Jan Jachymek

Jan Jachymek

Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	20 września 1939 Zaporze
Profesor doktor habilitowany nauk humanistycznych
Specjalność: historia najnowsza, polska myśl polityczna
Alma Mater	Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Doktorat	1974 – historia Polska Akademia Nauk
Habilitacja	1982 UMCS
Profesura	15 czerwca 1990
Polska Akademia Nauk
Status	członek Komisji Politologii i Stosunków Międzynarodowych
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie; Wydział Politologii; Zakład Myśli Politycznej
Stanowisko	dziekan Wydziału Politologii (1993–1999)
Odznaczenia

Jan Jachymek (ur. 20 września 1939 w Zaporzu) – polski historyk i polityk.

Życiorys

Urodził się w rodzinie drobnych rolników: Wojciecha Jachymka i Anieli z Mamełów. W latach 1946–1953 uczęszczał do Szkoły Powszechnej w Radecznicy, a po jej ukończeniu – do Liceum Ogólnokształcącego w Wysokiem, powiat Krasnystaw.

W latach 1957–1962 studiował historię na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, uzyskując magisterium na podstawie pracy Cukrownia Klemensów (1894–1914), której promotorem był Tadeusz Mencel. By sprostać finansowym wymaganiom studiowania i utrzymać się przy życiu pracował jako robotnik fizyczny w cegielni Wólka Panieńska koło Zamościa, w Państwowym Gospodarstwie Rolnym w Sahryniu koło Hrubieszowa oraz Cukrowni Klemensów.

Pracę zawodową rozpoczął w sierpniu 1962 w Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, po czym w październiku 1963 przeszedł do WK ZSL. Pod koniec czerwca 1969 został wybrany sekretarzem Miejskiego Komitetu ZSL w Lublinie.

W 1974 obronił pracę doktorską w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie na podstawie rozprawy Oblicze polityczne wsi lubelskiej (1930–1939), której promotorką była Maria Turlejska.

W tymże roku przeszedł do pracy naukowo-dydaktycznej w Studium Nauk Politycznych UMCS, finalizując w 1982 przewód habilitacyjny w oparciu o rozprawę Myśl polityczna Polskiego Stronnictwa Ludowego „Wyzwolenie” (1918–1931). W 1983 powołany na stanowisko docenta. Organizator i kierownik Zakładu Myśli Politycznej XIX i XX wieku. W latach 1984–1990 wicedyrektor Międzyuczelnianego Instytutu Nauk Politycznych UMCS, w latach 1990–1992 dyrektor, zaś w latach 1992–1993 dyrektor Instytutu Nauk Politycznych UMCS.

W 1993 organizator i pierwszy dziekan Wydziału Politologii UMCS, wybrany na drugą kadencję (1996–1999). W 1994 twórca i pierwszy redaktor sekcji K – Politologia – Annales UMCS (do 1999).

W 1990 uzyskał tytuł profesora, a w 1994 został powołany na stanowisko profesora zwyczajnego. W latach 1994–1997 był ekspertem w Zespole Nauk Społecznych Ministra Edukacji Narodowej.

Członek Polskiego Towarzystwa Historycznego, Lubelskiego Towarzystwa Naukowego i Komisji Politologii i Stosunków Międzynarodowych Polskiej Akademii Nauk.

Dorobek naukowy

Autor, współautor i redaktor 18 książek, m.in.: Oblicze społeczno-polityczne wsi lubelskiej 1930–1939, Ruch ludowy na Zamojszczyźnie, Myśl polityczna PSL Wyzwolenie (1918–1931), Szkice z dziejów polskiej myśli politycznej, Rola posła i senatora w II Rzeczypospolitej, Polskie Stronnictwo Ludowe Lewica 1913–1924, Neoagraryzm i trzecia droga. Przebudowa i walka o nową Polskę, Cukrownia Klemensów 1894–1914, Religia i Kościół rzymskokatolicki w polskiej myśli politycznej 1919–1993, Sojusznicy i przeciwnicy ruchu ludowego, Więcej niż niepodległość: Polska myśl polityczna 1918–1939, More than Independence: Polish political thought 1918–1939.

Na dorobek naukowy i dydaktyczny składają się, oprócz 18 pozycji książkowych – w tym 1 w języku angielskim:

• 90 artykułów i rozpraw, publikowanych w kraju i za granicą, zarówno w pismach naukowych jak i wydawnictwach zbiorowych (książkowych)
• 19 recenzji prac naukowych
• 21 prac popularnonaukowych
• 29 publikowanych tekstów rozmów, wywiadów i udziału w dyskusjach redakcyjnych
• 9 opinii przy nominacjach profesorskich
• 6 opinii w przewodach habilitacyjnych
• 19 opinii w przewodach doktorskich
• ponad 300 wypromowanych magistrów
• 46 wypromowanych licencjatów

Działalność polityczna

Drugą, obok nauki, sferą działalności było zaangażowanie w działalność ruchu ludowego.

W czasie studiów wstąpił w szeregi Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, działając aktywnie w Komisji Historycznej Wojewódzkiego Komitetu ZSL. W latach 1980–1988 członek Głównej Komisji Rewizyjnej ZSL, od 1988 członek Naczelnego Komitetu ZSL. W latach 1983–1984 przewodniczący Społecznej Rady Redakcyjnej miesięcznika ruchu ludowego „Wieś Współczesna”. W 1988 członek Państwowej Komisji Wyborczej (wybory samorządowe). Członek Rady Naukowej Zakładu Historii Ruchu Ludowego, w latach 1988–1989 jego dyrektor. Od 1992 członek Kolegium Redakcyjnego „Roczników Dziejów Ruchu Ludowego”. Od lutego do kwietnia 1989 członek Zespołu Reform Politycznych Okrągłego Stołu. Jako reprezentant strony rządowo-koalicyjnej był uczestnikiem obrad Okrągłego Stołu w zespole ds reform politycznych. Kandydował w wyborach parlamentarnych w 1989.

Od września 1989 do maja 1990 członek PSL Odrodzenie, w latach 1990–1993 – PSL. W 1992 był członkiem założycielem Ludowego Towarzystwa Naukowo-Kulturalnego, członkiem Zarządu Głównego, a od 2002 – członkiem Prezydium ZG LTNK.

Nagrody, odznaczenia, wyróżnienia

Nagrody: Nagroda Ministra – 1976, 1981, 1983, 1997, 2002.

Srebrny Krzyż Zasługi (1970), Złoty Krzyż Zasługi; Krzyż Kawalerski (1980) i Oficerski (1988) Orderu Odrodzenia Polski; Medal Komisji Edukacji Narodowej (1985); Medal 40-lecia Polski Ludowej (1984); Medal „Za zasługi dla Ruchu Ludowego” im. Wincentego Witosa; Medal – Amicis UMCS; Zasłużony dla Miasta Lublina (srebrna odznaka – 1976, złota odznaka – 1982); Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1963); Honorowa Odznaka – Za zasługi dla Lubelszczyzny (1978); Odznaka – Za zasługi dla województwa zamojskiego (1985); Medal 60-lecia Batalionów Chłopskich.

Bibliografia

• Prof. dr hab. Jan Jachymek, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2023-05-05] .
• AlicjaA. Wójcik AlicjaA., Profesor Jan Jachymek - sylwetka naukowa i zawodowa, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio K, Politologia 6”, 1999 [dostęp 2023-05-05] [zarchiwizowane z adresu 2023-05-05] .
• WaldemarW. Paruch WaldemarW., MarcinM. Wichmanowski MarcinM., Działalność naukowa : bibliografia prac Profesora zw. dr. hab. Jana Jachymka i prac napisanych pod Jego naukowym kierunkiem, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio K, Politologia 6”, 1999 [dostęp 2023-05-05] [zarchiwizowane z adresu 2023-05-05] .
• AlicjaA. Wójcik AlicjaA., Jubileusz profesora Jana Jachymka, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio K, Politologia”, 2009 [dostęp 2023-05-05] [zarchiwizowane z adresu 2023-05-05] .