Jühnde

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jühnde
Ilustracja
Widok na Jühnde z północnego zachodu – z wieży Gaussa
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Niemcy

Kraj związkowy

 Dolna Saksonia

Powiat

Powiat Getynga

Burmistrz

Dietmar Bode[1]

Powierzchnia

24,49 km²

Wysokość

310 m n.p.m.

Populacja (31.12.2013)
• liczba ludności
• gęstość


1 040[2]
43 os./km²

Nr kierunkowy

05502

Kod pocztowy

37127[3]

Tablice rejestracyjne

GÖ(alternatywnie: DUD, HMÜ)[4]

Położenie na mapie Dolnej Saksonii
Mapa konturowa Dolnej Saksonii, blisko dolnej krawiędzi nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Jühnde”
Położenie na mapie Niemiec
Mapa konturowa Niemiec, w centrum znajduje się punkt z opisem „Jühnde”
Ziemia51°28′N 9°48′E/51,466667 9,800000
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Jühnde – miejscowość i gmina w Niemczech, w kraju związkowym Dolna Saksonia, w powiecie Getynga, wchodzi w skład gminy zbiorowej Dransfeld. Miejscowość słynie z podejmowanych inicjatyw ekologicznych.

Geografia[edytuj | edytuj kod]

Średnie opady w Jühnde w latach 1961–1990 według Deutscher Wetterdienst

Jühnde jest położone w centralnej części Niemiec, w powiecie Getynga (Dolna Saksonia). Miejscowość leży na południowy wschód od góry Hoher Hagen, około 13 km na południowy zachód od Getyngi i 13 km na północny wschód od Hann. Münden. Przez północno-wschodnią część wsi przebiega droga L559. Urząd gminy znajduje się na północnym zachodzie miejscowości, przy ulicy Am Schedener Stieg[5]. Miejscowość otoczona jest przez liczne pola uprawne. Gmina Jühnde składa się z dwóch miejscowości: Jühnde i Barlissen.

Klimat[edytuj | edytuj kod]

Jühnde znajduje się w obszarze klimatu umiarkowanego. Miesiącem o największych opadach atmosferycznych jest czerwiec[6].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwsza wzmianka o Jühnde pochodzi z 960 r., z czasów Ottona I Wielkiego, kiedy zamek na drodze z Münden do Getyngi nie został jeszcze wybudowany. W X wieku powstał tam zamek, który niedługo później został opuszczony. W 1664 nieruchomość została zakupiona przez Ottona Freiherra Grote – znanego i szanowanego przez lokalną ludność działacza – który zamek odbudował. Wioska ucierpiała za czasów okupacji francuskiej dokonanej przez Napoleona I Bonaparte. Potomkiem Ottona Freiherra Grote jest Rüdiger Freiherr Grote, który przejął w 1963 roku zamek. W 1805 roku w Jühnde powstał park utrzymany w stylu wczesnego romantyzmu[7][8].

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Rycina przedstawiająca panoramę Jühnde (XVII w.)

Liczba ludności miejscowości na przestrzeni ostatnich 25 lat ma tendencję wzrostową. W roku 2011 liczba ludności zmalała. Gęstość zaludnienia to 43 osób/km²[2].

Rok Populacja
1990 991
1995 1082
2000 1068
2005 1083
2009 1087
2010 1097
2011 1062
2013 1040

Herb[edytuj | edytuj kod]

Herb Jühnde przedstawia bramę i mur obronny z blankami. Na bramie znajduje się przekrzywiony herb przedstawiający złoty półksiężyc na czerwonym tle. Po bokach bramy znajdują się kłosy zboża[9].

Polityka[edytuj | edytuj kod]

W radzie gminy Jühnde urzęduje 11 radnych: w tym siedem z SPD, 7 z CDU i jeden z GRÜNE[10]. Burmistrzem jest Dietmar Bode[11].

Burmistrzowie Jühnde[12]

Burmistrz Lata urzędowania
Tilmann Huppers 1956–1961
Hermann Gremmes 1961–1973
Berthold Bode 1973–1984
Friedrich Spielmann 1985–1986
August Brandenburg 1986–2006
Dietmar Bode 2006–obecnie
Wyniki wyborów samorządowych w Jühnde[13]
Rok SPD CDU GRÜNE
Wybory samorządowe 2001

Frekwencja: ?

59,77% 33,31% 6,92%
Wybory samorządowe 2006

Frekwencja: 71,01%

64,12% 30,26% 5,62%
Wybory samorządowe 2011

Frekwencja: 61,83%

64,31% 28,42% 7,27%


Ochrona środowiska[edytuj | edytuj kod]

Biogazownie w Jühnde

Z inicjatywy jednostki naukowej Interdisziplinäres Zentrum für Nachhaltige Entwicklung na Uniwersytecie w Getyndze, Jühnde jest pierwszą całkowicie bioenergetyczną miejscowością w Niemczech[14][15].

Celem inicjatywy jest zapewnienie miejscowej społeczności całkowitej samowystarczalności przy jednoczesnej ochronie środowiska naturalnego. W tym celu w 2005 roku został skutecznie wdrożony odpowiedni program działań. Od 2007 miejscowość ograniczyła emisję dwutlenku węgla do poziomu spełniającego wymogi Unii Europejskiej na rok 2050[16].

Największa część wytwarzanej energii pochodzi z biomasy. Biogaz powstający codziennie przy fermentacji około 32 ton kiszonki i 29 m³ gnojownicy wykorzystywany jest do produkcji ciepła i energii elektrycznej[17]. Powstała w ten sposób energia dostarczana jest do lokalnej sieci energetycznej, a ciepło – przez podziemną sieć ciepłowniczą, wprost do ok. 200 domostw. Jeśli zimą miejscowość nie jest w stanie wyprodukować wystarczającej ilości energii, w ciepłowni spalane są odpady drzewne.

Jühnde jest w stanie produkować około 4 mln kWh rocznie, w przybliżeniu dwa razy więcej niż wynosi roczne zużycie energii przez całą wioskę. Cena 1 kWh wynosi około 17 centów, co daje roczne przychody ze sprzedaży wynoszące około 600 000 euro. Ponadto, przeciętne gospodarstwo domowe oszczędza na energii odnawialnej, w stosunku do cen konwencjonalnej energii elektrycznej, około 750 euro rocznie[12].

Dzięki podjętym przez mieszkańców działaniom, Jühnde stało się znane nie tylko w Niemczech, ale i na całym świecie. W 2005 roku przedstawiciele m.in. USA i Japonii przybyli do Jühnde, aby obejrzeć tę pierwszą bioenergetyczną miejscowość i zaczerpnąć pomysły na sposoby ochrony środowiska naturalnego we własnych krajach.

Wraz ze zmianą sposobu pozyskiwania energii nastąpiła zmiana mentalności mieszkańców Jühnde. Dba się tam o niestosowanie pestycydów i nawozów sztucznych, stara się zapobiegać sztucznej erozji gleb.

Obiekty turystyczne[edytuj | edytuj kod]

Kościół św. Marcina

Jühnde jest znane przede wszystkim z zamku i dużej ilości zieleni, jednak istnieją też obiekty o konstrukcji szkieletowej, powstałe od XVII do XIX wieku.

Kościół św. Marcina[edytuj | edytuj kod]

Ewangelicki Kościół Luterański pw. św. Marcina jest położony w północnej części miasta. Najstarsze zabudowania kościelne pochodzą z okresu od VII do IX wieku. W dokumentach pierwsza wzmianka o kościele pojawiła się w 1217 roku. W jednej ze ścian kościoła znajduje się płyta nagrobna, na której widnieje napis: „IN PACE AMEN ANNO 1507”. 13 stycznia 1583 rozpoczęto budowę drugiej części kościoła. W 1735 roku miał on już łącznie 90 metrów długości i 26 metrów szerokości. Powstała też, wybudowana na planie kwadratu i zwieńczona kopułą z latarnią, wieża. Całość została otoczona kamiennym murem. Nowa ambona i ołtarz zostały wybudowane pod koniec XVIII wieku. Wieżę odrestaurowano i przebudowano w 1958 roku. Wnętrze kościoła zostało odrestaurowane w 1968 roku. Niedawno, kościół był ponownie restaurowany. Niestety zostały wtedy zamurowane bardzo ważne, drewniane elementy jego architektury[18].

Organy[edytuj | edytuj kod]

Organy kościelne zostały wykonane w 1968 roku przez Rudolfa Janke. Posiadają dwa manuały i klawiaturę pedałową oraz 10 registrów.

Dzwony[edytuj | edytuj kod]

Dzwony w Jühnde[19]
Odlany Średnica Waga Dźwięk Napis
1977 w Heidelberg 1099 mm 879 kg fis1 Ich weiß, daß mein Erlöser lebt, June 960. Ad majorem gloriam Dei et in memoriam Frohwalt Hardege. Joh. 16, 33 Jühnde 1977
1977 w Heidelberg 849 mm 431 kg h1 Verleih uns Frieden gnädiglich i St. Martinsgemeinde Jühnde 1977
1977 w Heidelberg 752 mm 308 kg cis2 Lobe den Herrn meine Seele i Jühnde 1977
1987 w Karlsruhe 545 mm 85 kg fis2 Meine Zeit steht in deinen Händen


Godziny bicia dzwonów[edytuj | edytuj kod]
Organy w kościele

Od poniedziałku do piątku:

  • Rano: o 7, przez 5 minut; dzwon 2 (h1)
  • Południe: o 11, przez 5 minut; dzwon 2 (h1)
  • Wieczór: o 18, przez 5 minut; dzwon 2 (h1)

Sobota i niedziela:

  • Wieczór: o 18, przez 10 minut; dzwony 1, 2, 3 (fis1; h1; cis²)

Pozostałe:

  • Na narodziny dziecka: o 12, dzwony 2, 3 i 4 (h1; cis²; fis²)
  • Śmierć mieszkańca: o 9, trzy razy po 15 minut (w odstępach co 7 minut); dzwony 1 i 2 (fis1; h1)

Zamek w Jühnde[edytuj | edytuj kod]

Nad Jühnde góruje zamek wzniesiony w X wieku. Pierwszy raz był on przebudowany w 1290 roku. Został on opuszczony w 1463 r. i popadł w ruinę. Jedynym obecnie istniejącym fragmentem dawnej budowli jest jej wieża. W 1664 roku został przejęty przez baronów von Grote. Został całkowicie odbudowany przez Ottona Freiherra von Grote. Jego potomek, Otto Ulrich Freiherr von Grote, stworzył w 1805 roku dookoła zamku park. Od tego czasu architektura budowli nie uległa zmianie.

Obecnie zamek jest własnością prywatną[18]. Wieża zamku jest siedzibą archiwum Heinrich Sonhrey Society[20].

Gaj pamięci[edytuj | edytuj kod]

Gaj pamięci

Na północ od wsi, przy drodze L559 znajduje się gaj pamięci (niem. Ehrenhain) utworzony w 1920 roku, jako miejsce pamięci poległych żołnierzy z I wojny światowej. W gaju rosną dęby. Jest on otoczony żywopłotem. Później do gaju dodano dwa pomniki upamiętniające poległych żołnierzy z II wojny światowej[21].

Ścieżka turystyczna[edytuj | edytuj kod]

Drogowskaz dla turystów w Jühnde

Przez Jühnde biegnie 13 kilometrowa ścieżka turystyczna, prowadząca przez okoliczne pola i lasy. Swą niemieckią nazwę – Quellenpfad – zawdzięcza okolicznym źródłom, przy których przebiega. Przy każdym ze źródeł znajduje się tablica zawierająca szczegółowe informacje. Ścieżka zaczyna się nieopodal, w miejscowości Scheden na Jühnder Straße. Zaraz potem prowadzi przez dolinę Am hilligen Born. Po około 8 km wychodzi na tzw. Starą Drogę i dochodzi do Jühnde. Cała ścieżka jest bardzo dobrze oznakowana. Pokonanie całej ścieżki zajmuje około 3–4 godziny[22].

Wieża Gaussa[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Wieża Gaussa.

Na północny zachód od Jühnde znajduje się Wieża Gaussa. Jest to wieża widokowa o wysokości 51 metrów, usytuowana na szczycie góry Hoher Hagen. Budowla została nazwana na cześć niemieckiego matematyka, Carla Friedricha Gaussa. Do wieży można dojechać samochodem. Wewnątrz wieży znajduje się winda i restauracja z panoramicznym widokiem[23].

Transport[edytuj | edytuj kod]

Tablica przy stacji kolejowej

Transport drogowy[edytuj | edytuj kod]

Przez północno-wschodnią część Jühnde przebiega droga L559, a ok. 5 km na południowy wschód biegną autostrady A7 i A38. Przez miejscowość przebiegają linie autobusowe nr 120, 121 i 9120. W Jühnde znajdują się trzy przystanki autobusowe[24]. Jühnde jest połączone drogą Barlissen Straße z sąsiednią wioską Barlissen.

Transport kolejowy[edytuj | edytuj kod]

Na południowy wschód od miejscowości przebiega Linia kolejowa Hannover – Würzburg, a na południe znajduje się Mackenrodttunnel. Natomiast stacja kolejowa Jühnde znajduje się na południowy wschód od zabudowań Jühnde, przy drodze K209[25].

Organizacje społeczne[edytuj | edytuj kod]

Jühnde

W Jühnde działa między innymi[26]:

Jühnde w kulturze[edytuj | edytuj kod]

W roku 2007 w Jühnde została nakręcona telenowela dokumentalna Männer allein daheim dla stacji Kabel eins[27]. Ponadto, w miejscowości powstał 30 minutowy film dokumentalny przedstawiający sposób działania lokalnej biogazowni pt. Wenn Mist zu Strom wird; Ein Dorf heizt ein[28].

Osoby urodzone w Jühnde[edytuj | edytuj kod]

Kamień nagrobny pisarza Heinricha Sohnrey’a

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Gemeinde Jühnde: Dietmar Bode Bürgermeister. [dostęp 2011-09-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-05)]. (niem.).
  2. ↑ a b firmendb.de: Firmen in Jühnde, Landkreis Göttingen, Niedersachsen. [dostęp 2015-04-04]. (niem.).
  3. ↑ postleitzahl.org: Jühnde. [dostęp 2011-09-09]. (niem.).
  4. ↑ deutsche-autokennzeichen.de: Deutschland von A-ZZ. [dostęp 2012-11-17]. (niem.).
  5. ↑ Gemeinde Jühnde: Kontakt Verwaltung. [dostęp 2011-09-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-05)]. (niem.).
  6. ↑ Lokilech: Niederschlagsmittelwerte von Niedersachsen im Zeitraum von 1961 – 1990. [dostęp 2012-09-15]. (niem.).
  7. ↑ Gemeinde Jühnde: Die Geschichte von Barlissen. [dostęp 2011-09-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (niem.).
  8. ↑ ReiseWeltAtlas.de: Geschichte Jühnde. [dostęp 2011-09-20]. (niem.).
  9. ↑ Enslin: Wappen von Jühnde. [dostęp 2012-09-15]. (niem.).
  10. ↑ Ergebnis zur Gemeindewahl Jühnde 2011 am 11.09.2011 Gemeinde Jühnde. [dostęp 2011-10-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-26)]. (niem.).
  11. ↑ Herzlich willkommen in der „Bioenergiedorfgemeinde” Jühnde!. [dostęp 2011-10-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-09)]. (niem.).
  12. ↑ a b Wiki-Göttingen: Jühnde. [dostęp 2011-10-31]. (niem.).
  13. ↑ Ergebnis zur Gemeindewahl Jühnde 2011 am 11.09.2011. [dostęp 2011-10-31]. (niem.).
  14. ↑ updatinggermany: 031 Jühnde Bioenergy Village. [dostęp 2011-09-18]. (ang.).
  15. ↑ LeMonde.fr: Jühnde, le village de la bioénergie. [dostęp 2012-12-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-03-30)]. (fr.).
  16. ↑ futureblog: Bioenergetyczna wioska Jühnde. [dostęp 2011-09-17]. (pol.).
  17. ↑ GEOlino.de: Jühnde: Ein Dorf steigt um auf Öko-Strom. [dostęp 2011-09-18]. (niem.).
  18. ↑ a b Gemeinde Jühnde: Sehenswürdigkeiten. [dostęp 2011-09-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-22)]. (niem.).
  19. ↑ YouTube - MrNango2405: Glocken läuten Jühnde. [dostęp 2011-09-25]. (niem.).
  20. ↑ www.heinrich-sohnrey.de: Das Heinrich Sohnrey Archiv. [dostęp 2011-09-18]. (niem.).
  21. ↑ Panoramio: Landkreis Göttingen – Samtgemeinde Dransfeld – Jühnde (Ehrenhain). [dostęp 2011-09-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-13)]. (pol.).
  22. ↑ Gemeinde Jühnde: Quellenpfad. [dostęp 2011-09-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-22)]. (pol.).
  23. ↑ Gaussturmcafe.de: Der Gaußturm. [dostęp 2011-04-21]. (niem.).
  24. ↑ Gemeinde Jühnde: Busverbindungen. [dostęp 2011-09-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-21)]. (niem.).
  25. ↑ DB Projektgruppe Hannover-Würzburg (Nord) (Hrsg.): Neubaustrecke Hannover–Würzburg:Jühnde. 1984.
  26. ↑ Gemeinde Jühnde: Vereine. [dostęp 2011-09-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-25)]. (niem.).
  27. ↑ SPIEGEL ONLINE: TV-Experiment „Männer allein daheim”. [dostęp 2011-09-17]. (niem.).
  28. ↑ doku.me: Wenn Mist zu Strom wird – Ein Dorf heizt ein. [dostęp 2012-09-03]. (niem.).
  29. ↑ Queensland Family Trees: Katharina Weitemeyer. [dostęp 2011-09-17]. (ang.).
  30. ↑ www.heinrich-sohnrey.de: Heinrich Sohnrey Archiv und Gedächtnisstätte Jühnde. [dostęp 2011-09-17]. (niem.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Gmina zbiorowa Dransfeld (Samtgemeinde Dransfeld)
Miasta
Gminy
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jühnde&oldid=73226128”