Jānis Bērziņš-Ziemelis

Jānis Bērziņš-Ziemelis
Data urodzenia	11 października 1881
Data i miejsce śmierci	29 sierpnia 1938 ; Kommunarka
Zawód, zajęcie	działacz komunistyczny; dyplomata
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jānis Bērziņš-Ziemelis, Jan Antonowicz Berzin, ros. Ян Антонович Берзин (ur. 11 października 1881, zm. 29 sierpnia 1938 w miejscu egzekucji Kommunarka pod Moskwą) – komunista łotewskiego pochodzenia, dyplomata, minister w rządzie marionetkowej Łotewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (grudzień 1918–1919).

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie chłopskiej w guberni inflanckiej, z zawodu był nauczycielem. Działalność polityczną zaczął w 1902, zostając członkiem Socjaldemokratycznej Robotniczej Partii Rosji, w której pełnił funkcję sekretarza oddziału petersburskiego. Sześć lat później wyemigrował na Zachód, gdzie wziął udział w konferencji w Zimmerwaldzie w 1915. W 1917 został wybrany w skład Komitetu Centralnego SDPRR. W 1918 mianowany przedstawicielem Rosji sowieckiej przy Konfederacji Szwajcarskiej (kwiecień 1918). Jesienią 1918 misja sowiecka została wydalona przez Bundesrat z terenu Szwajcarii (pod zarzutem szpiegostwa i działań prorewolucyjnych), co doprowadziło do zerwania stosunków między Moskwą a Bernem.

W 1919 został mianowany został ministrem oświaty i wychowania w komunistycznym rządzie Łotwy, a w latach 1919–1920 pełnił funkcję sekretarza generalnego Kominternu. Po rezygnacji ze stanowiska, wielokrotnie wysyłany jako poseł do krajów europejskich. W 1921 pełnił misję w Helsinkach, w latach 1921–1925 przebywał w Londynie będąc p.o. posła, następnie radcą ambasady, zaś w okresie 1925–1927 w Wiedniu. W 1927 mianowano go pełnomocnikiem Komisariatu Ludowego Spraw Zagranicznych ZSRR przy rządzie USRR. W 1932 objął posadę szefa Archiwum Państwowego ZSRR, ponadto redagował gazetę Krasnyj Archiw.

W okresie "wielkiej czystki" aresztowany 24 grudnia 1937 przez NKWD, oskarżony o "uczestnictwo w kontrrewolucyjnej organizacji terrorystycznej" i 29 sierpnia 1938 skazany na śmierć przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRR. Stracony tego samego dnia w miejscu egzekucji Kommunarka pod Moskwą i tam też pochowany anonimowo^[1]^[2]^[3].

Zrehabilitowany 29 lutego 1956 postanowieniem Kolegium Wojskowego SN ZSRR^[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ „Z czasem, gdy terror osiągnął apogeum, trupy wywożono nocą ciężarówkami na specjalny poligon NKWD w Butowie, lub na terytorium podległego również Komisariatowi Spraw Wewnętrznych podmoskiewskiego kołchozu „Kommunarka”, gdzie zsypywano je do wyrytych przez buldozery dołów.” Paweł Piotr Wieczorkiewicz, Łańcuch śmierci. Czystka w Armii Czerwonej 1937–1939. Wyd. I Warszawa 2001, Wyd. Oficyna Wydawnicza RYTM, ISBN 83-88794-71-X, s. 475.
↑ "Москва, расстрельные списки - спецобъект «Коммунарка»"
↑ Послесловие к спискам захороненных в «Коммунарке»
↑ Берзин Ян Антонович, w: Компьютерная база данных "Жертвы политических репрессий, расстрелянные и захороненные в Москве и Московской области в период с 1918 по 1953 год (2021)

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

[1] „Z czasem, gdy terror osiągnął apogeum, trupy wywożono nocą ciężarówkami na specjalny poligon NKWD w Butowie, lub na terytorium podległego również Komisariatowi Spraw Wewnętrznych podmoskiewskiego kołchozu „Kommunarka”, gdzie zsypywano je do wyrytych przez buldozery dołów.” Paweł Piotr Wieczorkiewicz, Łańcuch śmierci. Czystka w Armii Czerwonej 1937–1939. Wyd. I Warszawa 2001, Wyd. Oficyna Wydawnicza RYTM, ISBN 83-88794-71-X, s. 475.

[2] "Москва, расстрельные списки - спецобъект «Коммунарка»"

[3] Послесловие к спискам захороненных в «Коммунарке»

[4] Берзин Ян Антонович, w: Компьютерная база данных "Жертвы политических репрессий, расстрелянные и захороненные в Москве и Московской области в период с 1918 по 1953 год (2021)

[1]

[2]

[3]

[4]