Jan Nieszkowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jan Nieszkowski
Data i miejsce urodzenia

8 lutego 1833
Lublin

Data i miejsce śmierci

1866
Orenburg

Zawód, zajęcie

lekarz

Narodowość

polska

Alma Mater

Uniwersytet w Dorpacie

Jan Nieszkowski (ur. 8 lutego 1833 w Lublinie, zm. 1866 w Orenburgu) – polski przyrodnik, paleontolog, lekarz, powstaniec styczniowy.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z rodziny szlacheckiej, był synem Wilhelma Nieszkowskiego (zm. 1882)[1], kapitana 5. Pułku Piechoty Liniowej Królestwa Kongresowego. Miał braci Zdzisława (1840–1897) i Władysława (zm. 1869), także lekarzy[2]. Uczęszczał do gimnazjum w Słucku. Od 1853 do 1858 studiował na Uniwersytecie w Dorpacie nauki przyrodnicze i medycynę. Należał do stowarzyszenia studentów polskich „Ogół”, którego był sekretarzem, a także do korporacji akademickiej Konwent Polonia[3]. Był członkiem studenckiego kółka przyrodniczego. W roku 1855 za osiągnięcia naukowe otrzymał złoty medal[4]. Od 1858 członek rzeczywisty Dorpater Naturforschende Gesellschaft[5].

Był przyjacielem i współpracownikiem Benedykta Dybowskiego, Aleksandra Czekanowskiego, Gustawa Rupniewskiego i Friedricha Schmidta. W 1858 roku ukończył studia z tytułem kandydata filozofii i doktora medycyny.

Około 1859 opuścił Dorpat i prowadził praktykę lekarską w Brześciu Litewskim i Bobrujsku[6]. Za udział w powstaniu styczniowym aresztowany i zesłany do Orenburga. Tam zmarł na tyfus[5].

Dorobek naukowy[edytuj | edytuj kod]

Tablica z rozprawy Nieszkowskiego o wielkoraku Eurypterus ramipes
Tablica z monografii Nieszkowskiego poświęconej trylobitom Liwonii

W latach 1856 i 1857 wspólnie z Rupniewskim i Schmidtem prowadził poszukiwania skamieniałości na obszarze Estonii i wyspy Ozylii. W 1857 roku opublikował monografię poświęconą sylurskim trylobitom Liwonii i Estonii. Opisał w niej 15 gatunków nowych dla nauki i 23 gatunki nieznane wcześniej z tego obszaru. W opublikowanej w 1858 roku dysertacji doktorskiej opisał wielkoraka Eurypterus remipes. W kolejnym roku ukazało się uzupełnienie do pracy o trylobitach.

Gatunki opisane przez Nieszkowskiego:

Eponimia[edytuj | edytuj kod]

Na jego cześć nazwano rodzaj Nieszkowskia Schmidt, 1881 oraz gatunki Calymene (Pharostoma) nieszkowskii Schmidt, 1894, Proetus nieszkowskii Männil, 1891, Asaphus nieszkowskii Schmidt, 1898, Ectomaria nieszkowskii (Schmidt, 1858).

Prace[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Starzy żołnierze armii Napoleońskiej. Słowo nr 240 (26 października 1882)
  2. Stanisław Czarniecki, Jerzy Koziński: „Nieszkowski Jan” W: Stanisław Feliksiak: Słownik biologów polskich. Warszawa: Państwowe Wydaw. Naukowe, 1987, s. 390. ISBN 83-01-00656-0.
  3. Konwent Polonia - lista członków 1828 - 1939. [dostęp 2012-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-10)].
  4. Arnold Hasselblatt, Gustav Otto: Album academicum der Kaiserlichen Universität Dorpat. Dorpat, 1889 s. 442 [1]
  5. a b Krystyna Kowalska: „Nieszkowski Jan” W: Polski Słownik Biograficzny T. 23. Wrocław-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1978 ss. 64-65
  6. Kośmiński SL. Słownik lekarzów polskich obejmujący oprócz krótkich życiorysów lekarzy polaków oraz cudzoziemców w Polsce osiadłych, dokładną bibliografią lekarską polską od czasów najdawniejszych aż do chwili obecnej. 1883 s. 353