Józef Ab
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przyczyna śmierci |
zamordowany w Litzmannstadt Ghetto |
| Miejsce spoczynku |
Nowy cmentarz żydowski w Łodzi przy ul. Brackiej |
| Zawód, zajęcie |
żydowski nauczyciel |
Józef Lajb Ab (ur. 22 sierpnia 1863 w Łodzi, zm. 7 lutego 1941 tamże) – właściciel i dyrektor szkoły, działacz oświatowy. Syn Leona (Lewina) i Berty z Codików.
Pracę w szkolnictwie rozpoczął w r. 1885 mając absolutorium wyższej uczelni. Był w latach 1897–1910 prezesem Towarzystwa Nauczycieli i Nauczycielek Żydów oraz członkiem Komitetu Walki z Analfabetyzmem.
W 1910 r. założył przy ul. Spacerowej (obecnie al. T. Kościuszki) 29 7-klasową Żeńską Szkołę Handlową, przenosząc ją w 1913 r. na ul. Zieloną 8[1][2]. W 1921 r. szkoła została przekształcona w Gimnazjum Żeńskie o profilu humanistycznym i przeniesiona została do budynku przy ul. Zielonej 10[3]. W 1920 r. przeprowadzono pierwsze matury. W roku szkolnym 1925/26 pozostał jej właścicielem choć szkoła została przejęta przez grono nauczycieli występujące formalnie jako „Zrzeszenie Pedagogów. Spółka z o.o.” W 1931 r. przestał być dyrektorem szkoły, a szkoła otrzymała imię Józefa Aba. Dyrektorem szkoły został Ludwik Krajeński, a w latach 1933–1939 dyrektorem była Stella Estera Reinowa. Nauczanie odbywało się w języku polskim, lekcje języka hebrajskiego traktowano jako nadobowiązkowe. Szkoła nie posiadała praw szkoły państwowej, dopiero w roku szkolnym 1938/39 gimnazjum uzyskało takie prawa, natomiast liceum nadal ich nie posiadało.
W latach 30. mieszkał wraz z córką przy ul. Piotrkowskiej 118[4].
W getcie mieszkał przy ul. Dworskiej 14. Zmarł w getcie 7 lutego 1941 r. i spoczywa na cmentarzu żydowskim „nowym” przy ul. Brackiej (str. L, kw. R, nr grobu 7). Był żonaty z Bertą (Bajlą Gitlą) (1865–1934), lekarzem dentystą. Miał córkę Nadieżdę (ur. 1896) – nauczycielkę i plastyczkę oraz syna Michała (1894–1916) – studenta matematyki, który jako sanitariusz zmarł w szpitalu pod Tarnopolem i został pochowany w Buczaczu. Losy jego córki Nadieżdy są nieznane.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Informator m. Łodzi z kalendarzem na rok 1919, Wydany nakładem Magistratu m. Łodzi Łódź [1919] s. 162
- ↑ Informator m. Łodzi z kalendarzem na rok 1920, Opracowany i wydany przez Wydział Statystyczny Magistratu m. Łodzi Łódź [1920] s. 395
- ↑ Księga adresowa miasta Łodzi i Województwa Łódzkiego (…). Rocznik 1937–1939, Zarząd Miejski w Łodzi, Łódź 1937 (?), strona 31 Dział I Szematyzm miasta Łodzi
- ↑ Księga adresowa miasta Łodzi i Województwa Łódzkiego (…). Rocznik 1937–1939, Zarząd Miejski w Łodzi, Łódź 1937 (?), strona 3 Dział II Wykaz mieszkańców m. Łodzi
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Kempa Andrzej, Szukalak Marek: Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny Żydów łódzkich oraz z Łodzią związanych, Tom I A-Z. Łódź 2001, Oficyna Bibliofilów, s. 13, ISBN 83-87522-47-3.
- Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminariów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych, zestawione pod redakcją Z. Zagórowskiego, Lwów 1924.
- Baranowski K.: Żydowskie średnie szkoły ogólnokształcące w Łodzi w latach 1918–1939, „Biuletyn ŻIH” Warszawa 1981 nr 3.
- 8-klasowe gimnazjum humanistyczne żeńskie Józefa Aba, „Świat” 1924, numer specjalny poświęcony średniemu szkolnictwu w Łodzi.