України- Lwów 1991.
• Грицак Я., Іван Лисяк-Рудницький (нарис інтелектуальної біографії) // Сучасність, 1994, № 11.
• Віталій Абліцов, «Галактика „Україна“. Українська діаспора: видатні постаті», К.: КИТ, 2007.
• Kieniewicz S., Rudnytsky’s Essays in Modern History in the Eyes of a Polish Historian, «Harvard Ukrainian Studies», vol. 11, N 3/4, December 1987.
• Saunders D. Modern Ukrainian History (Review Article). «European History Quaterly», vol. 21, N 1, January 1991.
• Кушнір Д. Ivan L. Rudnitsky. Essays in Modern Ukrainian History. Edmonton. 1987.
• «ЗНТШ». Праці історико-філософської секції. Lwów 1991.
• Хміль І.С., Деякі проблеми історії України крізь призму бачення І.Лисяка-Рудницького, К., 1993.
• Пріцак О., Іван Лисяк-Рудницький як учений і «комунікатор». [w:] Лисяк-Рудницький І., Історичні есе, т. 1. К., 1994.
• Кульчицький С., Гострим зором талановитого дослідника, «Політика і час», 1996, № 1.
• Bohdan Osadczuk, Iwan Łysiak-Rudnycki, "Zeszyty Historyczne" z.69 (1984), s. 223-224.