Iwan Dymitrowicz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Iwan Dymitrowicz
Ilustracja
pretendent do tronu Rosji
Okres

od 1611
do 1614

Dane biograficzne
Data urodzenia

1611

Data śmierci

1614

Ojciec

Dymitr Samozwaniec II

Matka

Maryna Mniszchówna

Maryna Mniszchówna wraz z Iwanem Dymitrowiczem, obraz pędzla Leona Wyczółkowskiego

Iwan Dymitrowicz zwany Iwaszką Łotrzykiem (ros. Иван Дмитриевич, Ивашка Ворёнок) (ur. 1611 w Kałudze, zm. 1614 w Moskwie) – carewicz rosyjski, pretendent do tronu Carstwa Rosyjskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Iwan Dymitrowicz był synem carowej Rosji, Maryny Mniszchówny. Urodził się w styczniu 1611 roku w Kałudze. Jego ojcem był pretendent do tronu rosyjskiego Dymitr Samozwaniec II. Tak też utrzymywała matka. Istnieje jednak domniemanie, że mógł go spłodzić jego późniejszy ojczym, ataman Iwan Zarucki, który już w 1610 roku starał się o względy Maryny i dla niej porzucił pierwszą żonę.

Po narodzinach został ogłoszony przez Kozaków dońskich carem. Z uwagi na niemowlęctwo do czasu uzyskania pełnoletności jego opiekunem ustanowiono Iwana Zaruckiego, który przybrał tytuł regenta.

Początkowo Iwan Dymitrowicz wychowywał się w Kołomnie. Później wyruszył wraz z matką i armią kozacką na południe. W miastach rosyjskich, które odwiedzał, był witany jak prawowity władca. Gdy Kozacy stworzyli nad Wołgą własne państwo, zamieszkał wraz z rodzicami na kremlu w Astrachaniu. Stał się narzędziem politycznym w rękach Iwana Zaruckiego przeciwko władzy Romanowów. Wysuwany jako kontrkandydat do tronu rosyjskiego został pozbawiony do niego praw na mocy uchwały Soboru Ziemskiego w 1613 roku.

W 1614 roku znalazł się wraz z rodzicami w niewoli cara Michała I Romanowa. Mimo że miał zaledwie trzy lata został skazany na śmierć. Stracono go w publicznej egzekucji przez powieszenie za Sierpuchowskimi Wrotami w Moskwie. Razem z nim zginął jego opiekun, Iwan Zarucki, którego nabito na pal.

Sprawa Jana Faustyna Łuby[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Jan Faustyn Łuba.

Mimo że Iwan Dymitrowicz został stracony publicznie w 1614 roku, pojawiały się plotki o jego cudownym ocaleniu i wywiezieniu do Rzeczypospolitej. Przez dziesięciolecia w Rosji trwało oficjalne śledztwo dworu carskiego w tej sprawie.

Kulminacją były wydarzenia z lat 16441646. Do Warszawy przybyło poselstwo rosyjskie, które zażądało od króla polskiego Władysława IV Wazy wydania drobnego szlachcica podlaskiego, Jana Faustyna Łuby. Dopatrywano się w nim bowiem syna Dymitra Samozwańca II.

W obronie Jana Łuby, który dochodził swojej niewinności osobiście u cara na Kremlu w Moskwie, wystąpił parlament Rzeczypospolitej. W 1646 roku Sejm uchwalił w tej sprawie kuriozalną konstytucję O Łubie szlachcicu polskim. W ustawie stwierdzono, że Jan Faustyn Łuba nie jest carewiczem. Zabroniono mu się tak tytułować oraz odebrano mu prawo swobodnego poruszania się i opuszczania kraju.

Genealogia[edytuj | edytuj kod]

4. N.N.      
    2. Dymitr Samozwaniec II
5. N.N.        
      1. Iwan Dymitrowicz
6. Jerzy Mniszech    
    3. Maryna Mniszchówna    
7. Jadwiga Tarło      
 

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Andrzej Andrusiewicz: Carowie i cesarze Rosji. Warszawa: Bertelsmann, 2001. ISBN 83-7311-126-3.
  • Henryk Wisner: Król i car. Rzeczpospolita i Moskwa w XVI i XVII wieku. Warszawa: Książka i Wiedza, 1995. ISBN 83-05-12776-1.