Janowiec ciernisty

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Janowiec ciernisty
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

bobowce

Rodzina

bobowate

Podrodzina

bobowate właściwe

Rodzaj

janowiec

Gatunek

janowiec ciernisty

Nazwa systematyczna
Genista germanica L.
Sp. pl. 2:710. 1753
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Janowiec ciernisty (Genista germanica L.) – gatunek rośliny z rodziny bobowatych (Fabaceae). Występuje w Europie Środkowej do wysokości 800 m n.p.m. W Polsce rozpowszechniony na ziemi lubuskiej, Dolnym i Górnym Śląsku, w Małopolsce, Lubelszczyźnie i Mazowszu. Brak go lub jest bardzo rzadki w Polsce północnej, w Wielkopolsce, w niższych położeniach Sudetów i Karpat[4]. Przez Polskę przechodzi północna granica zasięgu.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój
Kwiatostan
Owoc i nasiona
Cierń
Pokrój
Krzew dorastający do 60 cm wysokości.
Łodyga
Gałęzista, za młodu zielona i gęsto owłosiona, później brązowa z cierniami, w dole bez liści i gron kwiatowych.
Liście
Ulistnienie skrętoległe, liście całobrzegie, siedzące, eliptyczne długości 1–2 cm i szerokości do 0,8 cm, jasnozielone, na brzegu i od spodu owłosione. Słabo zaznaczone nerwy boczne. Bez przylistków.
Ciernie
Wyrastające z kątów liści, zielone, sterczące do 2,5 cm długości.
Kwiaty
Zebrane w grona do 5 cm długości. Szypułki kwiatowe 2 razy dłuższe od przysadek, żółte i złocistożółte. Kielich 2-wargowy, warga górna podzielona od nasady; pręciki wszystkie (10) zrośnięte ze sobą; łódeczka tępa, owłosiona, półtora razy dłuższa od żagielka.
Owoce
Czarnobrązowe, owłosione strąki do 1 cm długości. Nasiona ciemnobrunatne, spłaszczone, błyszczące po 2-5 w strąku.

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Roślina lecznicza
  • Surowiec zielarski: ziele i nasiona janowca ciernistego Herba Gentistae germanicae, Semen Gentistae germanicae zawierają m.in. trujące alkaloidy: cytyzynę i sparteinę.
  • Działanie: cytyzyna dawkowana leczniczo zmniejsza wrażliwość zwojów autonomicznych w sercu oraz pobudza ośrodek nerwu błędnego.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).
  3. Genista germanica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. Adam Zając, Maria (red.) Zając: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001. ISBN 83-915161-1-3.
  5. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  6. Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Jakub Tomanek: Botanika leśna. Podręcznik dla studentów wydziałów leśnych. Warszawa: Państ. Wyd. Rolnicze i Leśne, 1994, s. 304–305. ISBN 83-09-01819-3.
  • Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński, Bogumił Pawłowski: Rośliny polskie. Opisy i klucze do oznaczania wszystkich gatunków roślin naczyniowych rosnących w Polsce bądź dziko, bądź też zdziczałych lub częściej hodowanych. Cz. 1. Warszawa: Państ. Wyd. Naukowe, 1988, s. 346–347. ISBN 83-01-05287-2.
  • Jakub Tomanek: Nasze Krzewy leśne. Warszawa: Państ. Wyd. Rolnicze i Leśne, 1952, s. 36–37.
  • Reinhard Witt: Krzewy. Przewodnik. Warszawa: Multico, 1997, s. 136–137. ISBN 83-7073-133-3.
  • Jakub Mowszowicz, Hanna Rembertowicz-Szymborska: Rośliny trujące. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1990, s. 90–91. ISBN 83-02-04161-0.