József Szigeti

József Szigeti
Data i miejsce urodzenia	5 września 1892 ; Budapeszt
Pochodzenie	węgierskie
Data i miejsce śmierci	19 lutego 1973 ; Lucerna
Instrumenty	skrzypce
Gatunki	muzyka poważna, muzyka współczesna
Zawód	skrzypek, pedagog
	Multimedia w Wikimedia Commons

József Szigeti (ur. 5 września 1892 w Budapeszcie, zm. 19 lutego 1973 w Lucernie) – amerykański skrzypek i pedagog pochodzenia węgierskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

W dzieciństwie uczył się gry na skrzypcach u Jenő Hubaya. Zadebiutował w Berlinie w wieku trzynastu lat i wyruszył jako cudowne dziecko w tournée koncertowe po Europie.

W roku 1913 występował w Anglii wraz z Ferruccio Busonim. W roku 1913 zamieszkał w Szwajcarii. W latach 1917–1925 był profesorem klasy skrzypiec w konserwatorium w Genewie. W roku 1925 wystąpił po raz pierwszy w USA z koncertem skrzypcowym Ludwiga van Beethovena z towarzyszeniem Orkiestry Filadelfijskiej pod batutą Leopolda Stokowskiego. Na początku II wojny światowej 1940 zamieszkał na stałe w USA, w roku 1951 otrzymał obywatelstwo amerykańskie.

Wraz z pianistą węgierskim Andorem Földesem utworzył duet, w którym występował w ciągu 3 lat w wielu miastach USA. Występował też w kwartetach z Mieczysławem Horszowskim (fortepian), Pablem Casalsem (wiolonczela) i Aleksandrem Schneiderem (skrzypce). W roku 1960 zamieszkał w Szwajcarii, gdzie zajął się działalnością pedagogiczną.

Szigeti znalazł miejsce wiecznego spoczynku obok swojej żony Wandy z domu Ostrowskiej (1895–1969) na cmentarzu Clarens-Montreux. Zaledwie kilka metrów od grobu pochowana jest ich córka Irena (1920-2005) i zięć Nikita Magaloff (1912-1992), światowej sławy pianista pochodzenia gruzińsko-rosyjskiego.

Repertuar[edytuj | edytuj kod]

W repertuarze Józsefa Szigetiego dominowały utwory współczesne. Béla Bartók zadedykował mu „Kontrasty“ na fortepian, skrzypce i klarnet, Alfredo Casella skomponował dla niego Concerto in la minore per violino ed orchestra, którego prawykonanie z udziałem Szigetiego odbyło się 1928 w Moskwie. Wykonywał też dzieła Ravela, Roussela, Milhauda, Strawinskiego i Albana Berga.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

With Strings Attached, New York, 1947.
A Violinist's Notebook, London, 1965.
Szigeti on the Violin: Improvisations an a Violinist's Themes, New York, 1969.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Joseph Szigeti w bazie AllMusic (ang.)
József Szigeti – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
Joseph Szigeti w bazie Discogs.com (ang.)
Dyskografia Josepha Szigetiego w bazie MusicBrainz (ang.)
Joseph Szigeti w bazie IMDb (ang.)