Józef Maria Poniatowski

Józef Maria Poniatowski

Data i miejsce urodzenia	20 sierpnia 1897 Cepcewicze Wielkie
Data i miejsce śmierci	24 marca 1995 Londyn
Poseł III kadencji Sejmu (II RP)
Okres	od 1930 do 1935
Przynależność polityczna	BBWR
Odznaczenia

Grób Józefa Marii Poniatowskiego

Józef Maria Poniatowski, ps. „Sokolnicki” (ur. 20 sierpnia 1897 w Cepcewiczach Wielkich, zm. 24 marca 1995 w Londynie) – polski ekonomista, poseł na Sejm RP III kadencji (1930–1935), minister spraw krajowych w Rządzie RP na Uchodźstwie (1972–1976).

Życiorys

Urodził się 20 sierpnia 1897 w Cepcewiczach Wielkich, pow. sarneńskim, w rodzinie Szczęsnego i Marii z Sokołowskich. Jego bratem stryjecznym był Juliusz Poniatowski. Od 1916 był członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej, od kwietnia do listopada 1918 komendantem POW w okręgu sarneńskim. Maturę zdał w 1917 w szkole handlowej Towarzystwa Rozpowszechniania Średniego Wykształcenia Handlowego w Kijowie. Od listopada 1918 do grudnia 1920 służył w Wojsku Polskim, w baonie szturmowym we Włodzimierzu Wołyńskim, skończył też szkołę podchorążych. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej, w czasie której został ranny. Był odznaczony Krzyżem Walecznych.

Po zakończeniu służby wojskowej studiował w Wyższej Szkole Handlowej w Warszawie, następnie pracował jako asystent w Katedrze Geografii Ekonomicznej WSH (1924–1928). W 1924 podjął studia uzupełniające w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. W latach 1928–1939 był wykładowcą geografii gospodarczej w Wyższej Szkole Dziennikarskiej w Warszawie i był członkiem zwyczajnym Towarzystwa WSD. Równocześnie kierował Oddziałem Rolnym Instytutu Badania Koniunktur Gospodarczych i Cen (1928–1930). Był także prezesem Związku Izb i Organizacji Rolniczych Rzeczypospolitej Polskiej oraz członkiem związanego z pismem Klubu Gospodarki Narodowej – stowarzyszenia zrzeszającego młodych ekonomistów. W 1931 należał do założycieli pisma „Gospodarka Narodowa”, następnie należał do komitetu redakcyjnego pisma. Był także przewodniczącym komitetu redakcyjnego miesięcznika „Rolnictwo”. W swojej publicystyce zajmował się przede wszystkim polityką rolną i gospodarczą państwa. W 1933 został członkiem Sądu Kartelowego. Należał do zwolenników aktywnej interwencji Państwa na rynku rolnym oraz polityki antykartelowej. Opublikował m.in. Produkcja zbożowa w Rumunii (1928), Produkcja zbóż a pojemność rynku (1934), Przeludnienie wsi i rolnictwa (1936).

W latach 1930–1935 był posłem na Sejm RP z listy BBWR, wybranym w okręgu nr 60 (Pińsk). W sejmie pracował jako sekretarz parlamentarnego Koła Rolników, był także członkiem Komisji Rolnej i Przemysłowo-Handlowej oraz Komisji Robót Publicznych. Od 1936 do wybuchu II wojny światowej pełnił funkcję dyrektora Biura Ekonomicznego przy Prezydium Rady Ministrów. Członek Zarządu Głównego Towarzystwa Rozwoju Ziem Wschodnich w 1939 roku. Po wybuchu II wojny światowej był internowany w Rumunii, od 1940 służył w wojsku polskim na Bliskim Wschodzie, od 1942 w Armii Polskiej na Wschodzie, następnie 2 Korpusie Polskim, w stopniu porucznika, od 1942 do października 1944 był redaktorem naczelnym pisma „Orzeł Biały”.

Po II wojnie światowej pozostał na emigracji. W latach 1948–1950 wykładał demografię i ekonomię rolniczą w Polish University College w Londynie, w latach 1954–1955 pracował w New College w Oksfordzie. W 1951 był współzałożycielem i następnie członkiem Instytutu Badań Zagadnień Krajowych, a w latach 1954–1957 prezesem Instytutu. Od 1960 był członkiem korespondentem, a od 1973 członkiem czynnym Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie. W 1981 otrzymał doktorat honoris causa Polskiego Uniwersytetu Na Obczyźnie.

Od 1949 był członkiem Głównego Komitetu Wykonawczego Ligi Niepodległości Polski, w latach 1951–1953 członkiem IV Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej. Z ramienia Ligi Niepodległości Polski wszedł do pozostającej w opozycji do Prezydenta RP Augusta Zaleskiego, utworzonej w 1954 roku Tymczasowej Rady Jedności Narodowej. W latach 1967–1972 był kierownikiem działu spraw krajowych w Egzekutywie Zjednoczenia Narodowego, a od 1972 do 1976 ministrem spraw krajowych w pierwszym i drugim rządzie Alfreda Urbańskiego z ramienia LNP (z funkcji ustąpił w styczniu 1976). W latach 1973–1989 zasiadał w Radzie Narodowej RP V, VI i VII kadencji.

Od 1931 był mężem Stefanii Wieluńskiej.

Został pochowany na Beckenham Cemetery (E1 24744) w Londynie.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1984)
• Krzyż Niepodległości z Mieczami (16 września 1931)
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Walecznych (trzykrotnie, po raz pierwszy w 1921)
• Złoty Krzyż Zasługi (11 listopada 1936)

Bibliografia

• Rafał Habielski, Druga Wielka Emigracja 1945–1990. T. 3. Życie społeczne i kulturalne emigracji, Warszawa 1999, nota biograficzna autorstwa Andrzeja Friszke.
• Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939. Słownik biograficzny. Tom IV M-P, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2009.
• AnnaA. Jarosz-Nojszewska AnnaA., Józef Maria Poniatowski i „Gospodarka Narodowa”, „Gospodarka Narodowa”, 21 (5/6), 2011, s. 123-139 [zarchiwizowane z adresu 2016-03-05] .