Jakubowo (powiat bydgoski)
52°58′03″N 18°01′08″E/52,967500 18,018889| wieś | |
 Zabudowa mieszkalna | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
74 m n.p.m. |
| Liczba ludności (III 2011) |
86[2] |
| Strefa numeracyjna |
52 |
| Kod pocztowy |
86-060[3] |
| Tablice rejestracyjne |
CBY |
| SIMC |
0092717 |
Położenie na mapie gminy Nowa Wieś Wielka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu bydgoskiego  | |
| 52°58′03″N 18°01′08″E/52,967500 18,018889[1]
| |
Jakubowo (niem. Jakobsdorf) – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie bydgoskim, w gminie Nowa Wieś Wielka.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Jakubowo usytuowane jest na wschód od Nowej Wsi Wielkiej, w strefie obniżenia dolinnego łączącego dolinę Kanału Noteckiego z doliną Zielonej Strugi. Na północ od miejscowości rozciągają się zmeliorowane łąki, na południu skraj Wysoczyzny Kujawskiej, a na wschodzie torfowisko Dziemionna, użytkowane jako łąki i pastwiska. Poprzez las, Jakubowo sąsiaduje od północy z Kolankowem i Jeżewicami, od wschodu z Januszkowem. Na południu, już na morenowej Wysoczyźnie Kujawskiej (wzniesionej około 10 m wyżej) sąsiadują wsie: Jeżewo i Dąbrówka Kujawska.
Pod względem fizyczno-geograficznym leży w obrębie Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej w mezoregionie Kotlina Toruńska[4].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Jakubowo to wieś sołecka usytuowana w południowo-zachodniej części gminy Nowa Wieś Wielka. Zabudowa rozciąga się wzdłuż drogi łączącej Jakubowo z Nową Wsią Wielką na wschodzie i Smogorzewem na zachodzie. Łącznie w sołectwie Jakubowo jest 92 ha gruntów ornych (wyłącznie V i VI klasy bonitacyjnej), 11 ha pastwisk oraz 10 ha lasów[5].
Obiekty zabytkowe[edytuj | edytuj kod]
We wsi znajdują się budynki ujęte w ewidencji zabytków, tj. kaplica przydrożna oraz szkoła, obecnie świetlica[6].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Początki osadnictwa[edytuj | edytuj kod]
Historia osadnictwa wsi Jakubowo sięga okresu przedrozbiorowego. Z mapy topograficznej Friedricha von Schröttera (1798-1802) wynika, że zabudowa wsi istniała przy drodze wiodącej z Chmielnik do Jeżewa koło Łabiszyna.
Wiek XIX[edytuj | edytuj kod]
W 1. połowie XIX wieku w miejscowości rozwijało się osadnictwo niemieckie. Spis miejscowości rejencji bydgoskiej z 1833 r. podaje, że we wsi Jakubowo należącej do powiatu inowrocławskiego mieszkało 135 osób (101 ewangelików i 34 katolików) w 22 domach. Miejscowość należała do parafii katolickiej i ewangelickiej w Łabiszynie[7]. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego dla roku 1884 podaje, że Jakubowo (niem. Jacobsdorf) była wsią położoną w powiecie inowrocławskim. Mieszkało tu 174 osób (130 ewangelików i 44 katolików) w 26 domach. ¼ mieszkańców była analfabetami. Najbliższa poczta znajdowała się w Nowej Wsi Wielkiej, stacja kolejowa w Chmielnikach, a sąd okręgowy w Łabiszynie[8].
II wojna światowa[edytuj | edytuj kod]
Po wojnie zamordowani Polacy ze wsi: Dziemionna, Jakubowo, Januszkowo, Krążkowo, Prądocin i Tarkowo zostali po ekshumacji pochowani na cmentarzu w Lisewie Kościelnym, gdzie w 1965 r. wystawiono im pomnik[9].
Przynależność administracyjna[edytuj | edytuj kod]
W styczniu 1920 roku na mocy traktatu wersalskiego miejscowość znalazła się w granicach odrodzonej Polski. Wieś nadal znajdowała się (aż do roku 1954) w powiecie inowrocławskim. W 1934 r. w wyniku reformy administracyjnej włączono ją w skład gminy wiejskiej Złotniki Kujawskie[9]. W latach 1945-1947 Jakubowo wchodziło[a] w skład gromady wiejskiej Dąbrówka Kujawska w składzie gminy Złotniki Kujawskie[9]. W 1947 r. utworzono samodzielną gromadę wiejską Jakubowo, która w 1948 r. posiadała powierzchnię 125 ha i zaludnienie 101 osób[9]. W latach 1947-1953 w dyskusjach na temat nowego podziału administracyjnego przedstawiciele wsi opowiadali się[b] za przywróceniem gminy Nowa Wieś Wielka i włączeniem do niej wsi Jakubowo. Postulaty te zostały uwzględnione zarówno przez władze gminy Złotniki Kujawskie, które wydały zgodę na takie rozwiązanie, jak i władze centralne. Po reformie administracyjnej z 25 września 1954 miejscowość znalazła się jako jedno z 16 sołectw w gromadzie Nowawieś Wielka[9]. 13 lutego 1974 mocą uchwały Gminnej Rady Narodowej zlikwidowane sołectwo Kolankowo włączono do sołectwa Jakubowo. Stan poprzedni przywrócono 15 września 1993 reaktywując sołectwo Kolankowo[9] W latach 1950–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.
Oświata i kultura[edytuj | edytuj kod]
W 1946 roku we wsi istniała jednoklasowa szkoła powszechna z mieszkaniem służbowym dla nauczyciela[9]. W I połowie lat 50. szkołę zamknięto, po czym otwarto ją ponownie w 1957 roku. W 1961 r. dzieci ze wsi skierowano do obwodu szkolnego w Nowej Wsi Wielkiej[9]. Od 1964 r. członkowie Związku Młodzieży Wiejskiej prowadzili we wsi punkt biblioteczny[9].
Współczesność[edytuj | edytuj kod]
W latach 1959-1961 wieś została zelektryfikowana, a w 1975 r. wykonano remont kapitalny świetlicy wiejskiej[9]. W okresie powojennym zalesiono pokaźne tereny porolne na północ i zachód od wsi (w kierunku Prądocina i Kolankowa).
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) wieś liczyła 86 mieszkańców[2]. Jest trzynastą co do wielkości miejscowością gminy Nowa Wieś Wielka.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 43411
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 370 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Środowisko przyrodnicze Bydgoszczy. Praca zbiorowa pod red. Józefa Banaszaka, Wydawnictwo Tanan. Bydgoszcz 1996
- ↑ Opracowanie ekofizjograficzne dla terenu gminy Nowa Wieś Wielka
- ↑ Gminny program opieki nad zabytkami gminy Nowa Wieś Wielka na lata 2011-2015
- ↑ Verzeichniss aller Ortschaften des Bromberger Regierungs-Bezirks mit einer geographisch-statistischen Uebersicht. Bromberg 1833
- ↑ http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_III/384 dostęp 9-12-2014
- ↑ a b c d e f g h i j Łukasz Myszka, Gmina Nowa Wieś Wielka. Z dziejów samorządu terytorialnego – do 2002 roku, Bydgoszcz: Bydgoski Dom Wydawniczy Margrafsen, 2006, ISBN 83-89734-14-1, OCLC 749214986.
