Jan Paszyn
Jan Paszyn, ps. Białkowski, Bielewski, Buchwald, Czarnecki, Czarniewski, Czarny, Fabian, Ignac, Paweł, Pięta, przybrane nazwiska Jan Bielewski, Stanisław Gajewski, Józef Harst (ur. 8 maja 1892 w Stawiskach, zm. 11 grudnia 1937 w Kommunarce pod Moskwą[1]) – działacz ruchu robotniczego, członek Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Polski, długoletni członek Biura Politycznego KC KPP (1925-37, z przerwą w okresie uwięzienia 1929-32), ślusarz.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W latach 1913–1918 był członkiem SDKPiL, a od 1918 KPRP. Działał w ruchu związkowym i spółdzielczym w środowisku warszawskich robotników. W 1918 został członkiem KPRP. W 1920 został członkiem Komitetu Wojewódzkiego Komunistycznej Partii Polski, w 1925 awansował na zastępcę członka Komitetu Centralnego. Po aresztowaniu Franciszka Grzelszczaka w maju 1925 objął funkcję członka KC. Cztery lata później został przez ówczesne władze osądzony i uwięziony. W 1932 w ramach wymiany więźniów politycznych Jan Paszyn został przekazany władzom ZSRR. Na VII kongresie Międzynarodówki Komunistycznej, który miał miejsce na przełomie lipca i sierpnia 1935 w Moskwie Jan Paszyn był jednym z reprezentantów KPP.
Podczas "wielkiej czystki" 11 września 1937 aresztowany przez NKWD. 11 grudnia 1937 skazany na śmierć przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRR z zarzutu o udział w organizacji szpiegowsko-dywersyjno-terrorystycznej. Rozstrzelany tego samego dnia w miejscu egzekucji Kommunarka pod Moskwą, pochowany anonimowo.
Zrehabilitowany 7 maja 1955, postanowieniem Kolegium Wojskowego SN ZSRR.
Symboliczny grób Jana Paszyna znajduje się na warszawskim Komunalnym Cmentarzu Północnym, gdzie w kwaterze E-V-1 pochowano wdowę po nim Apolonię Paszyn z domu Kosmalską (ur. 2 lutego 1895, zm. 8 sierpnia 1979).
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
- W latach 1964–2014 na warszawskiej Woli istniała ulica Jana Paszyna[2]. Nazwa została zmieniona w 2014 na ul. Glinianą[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Белевский-Пашин Ян Семенович
- ↑ Praca zbiorowa pod redakcją Grażyny Kieniewiczowej i Aliny Sokołowskiej, Od Agrykoli do Żywnego. Mały słownik patronów ulic warszawskich, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1968, s. 136.
- ↑ Uchwała nr LXXXIX/2302/2014 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 28 sierpnia 2014 r. w sprawie zmiany nazwy ulicy w Dzielnicy Wola m.st. Warszawy. [w:] Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego nr. 8343 [on-line]. edziennik.mazowieckie.pl. s. 1. [dostęp 2014-10-03].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Encyklopedia Warszawy, praca zbiorowa, PWN Warszawa 1975
- Henryk Cimek, Lucjan Kieszczyński, Komunistyczna Partia Polski, Warszawa: Książka i Wiedza, 1984, ISBN 83-05-11338-8, OCLC 835911375.
- Polski Słownik Biograficzny t. XXV, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1975
- Marcin Robert Maź, informacja z epitafium nagrobnego Apolonii Paszyn.
- Белевский-Пашин Ян Семенович
