Jan Bezucha

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) o 13:57, 25 lut 2018. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Jan Bezucha
August Kruk
Ilustracja
podporucznik podporucznik
Data i miejsce urodzenia

9 marca 1908
Sanok

Data i miejsce śmierci

26 lipca 1992
Sanok

Przebieg służby
Lata służby

1930–1939

Siły zbrojne

Wojsko Polskie II RP
Związek Zbrojny Obrońców Ojczyzny
Gwardia Rewolucyjna

Jednostki

22 Pułk Artylerii Lekkiej

Stanowiska

dowódca plutonu (1945)

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa (kampania wrześniowa, powstanie praskie)

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Krzyż Partyzancki Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939” Krzyż Oświęcimski Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 Brązowy Medal Zasługi Łowieckiej Medal Pamiątkowy na 20 rocznicę Słowackiego powstania narodowego
Odznaka Grunwaldzka Odznaka „Zasłużony dla Sanoka”
Multimedia w Wikimedia Commons
Jan Bezucha
Data i miejsce urodzenia

9 marca 1908
Sanok

Data i miejsce śmierci

26 lipca 1992
Sanok

Miejsce spoczynku

Cmentarz Centralny w Sanoku

Zawód, zajęcie

prawnik

Narodowość

polska

Tytuł naukowy

magister

Uczelnia

Uniwersytet Jagielloński

Wydział

Prawa

Pracodawca

Kopalnictwo Naftowe

Rodzice

August, Amalia

Małżeństwo

Janina, z d. Domańska

Dzieci

Małgorzata, Zofia

Krewni i powinowaci

Tadeusz, Zygmunt, August, Maria, Jadwiga, Zofia, Stanisława, Stefania, Anna (rodzeństwo)
Stanisław Domański (teść)

Multimedia w Wikimedia Commons

Jan Emilian Bezucha (ur. 9 marca 1908 w Sanoku, zm. 26 lipca 1992 tamże) – prawnik, adwokat, urzędnik, pracownik przemysłu naftowego, podporucznik rezerwy artylerii Wojska Polskiego, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych, radny Miejskiej Rady Narodowej w Sanoku, działacz społeczny i kombatancki.

Życiorys

Grobowiec rodzin Domańskich i Bezuchów w Sanoku (2015)

Urodził się jako syn Augusta (1871-1945, w sierpniu 1907 przeniesiony z Jabłonowa do Sanoka[1], sędzia, adwokat i radny miejski) i Amalii z domu Obmińskiej (1879-1951). Jan był jednym z dziesięciorga dzieci Bezuchów[2][3]: Jan, Tadeusz (1909-1928), Zygmunt (1912-1940), August Wacław (ur. 1916[4]), Maria, Jadwiga (1904-1935, po mężu Kościuszko, nauczycielka[5]), Zofia, Stanisława, Stefania, Anna (1918-1996, po mężu Kaczor). Wspólnie z bratem Zygmuntem (1912-1940) uprawiali tenis. Rodzina zamieszkiwała przy ówczesnej ulicy Antoniego Małeckiego 4[6] (obecnie ulica Generała Władysława Sikorskiego).

Jan Bezucha ukończył szkołę powszechną w Sanoku, następnie kształcił się w Gimnazjum Męskim w Sanoku[7], w Gimnazjum im. Juliusza Słowackiego w Przemyślu, gdzie zdał egzamin dojrzałości w 1929[8][9]. Od marca 1930 pracował jako praktykant w Urzędzie Skarbowym w Sanoku, następnie od sierpnia 1930 do czerwca 1931 odbył służbę wojskową w Wołyńskiej Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim w ramach trzeciego dywizjonu szkolnego (2 Pułk Artylerii Polowej) uzyskując stopień kaprala podchorążego. W latach 1933 i 1934 odbywał ćwiczenia wojskowe, po których został awansowany do stopnia podporucznika i przydzielony do 22 Pułku Artylerii Lekkiej.

Rozpoczął studia prawnicze na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, a po roku kontynuował je na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie i ukończył je w 1937. W okresie studiów równolegle pracował w Urzędzie Skarbowym w Sanoku i Krośnie, a po ich zakończeniu był zatrudniony w Urzędzie Akcyz i Monopolów w Sanoku, następnie od 15 lipca 1938 do 27 sierpnia 1939 w Banku Gospodarstwa Krajowego w Warszawie (działającym w budynku przy Alejach Jerozolimskich).

Po wybuchu II wojny światowej został zmobilizowany do macierzystego 22 Pułku Artylerii Lekkiej i jako adiutant dowódcy II dywizjonu brał udział w kampanii wrześniowej w walkach w okolicach Olkusza i Sandomierza. Po klęsce wojny obronnej w okresie okupacji niemieckiej zamieszkał w Krakowie, gdzie od lutego do czerwca 1941 był zatrudniony na stanowisku referenta i praktykanta w przedsiębiorstwie „Mitropa”. Od października 1940 działał w podziemnej organizacji Związek Zbrojny Obrońców Ojczyzny w Krakowie funkcjonując pod pseudonimem „August Kruk”. Zajmował się m.in. obserwacją niemieckich transportów kolejowych. 26 sierpnia 1941 został aresztowany przez gestapo. Był katowany w więzieniu Montelupich, po czym 10 stycznia 1942 został skierowany do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau (numer obozowy 25452). W obozie przebywał z nim jego przyjaciel Mieczysław Ansion, zabity w komorze gazowej[10]. 27 października 1944 Bezucha został przeniesiony do obozu Leitmeritz w Litomierzycach, filii obozu Flossenbürg (numer obozowy 37393), skąd zbiegł[11] u schyłku wojny w maju 1945. Następnie udał się do czeskiej Pragi, gdzie został dowódcą liczącego 30 ludzi plutonu ochotniczego czeskiej Gwardii Rewolucyjnej podczas majowego powstania praskiego. Pod koniec czerwca 1945 powrócił do Sanoka.

Związał się zawodowo z przemysłem naftowym[12]: od 21 października 1945 był kierownikiem oddziału prawnego w Zjednoczeniu Przemysłu Naftowego i Gazu Ziemnego Sektor Kopalń Sanok, od 1948 do 1949 kierownikiem administracyjno-finansowym Biura Rejonowego Dyrekcji Kopalnictwa Naftowego Krosno z siedzibą w Sanoku, od 1949 do 1956 wicedyrektorem finansowo-administracyjnym w Sanockim Kopalnictwie Naftowym, od 1956 do 1964 kierownikiem Działu Inwestycyjnego Przedsiębiorstwa Państwowego Sanockie Kopalnictwo Naftowe, od 1964 przez ok. 20 lat radcą prawnym Przedsiębiorstwa Kopalnictwa Gazu Ziemnego – Zakład Eksploatacji Sanok. Działał w Związku Zawodowym Pracowników Przemysłu Naftowego.

Działał społecznie, przed wojną od 1931 do 1935 należał do Akademickiego Koła Ziemi Sanockiej w Krakowie, a także Towarzystwa Szkoły Ludowej. Był członkiem sanockiego koła Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego[13]. W 1946 był w grupie reaktywujących Koła „Bieszczady” Polskiego Towarzystwa Łowieckiego w Sanoku[14], został honorowym członkiem zarządu Koła Łowieckiego „Bieszczady”[15]. Po 1945 zaangażował się m.in. w działalność kombatancką, od 1947 należał do Towarzystwa Przyjaciół Żołnierza (późniejsza Liga Przyjaciół Żołnierza), w ramach którego w 1951 stanął na czele Rady Społecznej Powiatowego Domu Kultury, która zmierzała do odbudowy Domu Żołnierza Polskiego i stworzenia w nim miejskiego centrum kultury[16] (w 1955 powstał Powiatowy Dom Kultury, później przekształcony w Sanocki Dom Kultury). W 1945 został współzałożycielem sanockiego oddziału Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych (wraz z nim Arnold Andrunik, Mieczysław Urbański, Bronisław Wajda) i był jego prezesem od września 1949; od października 1949 był organizatorem Sanockiego Oddziału Związku Bojowników o Wolność i Demokrację[17] (późniejsze Koło Miejsko-Gminne ZBoWiD)[18]. Jako przewodniczący zarządu oddziału powiatowego ZBOWiD 12 stycznia 1968 przemawiał na wiecu zorganizowanym w Powiatowym Domu Kultury, w którym mieszkańcy Sanoka protestowali przeciw odradzaniu się faszyzmu w NRF, w tym działalności partii NPD[19]. Należał do Związku Prawników Polskich.

W listopadzie 1956 został wybrany przewodniczącym obwodowej komisji wyborczej nr 1 w Sanoku[20]. Był radnym Miejskiej Rady Narodowej w Sanoku[21] (m.in. wybrany w 1958[22], w 1965[23]). W tym czasie był inicjatorem realizacji inwestycji miejskich (m.in. wszedł w skład Społecznego Komitetu Odbudowy pomnika Tadeusza Kościuszki w Sanoku (ideę zrealizowano w 1962)[24]). W 1958 został zastępcą przewodniczącego Komisji Mandatowej przy MRN w Sanoku[25]. Na początku 1968 wystąpił z wnioskiem o przywrócenie narzuconej zmianie nazwy placu św. Jana w Sanoku[26] (wówczas istniał Plac im. Hanki Sawickiej, przemianowania dokonano w latach 50; w tym czasie istniała także ulica Hanki Sawickiej), był jednym z radnych-inicjatorów przywrócenia pierwotnej nazwy (wraz z nim podczas sesji rady głosowali za zmianą nazwy Stefan Stefański i Mieczysław Przystasz[27]), jednak po interwencji sekretarza Komitetu Powiatowego PZPR miesiąc później, 28 lutego 1968 uchwałę rady wycofano jako „nieprzemyślaną”[27] (zaprotestowała wówczas także Jadwiga Zaleska). W wyniku reperkusji władz Jan Bezucha został zdegradowany na niższe stanowisko. Był członkiem Miejskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu.

W publikacji Księga pamiątkowa (obchodów 100-lecia Gimnazjum oraz I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku) z 1980 znalazł się jego artykuł pt. Pamięci prof. dr Włodzimierza Musiała, stanowiący biogram szkolnego kolegi, późniejszego lekarza profesora[28].

Jego żoną była Janina, z domu Domańska (1917-2008), córka lekarza Stanisława, z którą miał córki Małgorzatę (ur. 1948) i Zofię (ur. 1950). Po wybuchu II wojny światowej brat Zygmunt był ofiarą zbrodni katyńskiej, August zaginął na obszarze ZSRR, a siostry Zofia i Stanisława zostały zesłane na Syberię.

Jan Bezucha został pochowany w grobowcu rodzin Domańskich i Bezuchów w części „Rymanowski Stary” Cmentarza Centralnego w Sanoku[29]. Wraz z nim została pochowana jego żona Janina. Nieopodal na tym cmentarzu w rodzinnym grobowcu zostali pochowani jego rodzice, brat Tadeusz i siostra Anna.

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ Kronika. Wiadomości osobiste. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 188 z 4 sierpnia 1907. 
  2. ↑ Paweł Kosina. Helena Kosinówna. Rodzina i sanoccy przyjaciele. „Góra Przemienienia”, s. 19, 25 (149) z 18 czerwca 2006. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. 
  3. ↑ Edward Zając: Sanockie biografie. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2009, s. 16. ISBN 978-83-61043-09-6.
  4. ↑ XLVIII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1934/1935. Sanok: 1935, s. 13.
  5. ↑ Seweryn Lehnert: Spis nauczycieli publicznych szkół powszechnych i państwowych seminarjów nauczycielskich oraz spis szkół w okręgu szkolnym lwowskim obejmującym województwa lwowskie, stanisławowskie i tarnopolskie. Lwów: Wydawnictwo Książek Szkolnych w Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego, 1924, s. 63.
  6. ↑ Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1998, s. 13. ISBN 83-909787-0-9.
  7. ↑ XXXX. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1926/1927. Sanok: 1927, s. 21.
  8. ↑ Sprawozdanie Dyrekcji I. Państwowego Gimnazjum im. Juliusza Słowackiego w Przemyślu za rok szkolny 1927/28. Przemyśl: 1928, s. 21.
  9. ↑ Sprawozdanie Dyrekcji I. Państwowego Gimnazjum im. Juliusza Słowackiego w Przemyślu za rok szkolny 1928/29. Przemyśl: 1929, s. 22.
  10. ↑ Zbigniew Dańczyszyn: Wychowankowie sanockiego gimnazjum w Oświęcimiu. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 140, 141.
  11. ↑ Józef Ząbkiewicz. Dzień, który na zawsze pozostanie w pamięci. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 5, Nr 14 (305) z 10-20 maja 1984. 
  12. ↑ Jan Bezucha: Trudny start. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 4, Nr 34 (325) z 1-10 grudnia 1984. 
  13. ↑ Jerzy Kapłon: Zarys historii Oddziału Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Sanoku. cotg.pttk.pl. [dostęp 2005-07-02].
  14. ↑ Józef Ząbkiewicz. Na łów, na łów towarzyszu mój. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 5, Nr 34 (325) z 1-10 grudnia 1984. 
  15. ↑ Jan Bezucha. 60 lat Koła Łowieckiego „Bieszczady”. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 7, Nr 32 (161) z 10-20 listopada 1979. 
  16. ↑ Józef Ząbkiewicz, W latach powojennych. Życie kulturalne. Domy kultury, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 899.
  17. ↑ Józef Ząbkiewicz. 40 lat kombatanckiego związku. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 3, Nr 14 (485) z 10-20 maja 1989. 
  18. ↑ a b Andrzej Brygidyn. Wierność do końca – dewizą żołnierzy Września (II). „Gazeta Sanocka – Autosan”. 12 (246), s. 5, 10-20 września 1982. 
  19. ↑ Protest mieszkańców Sanoka przeciwko odradzaniu się faszyzmu w NRF. „Nowiny”, s. 1, Nr 11 z 13 i 14 stycznia 1968. 
  20. ↑ Władysław Stachowicz. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950-1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 155, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  21. ↑ Władysław Stachowicz. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950-1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 157, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  22. ↑ Władysław Stachowicz. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950-1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 163, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  23. ↑ Władysław Stachowicz. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950-1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 202, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  24. ↑ Andrzej Brygidyn, Po przełomie październikowym. W latach powojennych w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 794.
  25. ↑ Władysław Stachowicz. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950-1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 2, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  26. ↑ Władysław Stachowicz. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950-1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 211, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  27. ↑ a b Andrzej Brygidyn, Po przełomie październikowym. W latach powojennych w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 799.
  28. ↑ Jan Bezucha: (Sub specie aeternitatis) Pamięci prof. dr Włodzimierza Musiała. W: Księga pamiątkowa (obchodów 100-lecia Gimnazjum oraz I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku). Sanok: 1980, s. 99-101.
  29. ↑ Spacer po cmentarzu przy ul. Rymanowskiej. zymon.com.pl. [dostęp 17 maja 2014].
  30. ↑ Manifestacja pokojowa w Sanoku. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 2, Nr 15 (378) z 20-31 maja 1986. 
  31. ↑ a b Upamiętnić dobro najwyższe!. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 2, Nr 34 (505) z 10-20 grudnia 1989. 
  32. ↑ Przedstawiciele Ambasady CSRS z wizytą na Rzeszowszczyźnie. „Nowiny”, s. 1, Nr 269 z 13 i 14 listopada 1965. 

Bibliografia

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_Bezucha&oldid=52576293”