Jan Giergielewicz

Jan Giergielewicz

kapitan administracji
Data i miejsce urodzenia	20 czerwca 1898 Kowal, Królestwo Kongresowe
Data i miejsce śmierci	7 listopada 1953 Warszawa
Przebieg służby
Lata służby	od 1918
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Jednostki	Archiwum Wojskowe
Stanowiska	kierownik działu
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa Kampania wrześniowa
Odznaczenia

Jan Giergielewicz (ur. 20 czerwca 1898 w Kowalu, zm. 7 listopada 1953 w Warszawie) – polski doktor, archiwista, kapitan administracji (saperów) Wojska Polskiego II RP. Po wojnie został awansowany na majora (1945).

Życiorys

Urodził się w rodzinie Józefa (szewca), i Marii z Tobolczyków. Nauki pobierał w Gostyninie, potem we Lwowie, gdzie zdał maturę. Od 1918 w Wojsku Polskim. Organizował 6 pluton. W 1919 r. był instruktorem jazdy w Szkole Podchorążych Kawalerii w Starej Wsi. W latach 1918–1920 dowodził plutonem. W 1924 pełnił służbę w Departamencie V Inżynierii i Saperów Ministerstwa Spraw Wojskowych. Mieszkał do 1939 w Warszawie. Służąc w MSWojsk. pozostawał oficerem nadetatowym 5 pułku saperów. Następnie pełnił służbę w Archiwum Wojskowym, które od połowy 1927 pozostawało w strukturze organizacyjnej Wojskowego Biura Historycznego, a te z kolei w strukturze Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych. Był wykładowcą historii wojskowości i autorem biografii w Polskim Słowniku Biograficznym. W marcu 1939 zajmował stanowisko kierownika działu w Archiwum Wojskowym.

5 września 1939 razem z kpt. Wiktorem Brummerem ewakuował tajne akta GISZ z Warszawy do Brześcia (autobusami) i dalej koleją do Rumunii przez Sarny-Równe-Dubno-Złoczów. W miejscowości Băile Herculane został internowany. 26 września 1939 w Tulczy wziął udział w wydaniu pierwszego numeru Wiarusa na obczyźnie i innych pism. Był tłumaczem miejscowej prasy i wykładał historię i literaturę w obozach internowania w Rumunii. 4 marca 1940 został referentem w Referacie Archiwalnym odtworzonego we Francji Wojskowego Biura Historycznego.

Po wojnie wrócił do kraju w 1947 i był w Warszawie kolejno wizytatorem w Zarządzie Głównym Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego, pracownikiem naukowym Centralnego Ośrodka Oświaty Dorosłych, wreszcie wykładowcą i wicedyrektorem Państwowej Podstawowej Szkoły Choreograficznej. Zmarł 7 listopada 1953 w Warszawie, pochowany został na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 93-2-12).

Publikacje

Był encyklopedystą. Został wymieniony w gronie edytorów ośmiotomowej Encyklopedii wojskowej wydanej w latach 1931–1939 gdzie zredagował hasła związane z historią wojskowości i inżynierią wojskową . Był pionierem badań nad dziejami fortyfikacji i inżynierii wojskowej w polskiej historiografii oraz autorem licznych prac historyczno wojskowych z tej dziedziny:

• Organizacja wojsk technicznych w powstaniu kościuszkowskim,Warszawa 1930
• Wyszkolenie korpusów inżynierów i wojskowa literatura techniczna w epoce Stanisława Augusta Warszawa: [s.n.], 1929 Warszawa 1939
• Wybitni polscy inżynierowie wojskowi: (sylwetki biograficzne), Warszawa 1939
• Zarys historii korpusów inżynierów w epoce Stanisława Augusta, Warszawa 1933
• Źródła do dziejów powstania styczniowego w Archiwum Wojskowym, Warszawa 1938

Stopnie wojskowe

• porucznik – 3 maja 1922 zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 w korpusie oficerów inżynierii i saperów
• kapitan – 12 kwietnia 1927 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 i 8 lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów (w marcu 1939, w tym samym stopniu i starszeństwie, zajmował 27. lokatę w korpusie oficerów administracji, grupa administracyjna)
• major – 1945

Ordery i odznaczenia

• Medal Niepodległości (23 grudnia 1933)
• Srebrny Krzyż Zasługi (19 marca 1931)
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Kazimierz Biesiekierski i Jan Giergielewicz, Pionierzy badań nad dziejami fortyfikacji i inżynierii wojskowej w polskiej historiografii, [w:] „Studia z Dziejów Polskiej Historiografii Wojskowej”, t. 3, pod red. B. Miśkiewicza, Poznań 1999, s. 49–66.
• Akta personalne Wojskowego Instytutu im. Józefa Piłsudskiego, New York 1918–1943 poz. 38 l.1922–32.
• Słownik biograficzny techników polskich, zeszyt 3, s. 117 (artykuł Bolesława Chwaścińskiego).
• Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 202. [dostęp 2020-07-20].
• Otton Laskowski: Encyklopedia wojskowa. T. I. Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Wiedzy Wojskowej i Wojskowego Instytutu Naukowo-Wydawniczego, 1931.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.