Józef Bryła

Józef Bryła
Data urodzenia	15 marca 1924
Data i miejsce śmierci	3 września 2006 ; Zakopane
Miejsce spoczynku	cmentarz Centralny w Szczecinie
Zawód, zajęcie	sportowiec, taternik, alpinista, himalaista i polarnik
Narodowość	polska
	Odznaczenia
	Krzyż Armii Krajowej, Złota Odznaka honorowa „Zasłużony Pracownik Morza”, Złota Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej”, Złota Odznaka PTTK, Srebrna Odznaka PZLA

Józef Bryła (ur. 15 marca 1924, zm. 3 września 2006 w Zakopanem^[1]) – polski sportowiec, taternik, alpinista, himalaista, polarnik.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Swoją przygodę ze sportem zaczynał od lekkoatletyki (biegał na długich dystansach, w latach 1953-1955 był zawodnikiem Kolejarza Szczecin^[1]) i narciarstwa. Posiadając doskonałą formę fizyczną, szukał wciąż nowych form realizowania się. W 1947 roku pojawił się po raz pierwszy w górach i w Dolinie Pięciu Stawów Polskich w Tatrach poznał Stanisława Grońskiego co zaowocowało w niedalekiej przyszłości. Był jednym z założycieli (obok m.in. Stanisław Grońskiego) Szczecińskiego Klubu Wysokogórskiego. Działał w składach Zarządu Sekcji Taternictwa (później Szczecińskiego Koła Klubu Wysokogórskiego i SKW), w Komisji Rewizyjnej i Dyscyplinarnej. Od początku działalności w Komisji Taternictwa (pierwsza nazwa SKW) zajmował się przygotowaniem kondycyjnym, czerpiąc z metod treningowych stosowanych w lekkoatletyce. Równocześnie ze wspinaczką uprawiał biegi i narciarstwo.

W 1954 r. z grupą podobnych mu zapaleńców zbudował skocznię narciarską na szczecińskim Golęcinie. W 1959 roku dokonał rekordowego zimowego przejścia grani Morskiego Oka w czasie 20 godzin. W 1961 roku wejściem na Kazbek (5047 m n.p.m.) w Kaukazie, poprawił ówczesny rekord wysokości szczecińskiego koła Klubu Wysokogórskiego.

Brał udział w pierwszej wyprawie koła w góry egzotyczne (Atlas Wysoki – 1969 r.). W tym samym roku w towarzystwie Wandy Rutkiewicz dokonał wejścia na Mont Blanc. W 1970 roku podczas wyprawy w Alpy Julijskie dokonał pierwszego przejścia kuluaru północnej ściany Site. Dwa lata później wytyczył trzy nowe drogi i wziął udział w wejściu na dziewiczy szczyt w górach Zagros w Iranie. W 1973 roku brał udział w pierwszym przejściu północno-zachodniego trawersu Spitsbergenu. W następnym roku wziął udział w jedenastu pierwszych wejściach w górach wschodniej Grenlandii. Przez kolejne lata sukcesywnie działał w różnych górach świata: Hindukusz Afgański, Tatos, Himalaje (m.in. 1979 r. – 3 pierwsze wejścia na szczyty pięciotysięczne; 1986 r. – osiągnięcie wysokości ok. 7100 m na Annapurna South; 1989 – Diama w rejonie Nanga Parbat), Andy (samotne wejście na Huascarán), Spitsbergen, Kaukaz, Ałtaj Mongolski. Systematycznie wyjeżdżał w Tatry Polskie i Słowackie. Swoje bogate życie sportowe opisał w książce „Moje życie psie i rajskie” (Verbum, Szczecin 1994).

Był doceniany nie tylko w Klubie Wysokogórskim, w którym został wyróżniony pierwszym „Złotym Hakiem” za wieloletnią działalność alpinistyczną w Tatrach i górach świata, medalem z okazji 100-lecia Taternictwa (PZA) oraz nadaniem tytułu Członka Honorowego Szczecińskiego Klubu Wysokogórskiego. Odznaczony Krzyżem Armii Krajowej, Złotą Odznaką „Zasłużony Pracownik Morza”, Złotą Odznaką „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej”, Złotą Odznaką PTTK i Srebrną Odznaką Polskiego Związku Lekkiej Atletyki. Posiadał tytuł Honorowego Przodownika Turystyki Górskiej i Członka Honorowego Klubu Tatrzańskiego PTTK.

Zmarł 3 września 2006 roku w Zakopanem podczas drogi powrotnej do Szczecina, w którym został pochowany na cmentarzu Centralnym.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Henryk Kurzyński i Komisja Statystyczna PZLA: Polska lekkoatletyka 1945-1960. Warszawa: Komisja Statystyczna PZLA, październik 2014, s. 210. ISBN 978-83-64544-06-4.

[a-1] Henryk Kurzyński i Komisja Statystyczna PZLA: Polska lekkoatletyka 1945-1960. Warszawa: Komisja Statystyczna PZLA, październik 2014, s. 210. ISBN 978-83-64544-06-4.

[1]