Jakub Hoffman (publicysta)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jakub Hoffman
Ilustracja
Jakub Hoffman w 1935 roku
Pełne imię i nazwisko

Jakób Markus Hoffman

Data i miejsce urodzenia

19 marca 1896
Kołomyja

Data i miejsce śmierci

27 grudnia 1964
Londyn

Poseł na SejmI V kadencji (II RP)
Okres

od 1935
do 1938

Przynależność polityczna

kandydowanie na posła z listy Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem, w zasadzie bezpartyjny

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi Srebrny Wawrzyn Akademicki

Jakub Hoffman (ur. 19 marca 1896 w Kołomyi, zm. 27 grudnia 1964 w Londynie) – publicysta, kapitan rezerwy piechoty Wojska Polskiego, historyk emigracyjny.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Syn Akiwa Nagelberga recte Hoffman, nauczyciela w Stanisławowie oraz Frumy (Fani lub Fanny)[1]. Był żołnierzem Legionów Polskich i Wojska Polskiego. W 1921 przeniesiony został do rezerwy. W 1923 został pracownikiem resortu szkolnictwa w Równem, w Województwie wołyńskim. W latach 1925–1926 odbył kurs nauczycielski w Krakowie, od 1930 zajmował stanowisko redaktora „Rocznika Wołyńskiego” (w latach 1930–1939 ukazało się łącznie 8 tomów)[2]. Publikował materiały i wygłaszał referaty dotyczące etnografii Wołynia[3]. W 1932 Polska Akademia Umiejętności powierzyła mu funkcję sekretarza Regionalnego Komitetu Polskiego Słownika Biograficznego w Równem na Wołyniu[4]. Został wybrany na posła Sejmu IV kadencji z listy w Województwie wołyńskim, pełnił funkcję sekretarza parlamentarnego sejmowej grupy oświatowej[5]. W 1940 został deportowany do Południewicy w obwodzie gorkowskim, gdzie pracował przy wyrębie lasu i budowie linii kolejowej. Organizował przedstawienia oraz pogadanki patriotyczne za co został uwięziony i poddany przesłuchaniom podczas których był torturowany. Dzięki wstawiennictwo gen. Władysława Sikorskiego i Stanisława Kota w styczniu 1942 został zwolniony, przebywał w Kujbyszewie, gdzie powierzono mu rolę łącznika kontaktowego z 6 Dywizji Piechoty w Uzbekistanie. Następnie został awansowany do stopnia kapitana, wyjechał do Shahrisabz, gdzie pracował w sztabie 6 Lwowskiej Dywizji Piechoty. Od sierpnia 1942 przebywał w Isfahanie, gdzie do lutego 1943 pracował jako nauczyciel, następnie do lipca 1943 uczył w Teheranie. Równocześnie jako kierownik Wydziału Kulturalno-Oświatowego Delegatury Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej wizytował polskie szkoły na terenie Iranu. Działał przy organizacji i działalności Polsko-Irańskiego Uniwersytetu Ludowego oraz powołanej Polskiej Agencji Telegraficznej. W marcu 1944 w Teheranie zmarła żona Jakuba Hoffmana Jadwiga, w maju zdecydowano o reorganizacji w ramach której podjęto decyzję o likwidacji Wydziału Kulturalno-Oświatowego. Hoffman został kierownikiem Referatu Kulturalno-Oświatowego, w styczniu 1945 razem z polskimi dziećmi wyjechał do Afryki, był wychowawcą i opiekunem początkowo w Nairobi, a następnie w Tangerze. W sierpniu 1950 podjął decyzję dołączeniu do ewakuowanych wojsk alianckich i znalazł się w Londynie. Mimo posiadanego wykształcenia znalazł się w bardzo złej sytuacji finansowej, początkowo fizycznie pracował w zakładach radiowych, a następnie obsługiwał windę w domu towarowym. Mimo to w wolnym czasie nadal prowadził działalność naukową, dokumentował dzieje Wołynia, był członkiem Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie[4] oraz zarządu Polskiego Towarzystwa Historycznego. Zasiadał w komitecie redakcyjnym „Tek Historycznych” oraz współpracował z Instytutem im. marsz. Józefa Piłsudskiego w Londynie.

Awanse[edytuj | edytuj kod]

  • porucznik – zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919
  • kapitan – ze starszeństwem z dniem 2 stycznia 1932

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Wybrane publikacje[edytuj | edytuj kod]

  • Pisanki wołyńskie, Równe: Wołyński Zarząd Okręgu Związku Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powsz. 1930.
  • Bibljografja Wołynia, Równe: Wołyński Zarząd Okręgu Związku Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych 1931.
  • W dniu wmurowania tablicy Marjanowi Dubieckiemu 10 maja 1931 roku w Równem na Wołyniu, Równe Wołyńskie: Oddział Rówieńskiego Związku Legjonistów i Peowiaków i Zarz. Woł. Okręg. Nauczycielstwa Polskiego 1931.
  • Walki o redutę Piłsudskiego : fragment z dziejów 2-go plutonu 4-tej kompanji VI-go baonu Pierwszej Brygady Józefa Piłsudskiego, Równe: Wołyński Zarząd Okręgu Związku Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych 1931.
  • Wołyń w walce 1831 r., Równe: Wołyński Zarząd Okręgu Związku Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych 1931.
  • Akta kościoła farnego ostrogskiego od 1622 r. co ważniejsze, wydał Jakób Hoffman, Równe: Zarząd Wołyńskiego Okręgu Związku Nauczycielstwa Polskiego 1933.
  • Bibljografja Wołynia, Równe: Zarząd Wołyńskiego Okręgu Związku Nauczycielstwa Polskiego 1933.
  • Księga wizyt generalnych szkoły OO. Pijarów w Dąbrowicy z lat 1782–1804, Równe: Zarząd Wołyńskiego Okręgu Związku Nauczycielstwa Polskiego 1933.
  • Bibljografja Wołynia, Równe: Zarząd Wołyńskiego Okręgu Związku Nauczycielstwa Polskiego 1935.
  • Księga wizyt kościoła parafjalnego w Ptyczy powiatu dubieńskiego, wydał Jakób Hoffman, Równe: Zarząd Wołyńskiego Okręgu Związku Nauczycielstwa Polskiego 1935.
  • Przewodnik po Wołyniu, Warszawa: Związek Polskich Towarzystw Turystycznych 1938.
  • Polonica bibliograficzne afrykańskie : [z lat 1943–1949], Bejrut 1949.
  • Ukraińskie wołoniana na emigracji: Własowśkyj I. Knjaź K. K. Ostroźkyj znamenityj patron i oboroneć Prawosławija w istorii ukrainskoho narodu: recenzja, Londyn 1958.
  • Uwagi o tezach Enno Meyera i Gottholda Rhodego w sprawie nauczania historii stosunków polsko-niemieckich, Londyn: Pol. Tow. Hist. w W. Bryt. 1960.
  • W sprawie początków biskupstwa łacińskiego na Wołyniu, Rzym 1960.
  • Bemerkungen zu den Thesen Enno Meyers und Gotthold Rhodes über das Problem der deutsch-polnischen Beziehungen im Geschichtsunterricht, Baunschweig 1962.
  • Dzieje Ławry Poczajowskiej, Paryż 1963.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Krzysztof Gargas, Sylwetki. Hoffman Jakub (1896–1964) [online], wolhynia.pl [dostęp 2020-05-29] [zarchiwizowane z adresu 2020-10-24].
  2. Ossolineum, Rocznik Wołyński
  3. Pracownia Literatury Ukraińskiej, Bibliografia czasopism okresu międzywojennego. [dostęp 2010-04-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-11-03)].
  4. a b Wybór członków Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie, Polskie Towarzystwo Naukowe na Ojczyźnie s. 40-41. docplayer.pl. [dostęp 2016-09-18].
  5. Kronika Sejmowa Nr 14 (495) IV kadencja. [dostęp 2010-04-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-12-10)].
  6. M.P. z 1931 r. nr 87, poz. 137 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości.
  7. Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Nr 4, Londyn 23 maja 1958 roku, s. 23. „za pracę publicystyczno-naukową”.
  8. M.P. z 1932 r. nr 259, poz. 295 „za zasługi na polu społecznem i naukowem”.
  9. M.P. z 1939 r. nr 65, poz. 130 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
  10. M.P. z 1935 r. nr 257, poz. 306 „za krzewienie czytelnictwa”.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Album Skorowidz Senatu i Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej oraz Sejmu Śląskiego. Kadencja 1935–1940, Kraków 1936, s. 124.
  • Krystyna Śreniowska, Hoffman Jakub [w:] Słownik historyków polskich, red. M. Prosińska-Jackl, Warszawa 1994, s. 185.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]