Jadwiga Szeptycka
| |
| Data i miejsce urodzenia |
16 marca 1883 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
27 września 1939 |
| Zawód, zajęcie |
archeolożka, etnografka |
Jadwiga Szeptycka (ur. 16 marca 1883 w Siemianicach, zm. 27 września 1939 w Przyłbicach) – polska pionierka archeologii i etnografii[1].
Była córką ziemianina Piotra Szembeka i Marii z Fredrów (córki Jana Aleksandra i wnuczki Aleksandra Fredry). Odebrała staranne wykształcenie domowe. Jako nastolatka, wraz z siostrą zorganizowała Związek Dzieci Polskich i tajną szkołę, która funkcjonowała w latach 1898–1904 w Siemianicach i okolicznych miejscowościach[2].
W 1897 wraz z siostrą Zofią przystąpiła do badań archeologicznych cmentarzyska z okresu rzymskiego w rodzinnej wsi. Naukowa opiekę nad tymi pracami pełnił kustosz Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk Bolesław Erzepki. Rezultaty badań opracowała w Sprawozdaniu z poszukiwań archeologicznych odbytych ostatniemi latami w Siemianicach (powiat kępiński) („Roczniki PTPN” 1902)[3].
Poza archeologią interesowała się kulturą ludową Wielkopolski, później Galicji Wschodniej, i wreszcie Małopolski Wschodniej. Zbierała pieśni ludowe (zapisy nutowe i teksty), rejestrowała obrzędy, zwyczaje, informacje o zdobnictwie, architekturze itp. Utrzymywała kontakt z Sewerynem Udzielą i dzięki jego pomocy wydała pod kryptonimem Przyczynki do etnografii Wielkopolski (MAAE 8, 1906). Praca ta, wraz z publikacją siostry Dalsze przyczynki do etnografii Wielkopolski (MAAE 12, 1912) uchodzi za największy po Kolbergu zbiór materiałów o kulturze ludowej tego regionu[4][3].
W 1902 wyszła za mąż za Leona Szeptyckiego, brata metropolity Andrzeja, ziemianina oraz wnuka Aleksandra Fredry i przeniosła się do majątku męża, Przyłbic k. Jaworowa. Tam również prowadziła badania etnograficzne, które opracowała w artykule pt. Przyczynki do etnografii powiatu jaworowskiego przedstawionym na posiedzeniu Komisji Etnograficznej PAU w 1934[3].
Interesowała się również literaturą i malarstwem, była członkiem Towarzystwa Muzeum Etnograficznego w Krakowie.
Urodziła ośmioro dzieci. Po agresji Niemiec i ZSRR na Polskę została wraz z mężem zamordowana przez funkcjonariuszy NKWD, przybyłych do majątku Szeptyckich.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Marta Cywińska, W albumie kobiet polskich [online], www.idziemy.pl [dostęp 2020-03-15] (pol.).
- ↑ Jacek Borkowicz, Spełnimy kielich do dna - Przewodnik Katolicki, „Przewodnik Katolicki”, 15 marca 2020.
- ↑ a b c Adrianna Szczerba, Pionierki polskiej archeologii, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, rocznik 62 (4), Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego, 2017.
- ↑ Anna Weronika Brzezińska, Folklor ziemi kępińskiej, Kępno: Muzeum Ziemi Kępińskiej im. T. P. Potworowskiego, [2014], ISBN 978-83-938755-4-2, OCLC 899774163 [dostęp 2020-03-15].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Witold Przewoźny, „Jadwiga Szeptycka”, [w:] Etnografowie i ludoznawcy polscy. Sylwetki, szkice biograficzne, t. 1, pod red. Ewy Fryś-Pietraszkowej, Anny Kowalskiej-Lewickiej, Anny Spiss, Kraków 2002.