Jan Zápolya

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jan Zápolya
Ilustracja
Wizerunek herbu
podpis
(anty)król Węgier
Okres

od 1526
do 1540

Poprzednik

Ludwik II Jagiellończyk

Następca

Ferdynand I Habsburg

Dane biograficzne
Dynastia

Zápolya

Data urodzenia

2 lutego 1487

Data śmierci

22 lipca 1540

Ojciec

Stefan Zápolya

Matka

Jadwiga cieszyńska

Żona

Izabela Jagiellonka

Dzieci

Jan II Zygmunt Zápolya

Jan Zápolya (węg. Szapolyai János) (ur. 2 lutego 1487[1] na Zamku Spiskim, zm. 22 lipca 1540 w Szászebes[2]) – król Węgier od 1526, przywódca stronnictwa antyhabsburskiego na Węgrzech.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Był najstarszym dzieckiem Stefana Zápolyi i Jadwigi cieszyńskiej; bratem Jerzego, Barbary i Magdaleny. Po śmierci ojca (1499) otrzymał godność żupana spiskiego. Był wojewodą siedmiogrodzkim od 1511 roku i banem komitatu Szörény.

W 1526 roku, po śmierci Ludwika II Jagiellończyka w bitwie pod Mohaczem, został wybrany na króla Węgier przez zgromadzenia szlacheckie w Tokaju (X 1526) i w Székesfehérvárze (XI 1526). W grudniu jednak magnaci pod wodzą rodu Frangepán obwołali w Cetinie królem arcyksięcia Austrii Ferdynanda Habsburga, młodszego brata cesarza Karola V. W zamku kamienieckim w Odrzykoniu 12 marca 1528 roku hetman polny koronny Marcin Kamieniecki podejmował wygnanego z Węgier króla Jana Zapolyę po zatargach w wojnie domowej ze stronnikami Habsburgów na Węgrzech. Wysyłał z Odrzykonia listy zapraszające polskich magnatów na sejmik do Tarnowa, na którym liczył otrzymać poparcie w walce o tron i uzyskał głosy ich samych oraz Sulejmana I. W 1528 Jan Amor Tarnowski udzielił mu półrocznej gościny na swym zamku w Tarnowie[3].

W 1539 r. poślubił Izabelę Jagiellonkę. Ojciec Jana II Zygmunta Zapolyi. Zmarł tydzień po narodzeniu syna, 22 lipca 1540 roku.

Drzewo genealogiczne[edytuj | edytuj kod]

4. Władysław Zápolya      
    2. Stefan Zápolya
5. Dorota        
      1. Jan Zápolya
6. Przemysław II    
    3. Jadwiga    
7. Anna      
 

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Najczęściej podaje się jako datę narodzenia Jana rok 1487; za najbardziej prawdopodobną datę uchodzi koniec tego roku, gdyż jego rodzice pobrali się w grudniu 1486 (Sroka, Jadwiga Zapolya, s. 24.) Pojawiło się mniejszościowe stanowisko, że urodził się w 1490 roku.
  2. Jarosław Nikodem, Słownik władców Europy nowożytnej i najnowszej, Maciej Serwański, Józef Dobosz (red.), hasło: Jan Zápolya, Poznań 1998: Wydawnictwo Poznańskie, s. 188.
  3. Zdzisław Spieralski, Jan Tarnowski 1488-1561, Warszawa 1977, s. 124-125.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]