Izdebki (województwo podkarpackie)
49°45′26″N 22°06′16″E/49,757222 22,104444
| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Sołectwo |
Izdebki[2] |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
13 |
| Kod pocztowy |
36-203[5] |
| Tablice rejestracyjne |
RBR |
| SIMC |
0357713[6] |
Położenie na mapie gminy Nozdrzec  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu brzozowskiego  | |
| 49°45′26″N 22°06′16″E/49,757222 22,104444[1]
| |
Izdebki – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie brzozowskim, w gminie Nozdrzec[7][6]. Leży nad rzeką Magierą dopływem Sanu.
Przysiółek wsi Rudawiec stanowi osobne sołectwo o nazwie Izdebki-Rudawiec[2].
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Izdebki. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.
Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0357720 | Berskie | część wsi |
| 0357736 | Potoki | część wsi |
| 0357765 | Rudawiec | przysiółek |
| 0357742 | Rzeki | część wsi |
| 0357759 | Warzyce | część wsi |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś założona na prawie niemieckim w I połowie XV wieku. W 1436, miejscowość składająca się z dwóch osad Izbica i Izdebka, wchodziła w skład dóbr dynowskich, których właścicielem była Małgorzata z Kmitów Mościcowa. W 1436 – Jan Goligyan w imieniu żony Małgorzaty wystąpił do sądu grodzkiego w Sanoku przeciw Mikołajowi Kmicie kasztelanowi przemyskiemu, który zajął gwałtem dobra ojczyste Małgorzaty Goligyan, przypadłe jej po bracie zm. Janie Kmicie i jego dzieciach z Raciborza, tj. zamek Sobień z wsiami doń należącymi Olszanica, Myczkowce, Rajskie i Izdebki oraz inne. Spór ten trwał do 1441, aż gdy doszło do ugody między Małgorzatą a jej stryjem Mikołajem Kmitą z Wiśnicza, kasztelanem przemyskim. Małgorzata była wtedy żoną Mościca z Wielkiego Koźmina. Odstąpiła Mikołajowi i jego synom zamek Sobień z wsiami do niego należącymi jak Huzele, Myczkowce, Uherce i Izdebki inne.
Nazwa wsi zmieniała się: w 1440 nazywała się Gysdbycza, Isdbycza, w 1460 – Iszdebky, a w 1468 – Hystepky, Istepka. W 1593 Katarzyna Wapowska z Maciejowskich – wdowa po Andrzeju Wapowskim właścicielu Dynowa wykupiła cerkiew i przeznaczyła na kościół. W 1593 założona została parafia rzymskokatolicka, a w 1601 wybudowano drewniany kościół, który przetrwał do 1919. W miejscu rozebranego drewnianego kościoła, wybudowano obecny murowany, neogotycki, kościół pw. Zwiastowania Najświętszej Panny Marii i św. św. Piotra i Pawła. Kościół został konsekrowany w 1931. Wyposażenie kościoła stanowi część urządzeń starego drewnianego kościoła, np. późnobarokowy, osiemnastowieczny ołtarz główny. Malowany na desce obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem w ołtarzu głównym przeniesiono z cerkwi greckokatolickiej. Obrazy w ołtarzach bocznych przeniesione z kościoła Kapucynów w Bliznem[8]. Parafia Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Izdebkach należy do dekanatu Brzozów[9].
W połowie XIX wieku właścicielem posiadłości tabularnej w Izdebkach był Bonawentura hr. Bukowski[10].
1 czerwca 2008 w Izdebkach został wybudowany pierwszy w Polsce kompleks sportowy w ramach rządowego programu Orlik 2012. Znajduje się tutaj boisko do piłki nożnej ze sztuczną nawierzchnią, boisko do siatkówki i koszykówki, a także niewielkie zaplecze szatniowe[11].
W dniach 6-7 lipca 2013 w Izdebkach odbyła się pierwsza edycja longboardowej imprezy Izdebki Camp[12].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- neogotycki kościół parafialny Zwiastowania Pańskiego i św.św. Piotra i Pawła z lat 1906-1931 nr rej.: A-570 z 5.02.1990
- dwór Bukowskich, później Potockich, z drugiej połowy XIX wieku nr rej. A-1485 z 26.06.1992:
- ruina spichlerza dworskiego z przełomu XVIII i XIX wieku w otoczeniu parku[13]
Osoby związane z Izdebkami[edytuj | edytuj kod]
- Michał Fijałka (ur. 1915) – oficer AK, cichociemny, (ps. Kawa, Wieśniak, Sokół)
- Augustyn Baran – prozaik
- Jan Kazimierz Kamieniecki h. Pilawa (1785–po 1833) – pułk. napoleoński, adiutant ks. Józefa Poniatowskiego bohater bitwy pod Raszynem (przedostał się w pojedynkę przez linię frontu i dotarł do kwatery głównej Napoleona). Ostatnie lata życia spędził w Izdebkach. Na cmentarzu w Izdebkach znajduje się jego grób.
- Paweł Baran - dziennikarz sportowy związany między innymi z TVP Sport[14]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 42739
- ↑ a b Strona gminy. Sołtysi
- ↑ Wieś Izdebki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2018-03-09] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-03-08].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 359 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju) [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2015-11-18].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Jerzy Ferdynand Adamski: Pogórze Dynowskie. Brzozów: Muzeum Regionalne PTTK im. Adama Fastnachta w Brzozowie, 1992. ISBN 83-900733-3-1.
- ↑ Parafie. Archidiecezja Przemyska.
- ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 81.
- ↑ Rzeszow.gazeta.pl: Pokazowy Orlik Tuska w podkarpackich Izdebkach. [dostęp 2010-07-30].
- ↑ Strona longboardmag.pl
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 9.
- ↑ Telewizja Polska S.A, Paweł Baran [online], sport.tvp.pl [dostęp 2023-01-10] (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Izdebki 2, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 332.
- https://nozdrzec.pl/nozdrzec-2/ Informacja o wsi na stronach gminy Nozdrzec]
- Dwory i pałace Ziemi Brzozowskiej – cz.II
| Wsie | |
|---|---|
| Integralne części wsi |
|
| Nieist. wieś |
