Józef Feliks Łazowski

Józef Feliks Łazowski
Joseph Félix Lazowski
	generał dywizji
Data i miejsce urodzenia	20 listopada 1759 ; Lunéville
Data i miejsce śmierci	8 października 1812 ; Paryż
	Przebieg służby
Lata służby	1794–1811
Siły zbrojne	armia napoleońska
Główne wojny i bitwy	wojny napoleońskie

Józef Feliks Łazowski (ur. 20 listopada 1759 w Lunéville, zm. 8 października 1812 w Paryżu) – francuski inżynier wojskowy pochodzenia polskiego, hydrotechnik, generał okresu wojen napoleońskich.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 20 listopada 1759 roku w Lunéville (Lotaryngia). Ojciec jego pochodził z Ciechanowca, pieczętował się herbem Krzywda, przebywał na wygnańczym dworze polskiego króla Stanisława Leszczyńskiego jako jego kuchmistrz.

W latach 1779–1784 Józef Feliks Łazowski studiował w paryskiej Szkole Dróg i Mostów (fr. École des Ponts et Chausses), po jej ukończeniu specjalizował się w budownictwie wodnym. Pracował jako inżynier w portach Dieppe i Cherbourga, był też przez pewien czas dyrektorem kanałów w Orleanie. W latach terroru jakobinów został uwięziony.

W 1794 roku wstąpił do wojska i został kapitanem Korpusu Inżynierów. W tym też roku wysłany został do dyspozycji władz tureckich, gdzie na ich polecenie fortyfikował Chocim, Polankę Akerman, Kilię i Izmaił.

W 1797 powrócił do Paryża i przedstawił Dyrektoriatowi raport sugerujący podbój Egiptu, co zaważyło na podjęciu decyzji o wyprawie gen. Bonaparte. Przyłączył się do niej w maju 1798 roku. Początkowo był szefem batalionu. Odznaczył się w szturmie Aleksandrii, oblężeniu Al-Arisz i Jafy, w bitwie pod Akką został ranny w głowę. 14 czerwca 1799 został dowódcą zaimprowizowanej brygady. Uczestniczył w bitwach o Heliopolis i Damiettę oraz w oblężeniu Kairu. Podczas ekspedycji prowadził pomiary kartograficzne. Zrobił kilka znaczących korekt na mapie Egiptu.

W latach 1798–1800 wstępnie rozpoznał teren i wykonał pierwsze pomiary dla poparcia idei budowy kanału przez Przesmyk Sueski, której stał się gorącym rzecznikiem. W związku z chorobą oczu opuścił w 1801 roku Egipt.

Powrócił do Francji i brał udział w fortyfikowaniu La Rochelle. Uczestniczył w kampanii pruskiej 1806 roku. W dniu 15 sierpnia 1806 roku został generałem brygady. W 1807 roku jako dowódca saperów brał udział w oblężeniu Grudziądza. W 1809 roku walczył pod Essling i Znojmem. W dniu 21 lipca 1809 roku został mianowany generałem dywizji, a w dniu 15 sierpnia 1809 został baronem Cesarstwa. 18 lutego 1810 roku został dowódcą inżynierów armii brabanckiej, a w kwietniu armii portugalskiej marszałka Massény.

Ze służby wojskowej odszedł z powodów zdrowotnych 20 kwietnia 1811 roku. Zmarł w Paryżu 8 października 1812 roku.

Odznaczony był trzykrotnie Legią Honorową, a jego nazwisko uwieczniono na Łuku Triumfalnym w Paryżu.

Jego brat Klaudiusz Franciszek był jednym z przywódców paryskich sankiulotów.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Robert Bielecki: Encyklopedia wojen napoleońskich. Warszawa: Wyd. TRIO, 2002. ISBN 83-85660-75-5.
Bolesław Orłowski: Słownik polskich pionierów techniki. Katowice: Wyd. Śląsk, 1986. ISBN 83-216-0339-4.
Henryk Piotr Kosk: Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny. T. 1, A-Ł. Pruszków: Wyd. Ajaks, 1998.
Andrzej Szutowicz: Nieznani saperzy. Drawno: Kawaliera, 2005.