Izoniazyd

Izoniazyd
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	pirydyno-4-karbohydrazyd
	Inne nazwy i oznaczenia
farm.	łac. isoniazidum
inne	hydrazyd kwasu izonikotynowego
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C6H7N3O
Masa molowa	137,14 g/mol
Wygląd	biały lub prawie biały, krystaliczny proszek lub bezbarwne kryształy, bez zapachu
	Identyfikacja
Numer CAS	54-85-3
PubChem	3767
DrugBank	DB00951
SMILES
	C1=CN=CC=C1C(=O)NN
InChI
	InChI=1S/C6H7N3O/c7-9-6(10)5-1-3-8-4-2-5/h1-4H,7H2,(H,9,10)
	InChIKey
	QRXWMOHMRWLFEY-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
	Gęstość
	1,42 g/cm³; ciało stałe
	Rozpuszczalność w wodzie
	140 g/l
	w innych rozpuszczalnikach
	etanol: dość tudno
Temperatura topnienia	169–174 °C
logP	-0,7
Kwasowość (pKa)	1,82
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanej karty charakterystyki
Uwaga
Zwroty H	H302, H315
Zwroty P	brak zwrotów P
	Europejskie oznakowanie substancji
	oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
	Na podstawie podanej karty charakterystyki
	Szkodliwy; (Xn)
Zwroty R	R22, R38
Zwroty S	S37
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	0 1 0
Temperatura zapłonu	>250 °C
Numer RTECS	NS1751850
Dawka śmiertelna	LD50 50 mg/kg (pies, doustnie)
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Klasyfikacja medyczna
ATC	J04AC01, J04AC51, J04AM01, J04AM02, J04AM03, J04AM04, J04AM05, J04AM06
Stosowanie w ciąży	kategoria C
Farmakokinetyka
Działanie	przeciwgruźlicze
Okres półtrwania	0,5–5 h
Wiązanie z białkami; osocza i tkanek	0–10%
Metabolizm	wątrobowy
Wydalanie	50–96% z moczem, reszta ze śliną i kałem
Uwagi terapeutyczne
Drogi podawania	doustnie, domięśniowo
	Multimedia w Wikimedia Commons

Izoniazyd (łac. isoniazidum), INH – organiczny związek chemiczny, powszechnie używany lek przeciwgruźliczy, zaliczany do tzw. leków pierwszego rzutu, który jest stosowany w leczeniu gruźlicy oraz niektórych innych mykobakterioz.

Wobec prątków wrażliwych izoniazyd jest lekiem bakteriobójczym, wykazującym aktywność wobec szybko namnażających się bakterii wewnątrz komórek i poza nimi.

Pod względem chemicznym izoniazyd jest hydrazydem kwasu izonikotynowego; ma właściwości zasadowe i nie jest solą. Rozpuszcza się w wodzie.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Izoniazyd został wprowadzony na rynek farmaceutyczny w 1952 roku przez koncern Roche pod nazwą Rimifon^[6].

Mechanizm działania[edytuj | edytuj kod]

Izoniazyd jest prolekiem ponieważ musi być aktywowany przez katalazę bakteryjną. Mechanizm działania polega na wpływie na aktywność dinukleotydu nikotynamidoadeninowego (NADH) w komórce bakterii. Tworzy się nieaktywny analog NADH, co zaburza szereg procesów życiowych prątków. Najważniejszym efektem działania izoniazydu jest hamowanie syntezy kwasów mykolowych, wchodzących w skład ściany komórkowej prątka.

Wskazania[edytuj | edytuj kod]

Leczenie gruźlicy. Ze względu na łatwo rozwijającą się lekooporność stosowany wyłącznie w połączeniu z innymi lekami przeciwgruźliczymi. Leczenie i profilaktyka gruźliczego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych ze względu na dobrą penetrację leku do OUN.

Przeciwwskazania[edytuj | edytuj kod]

Uszkodzenie wątroby, aktywne schorzenie wątroby, przebyte reakcje hepatotoksyczności lub uczulenie na lek.

Spożycie alkoholu zwiększa toksyczność izoniazydu, dlatego ostrożnie stosuje się u alkoholików.

Padaczka i inne stany drgawkowe
Psychozy
Zapalenie wielonerwowe
Uszkodzenia nerek

Interakcje lekowe[edytuj | edytuj kod]

Izoniazyd jest silnym inhibitorem kilku izoenzymów cytochromu P450 (CYP2A6, CYP2C19, CYP2D6, CYP2E1, CYP3A4) co powoduje zwolnienie wątrobowego metabolizmu szeregu leków i zwiększenie ryzyka wystąpienia działań toksycznych. Do leków tych należą np. fenytoina, karbamazepina, etosuksymid czy prymidon. Leki zobojętniające zmniejszają wchłanianie izoniazydu.

Działania niepożądane[edytuj | edytuj kod]

Może prowadzić do ciężkiego uszkodzenia wątroby i zmian toczniopodobnych. W 10% przypadków dochodzi do zaburzeń ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego (np. zawroty i bóle głowy, stan splątania, hiperrefleksja i zapalenie nerwów) W 5% przypadków dochodzi do leukopeni i reakcji alergicznych. Może dochodzić do rozwoju polineuropatii związanych z hamowaniem aktywności witaminy B₆. U osób z grupy ryzyka konieczna jest suplementacja 10–50 mg na dobę (u osób z zakażeniem HIV, niedożywieniem, cukrzycą i u ciężarnych). Poza tym może wystąpić utrata łaknienia, zaparcia i drżenie mięśni. Izoniazyd obniża próg drgawkowy poprzez hamowanie syntezy kwasu γ-aminomasłowego. Może wywołać zaburzenia afektywne (nastrój wzmożony) poprzez hamowanie enzymu monoaminooksydazy. Wchodzi z tego powodu w niebezpieczne interakcje z wieloma lekami (np. SSRI).

Preparaty handlowe[edytuj | edytuj kod]

Dostępne są preparaty izoniazydu oraz izoniazydu w połączeniu z ryfampicyną.

Isoniazidum tabl. 50 mg i 300 mg
Rifamazid kaps. 150 mg ryfampicyny i 100 mg izoniazydu oraz kaps. 300 mg ryfampicyny i 150 mg izoniazydu

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c Farmakopea Polska VIII, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2008, s. 3491, ISBN 978-83-88157-53-0 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Izoniazyd. ^{[martwy link]} The Chemical Database. Wydział Chemii Uniwersytetu w Akronie. [dostęp 2013-03-23]. (ang.).^{[niewiarygodne źródło?]}
↑ ^a ^b Isoniazid, [w:] ChemIDplus, United States National Library of Medicine [dostęp 2013-03-23] (ang.).
↑ ^a ^b Isoniazid, [w:] DrugBank, University of Alberta, DB00951 (ang.).
↑ Izoniazyd (nr I3377) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski.
↑ Historia wprowadzenia na rynek Rimifonu przez firmę Roche. rocheusa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-12)]. dostęp 2008-08-19.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[FP8-1] Farmakopea Polska VIII, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2008, s. 3491, ISBN 978-83-88157-53-0 .

[AKRON-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Izoniazyd. ^{[martwy link]} The Chemical Database. Wydział Chemii Uniwersytetu w Akronie. [dostęp 2013-03-23]. (ang.).^{[niewiarygodne źródło?]}

[CID-3] Isoniazid, [w:] ChemIDplus, United States National Library of Medicine [dostęp 2013-03-23] (ang.).

[DB-4] Isoniazid, [w:] DrugBank, University of Alberta, DB00951 (ang.).

[SA-5] Izoniazyd (nr I3377) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski.

[rocheusa-6] Historia wprowadzenia na rynek Rimifonu przez firmę Roche. rocheusa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-12)]. dostęp 2008-08-19.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]