Jadwiga Bornsteinowa

Jadwiga Bornsteinowa, z domu Goldman (ur. 8 grudnia 1877 w Warszawie, zm. 10 kwietnia 1971 w Warszawie) – polska bibliotekarka żydowskiego pochodzenia.

Życiorys

Grób filozofa Benedykta Bornsteina i jego żony Jadwigi Bornsteinowej na Cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie

Urodziła się w Warszawie w żydowskiej rodzinie inteligenckiej, jako córka Jerzego Goldmana (1833–1904), dziennikarza, uczestnika powstania styczniowego, zesłanego na Ural, oraz Emilii z domu Paprockiej (1838–1895). Jej kuzynem był Henryk Wohl (1836–1907). W 1907 wyszła za mąż za Benedykta Bornsteina, późniejszego profesora filozofii w Wolnej Wszechnicy Polskiej (1915–1939) i na Uniwersytecie Łódzkim.

Ukończyła gimnazjum w Warszawie oraz kurs rysunków technicznych. Pracowała jako rysowniczka w biurze wodociągów i kanalizacji oraz w prywatnym biurze architektonicznym, była przez rok nauczycielką gimnazjum żeńskiego, wykonywała także pracę chałupniczą. Podczas kilkuletniego pobytu na wsi zajmowała się tłumaczeniem i opracowywaniem artykułów przyrodniczych dla Nauki i Życia (dodatku do Nowej Gazety). Podczas I wojny światowej zatrudniła się w warszawskiej Bibliotece Publicznej.

Przez 6 lat prowadziła tzw. katalog dziesiętny w Bibliotece Publicznej, była także sekretarzem Towarzystwa Czytelń miasta Warszawy. Zorganizowała Bibliotekę Muzeum Pedagogicznego. W 1922 przeszła do pracy w Głównym Urzędzie Statystycznym, gdzie była początkowo bibliotekarką, następnie kierowniczką referatu statystyki życia kulturalnego i oświaty pozaszkolnej. Przeszła na emeryturę – po raz pierwszy – w 1939, krótko przed wybuchem II wojny światowej. W czasie okupacji ukrywała się.

Powróciła do pracy zawodowej po śmierci męża. W 1949 została kustoszem Centralnej Biblioteki Pedagogicznej w Łodzi, a od października 1950 do 1958 pracowała w Instytucie Bibliografii Biblioteki Narodowej w Warszawie. Współpracowała z redakcją Przewodnika Bibliograficznego. Działała w Związku Bibliotekarzy Polskich i Stowarzyszeniu Bibliotekarzy Polskich.

W 1925 zgłosiła w Związku Bibliotekarzy Polskich wniosek w sprawie zakładania bibliotek dziecięcych, co doprowadziło do otwarcia pierwszej w Warszawie biblioteki dla dzieci. Była autorką szeregu publikacji z dziedziny bibliotekarstwa, m.in. Jak urządzić bibliotekę szkolną i domową (1927). Wiele artykułów poświęciła statystyce bibliotecznej i klasyfikacji dziesiętnej. Niektóre z nich:

• Biblioteki naukowe w Polsce w oświetleniu statystycznym (Przegląd Biblioteczny, 1928)
• Biblioteki wyższych zakładów naukowych (Kwartalnik Statystyczny, 1930)
• O statystyce bibliotek w Polsce (Przegląd Biblioteczny, 1933)
• Zasady klasyfikacji dziesiętnej. Podręcznik bibliotekarski (1925)
• System dziesiętny katalogowania działowego i jego strony dodatnie (Wiedza i Życie, 1926)
• Uniwersalna Klasyfikacja Dziesiętna (1969)

Zmarła w Warszawie. Pochowana jest obok męża na cmentarzu ewangelicko-reformowanym przy ulicy Żytniej.

Odznaczenia

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• Honorowa Odznaka Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich

Bibliografia

• Irena Morsztynkiewiczowa, Klasyfikacja dziesiętna, bibliotekarstwo, statystyka życia kulturalnego – Jadwiga Bornsteinowa, w: Portrety bibliotekarzy polskich, Wrocław 1980
• Hanna Tadeusiewicz, Jadwiga Bornsteinowa, [w:] Słownik pracowników książki polskiej. Suplement, Warszawa–Łódź 1986