Janusz Anderman

Janusz Anderman (ur. 7 kwietnia 1949 we Włoszczowie^[1]) – polski pisarz, prozaik, tłumacz literatury czeskiej, reżyser, autor scenariuszy filmowych, sztuk teatralnych i słuchowisk radiowych.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Jest absolwentem filologii słowiańskiej^[1] na Uniwersytecie Jagiellońskim. Od 1978 był współredaktorem, a w latach 1980–1988 redaktorem niezależnego kwartalnika „Puls”, pracował ponadto w redakcji „Studenta” w Krakowie, współpracował z Radiem Wolna Europa. W latach 1980–1981 wchodził w skład komisji ds. współpracy z „Solidarnością” Związku Literatów Polskich, w grudniu 1981 uczestniczył w powołaniu Prymasowskiego Komitetu Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i Ich Rodzinom. 5 stycznia 1982 sam został internowany i do 24 lipca tegoż roku przebywał w więzieniu na warszawskiej Białołęce^[2].

Jako prozaik debiutował w 1970 na łamach prasy^[1]. Uznanie zyskały jego powieści środowiskowe: debiutancka Zabawa w głuchy telefon (1976), a także Gra na zwłokę (1979), zbiory opowiadań: Brak tchu (kilka wydań bezdebitowych 1983–1988, wydanie poszerzone 1990), Kraj świata (Paryż 1988), Tymczasem (1998). Jego prozę tłumaczono na jedenaście języków, edycje książkowe ukazywały się m.in. w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych, Szwajcarii i Niemczech. Za powieść Cały czas uzyskał w 2007 nominację do Nagrody Literackiej Nike^[3], w 2009 na jej motywach powstał film Mniejsze zło w reżyserii Janusza Morgensterna. Został ponadto felietonistą „Gazety Wyborczej”. Członek Polskiej Akademii Filmowej i PEN Clubu^[4]. Do sierpnia 2020 był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich^[5].

Był członkiem komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed wyborami prezydenckimi w 2010 i 2015^[8]^[9].

Jego żoną była aktorka Joanna Trzepiecińska. Mają dwóch synów – Wiktora i Karola. Małżeństwo zakończyło się rozwodem^[10].

2011 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski^[11]
2010 – Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Dyplom Honorowy za film Co ja tu robię? Tadeusz Konwicki
2010 – Nominacja do Złotego Lajkonika za film Co ja tu robię? Tadeusz Konwicki^[12]
2009 – Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”^[13]
2009 – Nominacja do Literackiej Nagrody Europy Środkowej „Angelus” za To wszystko
2008 – Nominacja do Literackiej Nagrody Europy Środkowej „Angelus” za Nowe fotografie
2007 – Nominacja do Nagrody Literackiej Nike za Cały czas
1999 – Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
1988 – Nagroda Fundacji Singlerów w Australii
1981 – Nagroda Fundacji im. Kościelskich za Grę na zwłokę
1980 – Nagroda niezależnego kwartalnika literackiego „Zapis”, ufundowana przez Tadeusza Konwickiego, za Grę na zwłokę
1976 – Nagroda im. Wilhelma Macha za najlepszy debiut powieściowy roku za Zabawę w głuchy telefon

Grzegorz Majchrzak: Janusz Anderman. W: Opozycja w PRL. Słownik biograficzny 1956–89. Jan Skórzyński (red.). T. 2. Warszawa: Ośrodek Karta, 2002, s. 18–19.
Słownik pisarzy polskich. Jan Tomkowski (red.). Warszawa: Horyzont, 2002.