Janusz Christa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Janusz Christa
Ilustracja
Janusz Christa (2000)
Imię i nazwisko

Janusz Wincenty Christa

Data i miejsce urodzenia

19 lipca 1934
Wilno

Data i miejsce śmierci

15 listopada 2008
Sopot

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

komiks, literatura piękna

Ważne dzieła
Faksymile
Odznaczenia
Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”

Janusz Wincenty Christa[1] (ur. 19 lipca 1934 w Wilnie, zm. 15 listopada 2008 w Sopocie) – polski autor komiksów, rysownik i scenarzysta, z wykształcenia ekonomista. Autor jednej z najpopularniejszych polskich serii komiksów – Kajko i Kokosz.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Zadebiutował w 1957. Nie wiadomo, czy początkiem były jednostronicowe historyjki o dwóch chłopcach, Kuku Ryku, publikowane w magazynie Przygoda czy całostronicowy komiks bez dymków Opowieść o Armstrongu, drukowany w magazynie „Jazz”. W 1958 związał się z „Wieczorem Wybrzeża” i drukował w nim najpierw przygody Kajtka-Majtka, potem Kajtka i Koka (z najdłuższą polską epopeją komiksową W Kosmosie), oraz trzy pierwsze historyjki o Kajku i Kokoszu (Złoty puchar, Szranki i konkury, Woje Mirmiła).

Jego najpopularniejsze dzieło, Kajko i Kokosz, powstało w 1972 i zasłynęło na całą Polskę, gdy po raz pierwszy ukazało się, jako odcinkowa historia jednostronicowa, w Świecie Młodych (de facto była to czwarta historyjka o obu wojach). Gucek i Roch to dwóch nowych bohaterów stworzonych w 1978[2]. Christa był autorem scenariusza, chociaż podpisał go nazwiskiem Adama Kołodziejczyka[3].

Na początku lat 90. XX wieku przestał tworzyć ze względu na stan zdrowia. Na początku XXI wieku wydawnictwo Egmont Polska zaczęło wydawać tomy jego klasycznych, w większości „wybrzeżowych”, komiksów. Natomiast w listopadzie 2005 ukazały się edycja śląska Szkoły latania (Szkoła furganio) i kaszubska Na wczasach (Na latowisku), w 2006 edycja góralska Wielkiego turnieju (Ogromniasto gońba).

Trzykrotnie podejmowano próby ekranizacji komiksów Janusza Christy. Na przełomie lat 80. i 90. XX wieku polski oddział amerykańskiego potentata kreskówkowego Hanna-Barbera, wspólnie ze Studiem Filmów Rysunkowych w Bielsku-Białej podjął pierwszą próbę filmowej adaptacji przygód Kajka i Kokosza, która zakończyła się na etapie testów i wstępnych animacji, wiernych komiksowemu pierwowzorowi. Od 2001 trwały prace nad aktorską adaptacją Kajka i Kokosza, które zostały wstrzymane z powodu zbyt niskiego budżetu. 23 czerwca 2006 miała miejsce premiera 16-minutowego filmu Kajko i Kokosz w reżyserii Daniela Zduńczyka i Marcina Męczkowskiego, wyprodukowanego w studiu Virtual Magic, zrealizowanego techniką animacji komputerowej, na bazie jednego z wątków komiksu Zamach na Milusia. Historia ta została przedstawiona z punktu widzenia przyglądającej się mrówki, pokrywa się w dużej mierze z pierwowzorem i wypełniają ją zabawne scenki oraz żarty głównych bohaterów. Film miał być wstępem do dużo większego projektu, lecz do śmierci twórcy komiksu nie udało się go zrealizować. W 2021 roku miał premierę serial animowany emitowany na Netflixie[4][5].

31 maja 2007 został odznaczony przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego Kazimierza Michała Ujazdowskiego Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[6]. W 2008, na Międzynarodowym Festiwalu Komiksu w Łodzi, świętowano 50-lecie narodzin Kajtka i Koka.

Od 1945 mieszkał w Sopocie, kolejno przy ul. Helskiej, 23 Marca, Wybickiego[7]. Zmarł 15 listopada 2008. Został pochowany na cmentarzu katolickim w Sopocie[8] (kwatera F4-10-2). Jego bratem był Olgierd Christa[9].

Grób Janusza Christy na cmentarzu katolickim w Sopocie

Władze Sopotu planują utworzyć w mieście gród Kajka i Kokosza, by mogli stać się jednym z symboli kurortu[10].

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Komiksy z cyklu Kajtek i Koko[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Kajtek i Koko.

Paski:

  • Latający Holender – 1958
  • Profesor Kosmosik i Marsjanie – 1958-1959
  • Czarny rycerz – 1959-1960
  • Utracony skarb – 1960
  • Franek! Kajtek! – Tygodnik Morski 1960
  • Na morze – 1961
  • Poszukiwany Zyg-Zak – 1961
  • Wybory do rad narodowych – 1961
  • Dni Gdańska – 1961
  • Kajtek, Koko i piraci – 1961-1962
  • Opowiadanie Koka – 1962-1963
  • W krainie baśni – 1963-1964
  • Na tropach pitekantropa – 1964-1965
  • Kajtek i Koko na wakacjach – 1965
  • Opowieść Koka – 1965-1966
  • Śladem białego wilka – 1966-1967
  • Jubileusz 10-lecia Wieczoru Wybrzeża 1967
  • Zwariowana wyspa – 1967
  • Londyński kryminał – 1967-1968
  • Kajtek i Koko w kosmosie – 1968-1972
  • Opowieści Koka – 1993

Albumy:

  • Kajtek i Koko w kosmosie – Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne 1974
  • Śladem białego wilkaKAW 1989
  • Duch bunkraKAW 1989
  • Chybiony strzałKAW 1990
  • Zwariowana wyspa (2 tomy) – Zespół 1990
  • Londyński kryminał (2 tomy) – Zespół 1990
  • Pojedynek z Abrą – Adarex 1991
  • Zabłąkana rakieta – Adarex 1991
  • Twierdza tyrana – Adarex 1991
  • Kosmiczni piraci – Wojtek-press 1992
  • Kajtek i Koko w kosmosieEgmont Polska 2001
  • Kajtek i Koko na tropach pitekantropaEgmont Polska 2001
  • Kajtek, Koko i inniEgmont Polska 2004
  • Kajtek i Koko w LondynieEgmont Polska 2005
  • Kajtek i Koko – Profesor KosmosikEgmont Polska 2006
  • Kajtek i Koko – Śladem białego wilkaEgmont Polska 2007
  • Kajtek i Koko – Poszukiwany Zyg-ZakEgmont Polska 2009

Komiksy z cyklu Kajko i Kokosz[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Kajko i Kokosz.

Albumy z cyklu Gucek i Roch[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Gucek i Roch.

Inne prace[edytuj | edytuj kod]

W magazynie „Jazz[edytuj | edytuj kod]

  • Rock and Roll – „Jazz” 2/1957
  • Opowieść o Armstrongu – „Jazz” 3-9/1957, 8 odcinków
  • Kuku-Ryku – „Przygoda” 5/57 – 26/1958, 11 odcinków A3 (tekst: A. i M. Kulmryk w 2 spośród 11 odcinków)

W magazynie komiksowym „Relax[edytuj | edytuj kod]

  • Bajka dla dorosłych[c] – „Relax” 1/1976, 4-9/1977, 15/1978, 18/1978; 10 odcinków[11]
  • Zaginiona załoga – „Relax” 2/1976[12]
  • Dżdżownica – „Relax” 4/1977[12]
  • Palacze – „Relax” 5/1977, 14/1978, 2 odcinki[12]
  • Pan Paparura i pies Aj – „Relax” 6/1977[12]
  • Łabędź – „Relax” 14/1978[12]
  • Coś z ryb – „Relax” 15/1978[12]

W gazecie „Wieczór Wybrzeża[edytuj | edytuj kod]

  • Kichaś – „Wieczór Wybrzeża” 16.3.1957 (komiks niemy)
  • Jack O’Key – „Wieczór Wybrzeża” 13.6.1958-26.07.1958, 4 odcinki
  • Wesołych Świąt – „Wieczór Wybrzeża” 24.12.1960, 1 odcinek A3
  • Detektyw Trop – „Wieczór Wybrzeża” 24.12.1960-1.04.61, 6 odcinków o różnych formatach (A5)

W gazecie „Głos Wybrzeża[edytuj | edytuj kod]

  • Skarby starego zamczyska – „Głos Wybrzeża” 08.02.1958-22.03.1958 (komiks realistyczny, tekst: Tadeusz Rafałowski), 6 odcinków

W tygodniku „Nowa Wieś[edytuj | edytuj kod]

  • Korak syn Tarzana – „Nowa Wieś” 22/1958-35/1958 (komiks realistyczny bez dymków, autor tekstu nieznany), 14 odcinków

Ilustracje książek[edytuj | edytuj kod]

  • Józef Borysewicz: Przygoda w Gibraltarze – Wydawnictwo Morskie 1959 (ilustracje realistyczne)
  • Tadeusz Szczygielski: Żeglarskie dzieje – Wydawnictwo Morskie 1959 (ilustracje realistyczne)
  • Eugenia Kobylińska-Masiejewska: Jak l b odkryła Nowy Ląd – Wydawnictwo Morskie 1960 (ilustracje realistyczne)

Nagrody[edytuj | edytuj kod]

  • Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis” (2007)[13]
  • Laureat Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury (2007)[14]
  • Nagroda „Zasłużony dla komiksu polskiego” (2019, pośmiertnie)[15]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

 Zobacz też kategorię: Twórczość Janusza Christy.

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. W wersji Wieczoru Wybrzeża pt. Złote prosię.
  2. Stworzony ok. w 1974 roku.
  3. Tylko dla dorosłych w numerach 1/76, 7-8/77.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Zdjęcie. [dostęp 2017-10-29].
  2. Zmarł Janusz Christa – twórca Kajka i Kokosza [online], trojmiasto.pl, 17 listopada 2008 [dostęp 2008-11-17].
  3. B. Kurc, Trzask prask. Wywiady z Mistrzami polskiego (i nie tylko) komiksu, Bajka, Koluszki 2004, s. 45.
  4. post na facebook. [dostęp 2020-12-06].
  5. portal wm. [dostęp 2020-12-06].
  6. Gloria Artis za Tytusa, Nerwosolka oraz Kajka i Kokosza [online], wp.pl, 31 maja 2007 [dostęp 2011-06-22].
  7. Nakręcił film o autorze Kajko i Kokosza [online], trojmiasto.pl, 17 kwietnia 2011 [dostęp 2011-04-17].
  8. Cmentarze sopockie. pttk.pl, 10 lipca 2018. [dostęp 2018-07-17].
  9. Janusz Christa, ojciec Kajtka i Koko [online], trojmiasto.pl, 5 października 2014 [dostęp 2023-11-15] (pol.).
  10. Kajko i Kokosz dostaną... ławeczkę [online], trojmiasto.pl, 28 maja 2011 [dostęp 2011-05-28].
  11. „Bajki dla dorosłych” Christy w czasopiśmie „Relax”. relax.nast.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-09)]..
  12. a b c d e f Bibliografia magazynu „Relax”. W: Relax. Antologia opowieści rysunkowych. T. 3. Warszawa: Egmont Polska, 2017, s. 160. ISBN 978-83-281-3529-1.
  13. Papcio Chmiel, Christa i Baranowski nagrodzeni. kulturaonline.pl, 2007-05-30. [dostęp 2016-07-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-19)]. (pol.).
  14. Laureaci Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury. gdansk.pl, 2016-06-23. [dostęp 2016-06-23]. (pol.).
  15. NAGRODY "ZASŁUŻONY DLA KOMIKSU POLSKIEGO" NA WARSAW COMIC CON. pl.ign.com, 2019-06-03. [dostęp 2019-07-03]. (pol.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]