Janusz Szuber

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Janusz Szuber
Sebastian Rylski
Ilustracja
Janusz Szuber (2015)
Imię i nazwisko

Janusz Maria Szuber

Data i miejsce urodzenia

10 grudnia 1947
Sanok

Data i miejsce śmierci

1 listopada 2020
Lesko

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

poetyka, eseistyka, felieton

Faksymile
Odznaczenia
Odznaka „Zasłużony dla Sanoka”

Janusz Maria Szuber ps. „Sebastian Rylski” (ur. 10 grudnia 1947 w Sanoku, zm. 1 listopada 2020 w Lesku) – polski poeta, eseista, felietonista.

Janusz Szuber i Władysław Szulc podczas spotkania w Bibliotece Miejskiej w Sanoku (2013)
Janusz Szuber przed domem w Sanoku (2013)

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Janusz Szuber był potomkiem Ignacego Adama Lewickiego[1], prawnukiem lekarza dr. Maurycego Drewińskiego[2][3][4] (brat nauczycielki Teodozji Drewińskiej) i sędziego Bronisława de Rogala Lewickiego (prezes sądu, c.k. tajny radca z tytułem szlacheckim)[5]. Jego dziadkami ze strony ojca byli Józef (1881–1967)[a] i Józefa (1889–1974)[b] Szuberowie, przybyli ze Lwowa do Sanoka w 1935 i zamieszkiwali w domu pod obecnym adresem ulicy 2 Pułku Strzelców Podhalańskich 2[6][7][8]. Dziadkami ze strony matki byli Stefan Lewicki (profesor gimnazjalny) i Maria Helena z domu Drewińska (córka ww. Maurycego Drewińskiego i siostra Bolesława Drewińskiego[9][10][11]. Jego rodzicami byli Zbigniew Szuber (1918–1996, pilot-instruktor)[12][c]) i Ewa z domu Lewicka (ur. 1921[13], zm. 1991[14][15])[16][17]. Dwaj starsi bracia Janusza Szubera zmarli w dzieciństwie[18]: Andrzej Antoni (zm. 1943 mając trzy tygodnie[19][20]) i Jacek Andrzej (ur. 1946, zm. 1947 mając 9 miesięcy[21][22])[23][24][25]. Ponadto jego ciotką była Maria Szuber (1913–2006, siostra Zbigniewa Szubera, działaczka sanockiego oddziału PTTK i przewodniczka turystyczna)[26][27], wujami byli Stefan Jarosz i Mieczysław Jarosz[28], zaś dalekim krewnym Szuberów był pisarz Jan Zachariasiewicz[29].

Janusz Szuber urodził się 10 grudnia 1947 w Sanoku, a w 1948 został ochrzczony w rzymskokatolickim kościele parafialnym w Krynicy[30][17][d], gdzie otrzymał drugie imię „Maria”[31][e]. W Sanoku uczył się w szkole podstawowej, a następnie w Liceum Ogólnokształcącym Męskim, gdzie w 1967 z wyróżnieniem zdał maturę[2][32][33]. Jesienią tego roku, za wcześniejszą sugestią profesora licealnego Józefa Stachowicza, rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim[2][25][34]. Na jednym roku był wraz z Antonim Liberą, Markiem Grzesińskim-Weissem, Józefem Kurylakiem, Magdą Umer, Januszem Wiśniewskim[35][36]. W młodości zafascynował się twórczością Nikifora Krynickiego, którego widywał w Krynicy[2][37]. Ponadto zauroczył się pracami artysty Mariana Kruczka z podsanockich Płowiec[38]. W Warszawie bywał regularnie od 1951, odwiedzając wujostwo Jaroszów[37]. Podczas studiów pod koniec lat 60. pisywał utwory o charakterze prozatorskim, a od 1968 także pierwsze wiersze[25][39][34], które – choć dobrze przyjęte – zniszczył[2]. Od 1969 był dotknięty postępującą chorobą (gościec łuszczycowy[2][34]). Wskutek tego początkowo był obłożnie chory, a potem poruszał się na wózku inwalidzkim[40][41][42][43]. Z powodu choroby przerwał studia w Warszawie, aczkolwiek kształcił się nadal we własnym zakresie[34]. Przez około 20 lat opiekę nad nim sprawowała jego matka Ewa Szuber (zm. 1991), następnie ciotka Krystyna Jarosz (zm. 2014)[44][45]. Pozbawiony rodzeństwa od lat najmłodszych miał wsparcie w osobie swojej kuzynki Grażyny Jarosz (doktor mikrobiologii, od 1983 zamieszkała w Norwegii)[46].

Przez okres dwudziestu siedmiu lat tworzył poezję w tzw. sposób „do szuflady”, zapisując 10 teczek wierszami oraz innymi redakcjami[2][45]. Na początku lat 90. w Sanoku zwolennikiem jego nieznanych jeszcze publicznie wierszy był m.in. Zygmunt Pankowski, polecający je swojemu bratu Marianowi Pankowskiemu[47][48]. Ponadto o pisarstwie Szubera wiedziała nieco sanoczanka Janina Lewandowska[49]. Pierwotnie Janusz Szuber planował wydać tomik poezji w 1991[45]. Finalnie postanowił upublicznić swoją poezję i pod pseudonimem „Teodor” przesłał cztery wiersze na IV edycję zorganizowanego w 1994 przez Miejską Bibliotekę Publiczną w Sanoku konkursu pt. Ziemia rodzinna Grzegorza z Sanoka w literaturze, w którym otrzymał I nagrodę[2][50][51][52][53]. W 1995 jego twórczość (znana z późniejszego tomu Apokryfy i epitafia sanockie) była prezentowana na łamach „Tygodnika Sanockiego[53]. Od tego roku jego pisarstwo (recenzje, noty, szkice) było drukowane w załączanym do tego czasopisma „Dodatku Kulturalnym”, którego w 1997 został redaktorem[54]. Następnie, przy udziale sanockiej MBP zadebiutował jako poeta[15]. Pierwsze pięć tomików poezji jego autorstwa zostało wydanych w latach 1995–1996 (najpierw dwa w listopadzie / grudniu 1995, po czym trzy kolejne w 1996[55]) nakładem ww. Grażyny Jarosz z Oslo[56][57][58] i wydrukowane w sanockiej drukarni Piast Kołodziej[47], zaś umownie określone jako pięcioksiąg[59][15][47][60]. Do wydawania tych publikacji przyczynił się także Antoni Libera[47].

W 1995 w Sanoku wraz z Tomaszem Korzeniowskim był inicjatorem powstania stowarzyszenia, w 1996 formalnie założonego jako Korporacja Literacka[44][61][53], którego był prezesem od 24 czerwca 1999 do czerwca 2000[62][63][64], a w połowie 2002 wybrany wiceprezesem[65]. W 1996 został członkiem Warszawskiego Oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich[15][66], a w 2000 przystąpił do PEN Clubu[67][68][69]. Był członkiem zespołu redakcyjnego periodyku „Impresje Muzealne”, wydawanego przy Muzeum Historycznym w Sanoku[70]. W 1998 został redaktorem zeszytów „Acta Pancoviana”, wydawanych na cześć Mariana Pankowskiego (Tom I w 1998, Tom II w 1999, Tom III w 2004, Tom IV w 2005)[71]. Do wydanego w 1998 tomiku poezji tegoż pisarza pt. Moje słowo prowincjonalne wykonał prace redakcyjne i dobierał wiersze[70]. W 2006 jego wiersz pt. Mgła, w tłumaczeniu Ewy Hryniewicz-Yarbrough, opublikowano w nieliterackim amerykańskim tygodniku „The New Yorker[72]. W 1999 był gościem w programie Rozmowy na koniec wieku w TVP2, przygotowanym przez Katarzynę Janowską i Piotra Mucharskiego[68][73]. W 1999 został stypendystą Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego[74][61]. W twórczości poety odzwierciedlona jest zarówno przeszłość jak i rzeczywistość Sanoka oraz okolic[2]. Był autorem eseju pt. Mój Sanok stanowiącego wstęp do albumu fotograficznego pt. Sanok i Ziemia Sanocka z 2001 autorstwa Tadeusza Budzińskiego[75], zaś fotografie tego artysty ukazały się w tomiku Szubera pt. Tam, gdzie niedźwiedzie piwo warzą z 2004[76]. Wraz z Marią Harasymowicz dokonał wyboru wierszy Jerzego Harasymowicza w pośmiertnej publikacji pt. Bieszczady z 2003[77]. W tym samym roku był pomysłodawcą książki Ryszarda Wiktora Schramma pt. Prywatna podróż pamięci i napisał wstęp do niej[77]. Wraz z Małgorzatą Sienkiewicz-Woskowicz był redaktorem publikacji autorstwa Barbary Bandurki pt. Zieleń Veronese’a z 2005[78]. W 2005 wydano publikację zatytułowaną Mojość, którego autorami był duet Janusz Szuber i Władysław Szulc, a treścią publikacji były przedstawiające Sanok słowo pisane pierwszego z nich oraz fotografie drugiego z artystów[79]. Wraz z Ewą Kasprzak i Wiesławem Banachem był redaktorem publikacji autorstwa Artura Olechniewicza pt. Tratwa z 2006[80]. Teksty Szubera wydano w albumie zatytułowanym Bieszczady z 2007, autorstwa Włodzimierza i Agnieszki Bilińskich[80].

Nagrobek Janusza Szubera (2021)

Utwory Janusza Szubera ukazywały się na łamach czasopism: „Tygodnik Sanocki” (publicystyka oraz wiersze)[15], „Głos Ziemi Sanockiej” (tygodnik Parafii Podwyższenia Krzyża Świętego i Matki Bożej Pocieszenia w Sanoku)[81][82], „Tygodnik Powszechny”, „Kultura”, „Sycyna”, „Nowa Okolica Poetów”, „Twórczość”, „Odra”, „Kwartalnik Artystyczny”, „Zeszyty Literackie”, „Akcent”, „Rzeczpospolita” (w magazynie „Plus Minus” prowadził stały kącik felietonisty pt. Czytane na prowincji), „Voix d'encre”, „Archipel”, „Le Poligraphe”, „Books in Canada”, „Die Horen”[83][44][61][70]. Jego wiersze przetłumaczono na co najmniej 15 języków[84][85][44][61] (m.in. francuski, niemiecki, angielski, ukraiński, chorwacki, hiszpański, niderlandzki, węgierski, słoweński, serbski, hebrajski, czeski, bułgarski, fiński)[40][86][87]. Jako twórca przyjął także pseudonim „Sebastian Rylski”[53][88]. W semestrze wiosennym roku akademickiego 2003/2004 poeta prowadził zajęcia ze studentami w Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Sanoku pod nazwą Sanocczyzna w literaturze XIX i XX wieku – rozmowy o regionalizmie[89]. Wraz z Janiną Lewandowską był fundatorem tablicy upamiętniającej Mariana Pankowskiego, ustanowionej w 2017 na gmachu MBP w Sanoku[90]. W publikacjach Janusza Szubera były drukowane obrazy i fotografie artystów takich jak: Władysław Szulc, Grażyna Jarosz, Barbara Bandurka, Anna Maria Pilszak, Marian Kruczek (m.in. reprodukcja na okładce tomiku pt. Z żółtego metalu oraz reprodukcje w tomiku 7 Gedichte / Wierszy[73]), Jan Ekiert (reprodukcje w tomiku Śniąc siebie w obcym domu[91]), Artur Olechniewicz (okładka tomiku pt. Lekcja Tejrezjasza), Henryk Waniek (Forest in the Mirrors), Zdzisław Beksiński (reprodukcje prac w tomikach Biedronka na śniegu i Czerteż oraz na okładce tomiku Próba dębu / Teste do carvalho)[92]. Wiersze Janusza Szubera zostały zauważone i docenione przez wybitnych poetów i literatów takich jak Zbigniew Herbert, Czesław Miłosz, Wisława Szymborska, Kazimierz Orłoś[93][61][94], Krzysztof Lisowski[95]. Na zaproszenie Szubera w Sanoku pojawiali się: Jan Józef Szczepański, Antoni Libera, Paweł Huelle, Paweł Huelle, Andrzej Stasiuk, Helena Zaworska[61][77], a w wieczorach promujących jego poezje brali udział Bronisław Maj, Ryszard Krynicki z żoną Krystyną, prof. Józef Nowakowski, Steffen Huber, Jan Tulik, Stanisław Dłuski, Wanda Chotomska[73].

Poeta urodził się i w drugiej połowie XX wieku zamieszkiwał w Sanoku w najmowanym mieszkaniu przy ulicy Henryka Sienkiewicza[96][97][98][28] 8[99]. W październiku 1999 poeta został odwiedzony w swoim mieszkaniu przez urzędującego premiera RP Jerzego Buzka[100][99]. Od 2000 zamieszkiwał w kamienicy przy ul. Rynek 14 w Sanoku[101][102] i tymże adresem zatytułował jeden ze swoich wierszy oraz jednocześnie tomik poezji, wydany w 2016[4]. Zmarł rano 1 listopada 2020 w szpitalu w Lesku[103][104]. Pierwotnie jego pogrzeb został odłożony na czas nieokreślony[105]. Odbył się 2 sierpnia 2021 i tego dnia jego prochy spoczęły na Cmentarzu Centralnym w Sanoku[106][107][f].

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Nagrody i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Odniesienia i upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Cytat z Janusza Szubera w uliczce przy rynku w Sanoku
Ławka upamiętniająca Janusza Szubera na rynku w Sanoku
Spotkanie „Janusz Szuber – in memoriam” (30 października 2021)
Skwer Janusza Szubera w Sanoku

Związany z Sanokiem poeta Jan Szelc napisał wiersze inspirowane osobą Janusza Szubera bądź jemu dedykowane: Kamienna Hora (wydany w tomiku poezji pt. Mycykowy Dział w 1998)[157], Szuber z Haczowa w 1996 (wydany w tomiku poezji pt. Liputowa droga w 2004)[158] oraz Salon Szubera i Dziesiąty grudnia '03 (wydane w tomiku poezji pt. Odmawiam góry w 2004)[159]. Sanoczanka Barbara Bandurka napisała wiersz zadedykowany Januszowi Szuberowi, opublikowany w jej tomiku poezji pt. Zieleń Veronese’a z 2005[160]. Za życia Janusza Szubera poświęcano mu wiersze i pracy (m.in. w latach 2008–2011 wspomniana Barbara Bandurka, Jan Tulik, Krystyna Lenkowska, Krystyna Lenkowska, Wasyl Machno, Jacek Mączka, Florian Śmieja, Janusz Pasterski, Andrzej Busza)[161]. Z okazji 10. rocznicy debiutu literackiego poety w 2003 Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej” wydała trzeci wolumin z serii „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej” zatytułowany Nr 3. Jubileusz Janusza Szubera[89].

W 1999 został zrealizowany film pt. Sanocczyzna Janusza Szubera w reżyserii Jerzego Kołodziejczyka i według scenariusza Grzegorza Gajewskiego[68][101][162][163][73]. W 2000 powstał dokument pt. Gdyby wszystko jest poezją, w reżyserii i według scenariusza Pawła Sawickiego[69][j]. W 2001 powstał film dokumentalny pt. ...innego życia nie potrafię dla siebie wymyśleć, autorstwa Pawła Słowikowskiego[164].

Tematykę twórczości Janusza Szubera od 1998 opisywał w artykułach publicystycznych i naukowych także pochodzący z Sanoka Jacek Mączka (na łamach czasopism „Fraza”, „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, „Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej”, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego”, „Nowa Okolica Poetów”, „Tygodnik Sanocki”, „Rzeczpospolita”), a na tej podstawie wydał w 2008 książkę pt. Powidła dla Tejrezjasza[165]. Jacek Mączka w 2006 uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa na podstawie pracy pt. Światopogląd poetycki Janusza Szubera, a w 2012 habilitował się na podstawie pracy pt. Powidła dla Tejrezjasza. O poezji Janusza Szubera[166]. Autorem pierwszej książki monograficznej o twórczości Janusza Szubera był Tomasz Cieślak-Sokołowski[77], który w 2004 wydał publikację naukową pt. „Mój wszechświat uczyniony”. O poezji Janusza Szubera z 2005[167][89]. W 2005 ukazała się książka pt. Dramat istnienia – o poezji Janusza Szubera, autorstwa Jerzego Kowalewskiego[168][169]. W 2009 wydano zbiorową publikację pt. Poeta czułej pamięci. Studia i szkice o twórczości Janusza Szubera (red. Jolanta Pasterska, Magdalena Rabizo-Birek oraz Alicja Bułdak), zawierającą także bibliografię poety[170]. Ukazały się publikacje Andrzeja Sulikowskiego, stanowiące opracowania twórczości Janusza Szubera: Epos sanocki Janusza Szubera (2010)[171][172], Rynek i coraz dalsze okolice. O twórczości Janusza Szubera (2019, Instytut Literatury, Kraków)[173]. W pierwszej z tych książek autor przedstawił swój wiersz zatytułowany Horodyszcze, zadedykowany Szuberowi[174]. Zarówno przed 2003 jak i później były tworzone pracy magisterskie i doktorskie odnoszące się do twórczości Janusza Szubera[110][175]. W 2019 wydano monografię pt. „Wciałowzięty”. Szkice o poezji Janusza Szubera autorstwa Alicji Jakubowskiej-Ożóg[176].

Po śmierci Janusza Szubera pod koniec 2020 na rynku w Sanoku przed zamieszkiwaną przez niego kamienicą przy ul. Rynek 14 została ustanowiona ławeczka jego pamięci, odsłonięta z tabliczką zawierającą cytat z wiersza poety pt. „Gorzkie prowincje” o następującej treści: Moje gorzkie prowincje w tunelach kreciej nocy![177].

Poetka Helena Kapri napisała wiersz Podróż do miasta S. Pamięci zmarłego poety, wydany w tomie pt. 44 wiersze (2021)[178]. Z okazji pierwszej rocznicy śmierci Janusza Szubera Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku zrealizowała projekt stanowiący upamiętnienie pod nazwą „Janusz Szuber – in memoriam”, w ramach którego w dniu 30 października 2021 w sali koncertowej Państwowej Szkoły Muzycznej I i II st. im. Wandy Kossakowej w Sanoku odbyło się spotkanie z twórczością poety[179][180]. Nazajutrz, 31 października 2021 w kościele w Międzybrodziu odprawiono mszę za jego duszę (i jego opiekuna Piotra Jacewicza) oraz odsłonięto kamień pamiątkowy z tablicą o treści stanowiącej fragment wiersza poety pt. Oktostych[181].

Uchwałą Rady Miasta Sanoka z 28 października 2021 plac o charakterze terenu zieleni, położony przy ul. Zamkowej, pomiędzy kompleksem zamkowym, budynkiem zajazdu, willą Zaleskich i Schodami Zamkowymi, nazwano „Skwer Janusza Szubera”[182].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Józef Szuber ur. 5 listopada 1881 w Haczowie, zm. 20 czerwca 1967 w Sanoku. Księga Zmarłych 1959–1975 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 90 (poz. 60).
  2. Józefa Szuber, ur. 19 grudnia 1889 w Brzozowie jako córka Tomasza Korab i Marii z domu Paczosa, zm. 26 listopada 1974 Księga Zmarłych 1959–1975 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 183 (poz. 103).
  3. Zbigniew Szuber pochodził z rodu wywodzącego się z potomków niemieckich osadników w Haczowie w XV wieku (zob. Wiersz pt. Haczów; cyt. Haczów, skąd moje schöne deutsche Name. Janusz Szuber: Z żółtego metalu. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2000, s. 22. ISBN 83-7188-341-2. Sulikowski 2010 ↓, s. 277, 289 Jego osoba została przedstawiona w powieści Pawła Huelle pt. Mercedes-Benz. Jacek Mączka: Janusz Szuber. culture.pl, 2006. [dostęp 2019-04-21]. Mojość 2005 ↓, s. 34
  4. Według innych źródeł urodził się 10 grudnia 1948, zob. Kto jest kim w Polsce, edycja IV (zespół redakcyjny Beata Cynkier i inni), Warszawa 2001, s. 939. Skoczyński 2001 ↓, s. 233 Według Andrzeja Sulikowskiego, bazującego na wyjaśnieniu Janusza Szubera z 2002, jego rodzice podawali jako rok urodzenia 1948 celem opóźnienia poboru wojskowego i taki rok urodzenia utrzymywał się w świadomości znajomych poety jeszcze na początku XXI wieku, zob. Sulikowski 2010 ↓, s. 18, 289, 304
  5. Według Andrzeja Sulikowskiego poeta nie używał drugiego imienia, zob. Sulikowski 2010 ↓, s. 9-10.
  6. Za życia Janusza Szubera jako miejsce jego przyszłego pochówku wskazywano cmentarz przy Cerkiew Świętej Trójcy w Międzybrodziu pod Sanokiem, zob. Sulikowski 2010 ↓, s. 266 W miejscu grobu Janusza Szubera na Cmentarzu Centralnym w Sanoku pierwotnie został pochowany Emil Drewiński (1884-1902), tj. syn pradziadka poety, Maurycego Drewińskiego, zob. Księga zmarłych i pochowanych w Sanoku na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej i Matejki od 1895 do 1952 r.. Sanok. s. 34 (poz. 500). 22. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1902/1903. Sanok: 1903, s. 39.
  7. Tytuł został zaczerpnięty z tekstu pamiętnika Aleksandra Fredry, zob. Sulikowski 2010 ↓, s. 293
  8. Pierwotnie zbiór około 80 limeryków pod tym tytułem został wydrukowany w 201 z przeznaczeniem dla kręgu towarzyskiego poety, zob. Sulikowski 2010 ↓, s. 301
  9. Ponadto, po zgłoszeniu kandydatury Janusza Szubera do Nagrody Miasta Sanoka za rok 2006 poeta zwracając się do Przewodniczącego Rady Miasta Sanoka w 2007 poprosił o skreślenie jego osoby z listy kandydatów, motywując to tym, że jego zdaniem wyróżnienie powinno być przyznawane najwyżej dwa razy jednej osobie, zaś on do tej pory otrzymał Nagrodę już dwukrotnie, zob. Marian Struś. Szuber dziękuje i rezygnuje. „Tygodnik Sanocki”. Nr 10 (800), s. 4, 9 marca 2007. 
  10. Tu podano tytuł Nie wszystko jest poezją, zob. Skoczyński 2001 ↓, s. 241

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Mojość 2005 ↓, s. 65.
  2. a b c d e f g h i j Prowincjusz i wiersze. „Nowiny”. Nr 96, s. 6, 19-21 maja 1995. 
  3. Wiersz Janusza Szubera pt. Protoplaści. Biogram Janusza Szubera. W: Janusz Szuber: Apokryfy i epitafia sanockie. Sanok: 1995, s. 26.
  4. a b Wiersz Janusza Szubera pt. Rynek 14/1, zob. Janusz Szuber: Rynek 14/1. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2016, s. 6. ISBN 978-83-08-06197-8.
  5. Moi najbliżsi 2003 ↓, s. 72, 76.
  6. Moi najbliżsi 2003 ↓, s. 73-74.
  7. Mojość 2005 ↓, s. 36.
  8. Wiersz Janusza Szubera pt. Z czasu do bezczasu, zob. Janusz Szuber: Wpis do ksiąg wieczystych. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2009, s. 28. ISBN 978-83-08-04294-6.
  9. Księga chrztów 1892–1898. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 42 (poz. 159).
  10. Moi najbliżsi 2003 ↓, s. 76.
  11. Wiersz Janusza Szubera pt. Przedwiośnie 1935, zob. Janusz Szuber: Rynek 14/1. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2016, s. 6. ISBN 978-83-08-06197-8.
  12. Borys Łapiszczak: Sanok w Królestwie Galicji i Lodomerii na dawnej pocztówce i fotografii. Cz. VIII. Sanok: Poligrafia, 2005, s. 123. ISBN 83-918650-2-9.
  13. Sulikowski 2010 ↓, s. 289. Tu podano rok urodzenia 1922..
  14. Księga Zmarłych 1975–1995 Sanok. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 156 (poz. 30).
  15. a b c d e f g h Skoczyński 2001 ↓, s. 236.
  16. Moi najbliżsi 2003 ↓, s. 71.
  17. a b Sulikowski 2010 ↓, s. 289.
  18. Sulikowski 2010 ↓, s. 21, 289.
  19. Indeks do ksiąg zmarłych od roku 1914. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. S 1943, (Tom K, str. 200, poz. 129).
  20. Księga zmarłych i pochowanych w Sanoku na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej i Matejki od 1895 do 1952 r.. Sanok. s. 240 (poz. 3408).
  21. Księga Zmarłych 1946–1958 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 272 (poz. 63).
  22. Księga zmarłych i pochowanych w Sanoku na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej i Matejki od 1926 do 1956 r.. Sanok. s. 142 (poz. 2106).
  23. Wiersz Janusza Szubera pt. 60. Janusz Szuber: Wyżej, niżej, już. Rzeszów: Podkarpacki Instytut Książki i Marketingu, 2010, s. 68. ISBN 978-83-61746-38-6.
  24. Moi najbliżsi 2003 ↓, s. 71, 74.
  25. a b c Skoczyński 2001 ↓, s. 234.
  26. Franciszek Oberc. Samorząd miejski Sanoka a wybitni sanoczanie. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 11: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1990–2010, s. 548, 2014. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  27. Krzysztof Prajzner: Od PTT do PTTK – 75 lat oddziału w Sanoku. gosciniec.pttk.pl. [dostęp 2015-12-30].
  28. a b Utwór Janusza Szubera pt. 69/17, zob. Janusz Szuber: Powiedzieć. Cokolwiek. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2011, s. 66-67. ISBN 978-83-08-04582-4.
  29. Sulikowski 2010 ↓, s. 29, 180.
  30. Utwór Janusza Szubera pt. Nikifor, zob. Janusz Szuber: Powiedzieć. Cokolwiek. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2011, s. 59. ISBN 978-83-08-04582-4.
  31. Sulikowski 2010 ↓, s. 9-10, 290.
  32. Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2012-01-01].
  33. Sulikowski 2010 ↓, s. 290, 292.
  34. a b c d Sulikowski 2010 ↓, s. 292.
  35. Instytut Książki. Janusz Szuber. instytutksiazki.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-16)].; VIP Biznes & Styl, Numer 4 (18) lipiec-sierpień 2011
  36. Sulikowski 2010 ↓, s. 21, 292.
  37. a b Sulikowski 2010 ↓, s. 290.
  38. Sulikowski 2010 ↓, s. 290-291.
  39. Biogram Janusza Szubera. W: Janusz Szuber: Wyżej, niżej, już. Rzeszów: Podkarpacki Instytut Książki i Marketingu, 2010, s. obwoluta. ISBN 978-83-61746-38-6.
  40. a b Kowalewski 2005 ↓, s. 116.
  41. Biogram Janusza Szubera. W: Janusz Szuber: Glina, ogień, popiół. Sanok: 2003, s. 42.
  42. Skoczyński 2001 ↓, s. 235.
  43. Sulikowski 2010 ↓, s. 125-126.
  44. a b c d e Skoczyński 2001 ↓, s. 238.
  45. a b c Sulikowski 2010 ↓, s. 293.
  46. Sulikowski 2010 ↓, s. 21, 293, 294.
  47. a b c d Lewandowska 2003 ↓, s. 67.
  48. Jakubowska-Ożóg 2019 ↓, s. 147.
  49. Leszek Puchała. Janusz Szuber – człowiek publiczny. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 3. Jubileusz Janusza Szubera, s. 93, 2003. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  50. Bartłomiej Zajdel. miasto nie zwyczajne, a królewskie... (sanockie środowisko literackie). Janusz Szuber. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 3. Jubileusz Janusza Szubera, s. 45, 2003. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  51. Lewandowska 2003 ↓, s. 66.
  52. Małgorzata Sienkiewicz-Woskowicz, Tęcze nad Sanokiem, „Tygodnik Sanocki”, Nr 4 (1204), 23 stycznia 2015, s. 11.
  53. a b c d e Sulikowski 2010 ↓, s. 294.
  54. Sulikowski 2010 ↓, s. 294, 296.
  55. a b c Sulikowski 2010 ↓, s. 283, 294.
  56. Sulikowski 2010 ↓, s. 21, 283, 294.
  57. Książki poetyckie Janusza Szubera. W: Janusz Szuber: Biedronka na śniegu. Kraków: Wydawnictwo a5, 1999, s. 39. ISBN 83-85568-41-7.
  58. Andrzej Sulikowski. Twórczość poetycka Janusza Szubera. „Pamiętnik Literacki”. Nr 92/2, s. 96, 2004. 
  59. Notka. W: Janusz Szuber: Srebrnopióre ogrody. Sanok: 1996, s. obwoluta. ISBN 83-905046-2-6.
  60. Sulikowski 2010 ↓, s. 283.
  61. a b c d e f g h i j k Lewandowska 2003 ↓, s. 68.
  62. Bartosz Błażewicz. Szuber prezesem. „Tygodnik Sanocki”. Nr 27 (399), s. 1, 2 lipca 1999. 
  63. Władysława Oberc. Pogodzona ze sobą. „Tygodnik Sanocki”. Nr 13 (438), s. 1, 31 marca 2000. 
  64. Jolanta Ziobro. Nowe szefostwo korporacji. „Tygodnik Sanocki”. Nr 24 (449), s. 2, 16 czerwca 2000. 
  65. Joanna Kozimor. Nowe władze Korporacji. „Tygodnik Sanocki”. Nr 27 (556), s. 2, 5 lipca 2002. 
  66. a b c Sulikowski 2010 ↓, s. 295.
  67. Maria Boczar. Szuber w Pen Clubie. „Tygodnik Sanocki”. Nr 47 (472), s. 1, 24 listopada 2000. 
  68. a b c d Skoczyński 2001 ↓, s. 241.
  69. a b c d e Sulikowski 2010 ↓, s. 298.
  70. a b c Kowalewski 2005 ↓, s. 117.
  71. Sulikowski 2010 ↓, s. 296, 297, 302, 303.
  72. The Fog. By Janusz Szuber. „The New Yorker”, s. 94, 13 listopada 2006. 
  73. a b c d Sulikowski 2010 ↓, s. 297.
  74. Biogram Janusza Szubera. W: Janusz Szuber: Z żółtego metalu. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2000, s. 49. ISBN 83-7188-341-2.
  75. Sulikowski 2010 ↓, s. 31, 299.
  76. a b Sulikowski 2010 ↓, s. 286.
  77. a b c d e f Sulikowski 2010 ↓, s. 301.
  78. Sulikowski 2010 ↓, s. 303.
  79. Sulikowski 2010 ↓, s. 203.
  80. a b Sulikowski 2010 ↓, s. 304.
  81. Janusz Szuber. Oktostych bolesny. „Głos Ziemi Sanockiej”. Nr 3, s. 1, 16 kwietnia 2000. 
  82. Janusz Szuber. Wiersz osobisty. „Głos Ziemi Sanockiej”. Nr 11, s. 3, 11 czerwca 2000. 
  83. Biogram Janusza Szubera. W: Janusz Szuber: 19 wierszy. Lesko: 2000, s. obwoluta.
  84. Mojość 2005 ↓, s. 110.
  85. Biogram Janusza Szubera. W: Janusz Szuber: Pianie kogutów. Kraków: Wydawnictwo „Znak”, 2008, s. obwoluta. ISBN 978-83-240-0941-1.
  86. Sulikowski 2010 ↓, s. 295, 303.
  87. Jakubowska-Ożóg 2019 ↓, s. 229-232.
  88. Antoni Adamski: Moja domowa Galicja. nowiny24.pl, 2005-02-27. [dostęp 2016-03-24].
  89. a b c Sulikowski 2010 ↓, s. 302.
  90. Anna Gieroń: 73. urodziny Janusza Szubera. Wspomnienie.... biznesistyl.pl, 10-12-2020. [dostęp 2021-05-23].
  91. a b c d Sulikowski 2010 ↓, s. 296.
  92. Wiesław Banach. Pozostanie w pamięci. Urodziny Poety. „Tygodnik Sanocki”. Nr 51 (1506), s. 8-9, 18 grudnia 2020. 
  93. Skoczyński 2001 ↓, s. 236-238.
  94. Sulikowski 2010 ↓, s. 295, 296.
  95. Rozmawialiśmy o wierszach Janusza Szubera, „Tygodnik Sanocki”, 22 kwietnia 2022.
  96. Mojość 2005 ↓, s. 51.
  97. Elżbieta Mazur. Sanok. Mieszkanie dla poety. „Głos Ziemi Sanockiej”. Nr 1, s. 7, 2 kwietnia 2000. 
  98. Czy poeta sięgnie bruku?. „Tygodnik Sanocki”. Nr 14 (439), s. 1, 7 kwietnia 2000. 
  99. a b Sulikowski 2010 ↓, s. 260, 298.
  100. Premier u Janusza Szubera. „Tygodnik Sanocki”. Nr 44 (416), s. 2, 29 października 1999. 
  101. a b Grzegorz Gajewski. Nie chcę, aby TV Polonia kojarzyła się z podróżą sentymentalną. „Tygodnik Sanocki”. Nr 19 (496), s. 5, 11 maja 2001. 
  102. Sulikowski 2010 ↓, s. 15, 260, 298.
  103. Edyta Wilk, Nie żyje Janusz Szuber [online], tygodniksanocki.pl, 1 listopada 2020 [dostęp 2020-11-01] [zarchiwizowane z adresu 2020-11-01].
  104. Nie żyje Janusz Szuber. radio.rzeszow.pl, 2020-11-01. [dostęp 2020-11-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-01)].
  105. Małgorzata Sienkiewicz-Woskowicz. Nie żyje Janusz Szuber, poeta. „Tygodnik Sanocki”. Nr 45 (1500), s. 3, 6 listopada 2020. 
  106. 2 sierpnia pogrzeb Janusza Szubera. sanok.pl, 2021-08-01. [dostęp 2021-08-05].
  107. 2 sierpnia pogrzeb Janusza Szubera. sanok.pl, 2021-08-01. [dostęp 2021-08-05].
  108. a b c Sulikowski 2010 ↓, s. 283, 295.
  109. Sulikowski 2010 ↓, s. 284, 296.
  110. a b c d Lewandowska 2003 ↓, s. 69.
  111. a b Sulikowski 2010 ↓, s. 284, 297.
  112. Sulikowski 2010 ↓, s. 284, 297, 298.
  113. a b Maria Boczar. Poeta zeszłowieczny. „Tygodnik Sanocki”. Nr 15/16 (492/493), s. 6, 13–20 kwietnia 2001. 
  114. Jacek Mączka. Nowy tom poezji Janusza Szubera. O potrzebie transcendencji. „Tygodnik Sanocki”. Nr 44 (469), s. 6, 3 listopada 2000. 
  115. a b Sulikowski 2010 ↓, s. 285, 298.
  116. Jacek Mączka. Maski zrywane ze skórą. „Tygodnik Sanocki”. Nr 24 (449), s. 9, 16 czerwca 2000. 
  117. Czesław A. Skrobała. Kolejny tomik sanockiego poety. Poezja w lustrach. „Tygodnik Sanocki”. Nr 33 (510), s. 6, 17 sierpnia 2001. 
  118. Janusz Szuber na salonach. „Tygodnik Sanocki”. Nr 39 (516), s. 4, 28 września 2001. 
  119. Jacek Mączka. Szuber w labiryncie. „Tygodnik Sanocki”. Nr 11 (540), s. 4, 15 marca 2002. 
  120. a b Sulikowski 2010 ↓, s. 285, 299.
  121. Sulikowski 2010 ↓, s. 286, 301.
  122. Sulikowski 2010 ↓, s. 286, 302.
  123. a b Sulikowski 2010 ↓, s. 286, 303.
  124. Sulikowski 2010 ↓, s. 286, 304.
  125. a b Sulikowski 2010 ↓, s. 287, 305.
  126. Sulikowski 2010 ↓, s. 305.
  127. Promocja tomiku wierszy „Rynek 14/1″ Janusza Szubera. esanok.pl, 2016-10-06. [dostęp 2016-10-06].
  128. Próba dębu / Teste do carvalho. pshis.pl. [dostęp 2021-01-07].
  129. Biogram Janusza Szubera. W: Janusz Szuber: Apokryfy i epitafia sanockie. Sanok: 1995, s. 2.
  130. Mojość 2005 ↓, s. 56.
  131. Jolanta Pomykała. Nagrody Miasta A.D. 1995. „Tygodnik Sanocki”. Nr 11 (227), s. 1, 15 marca 1996. 
  132. Jolanta Pomykała. Miasto łaskawe dla twórców. „Tygodnik Sanocki”. Nr 17-18 (233-234), s. 2, 30 kwietnia 1996. 
  133. Nagroda Miasta Sanoka. W: Franciszek Oberc: Sanok. Instytucje kultury. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1999, s. 124. ISBN 83-909787-3-3.
  134. Osenkowski 2001 ↓, s. 328.
  135. Franciszek Oberc. Samorząd miejski Sanoka a wybitni sanoczanie. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 11: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1990–2010, s. 533-534, 2014. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  136. Osenkowski 2001 ↓, s. 363.
  137. Franciszek Oberc. Samorząd miejski Sanoka a wybitni sanoczanie. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 11: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1990–2010, s. 538, 2014. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  138. mpias. Janusz Szuber, poeta z Sanoka.... „Gazeta Wyborcza”, s. 14, 1996-11-12. 
  139. a b Osenkowski 2001 ↓, s. 333.
  140. Janusz Szuber debiutantem roku. „Tygodnik Sanocki”. Nr 46 (262), s. 1, 15 listopada 1996. 
  141. Znów nagroda dla Szubera. „Gazeta Bieszczadzka”. Nr 3 (130), s. 5, 14 lutego 1997. 
  142. a b c Szuber – obok Miłosza i Brodskiego. „Tygodnik Sanocki”. Nr 49 (369), s. 1, 4 grudnia 1998. 
  143. Osenkowski 2001 ↓, s. 338.
  144. Szuber uhonorowany w Kanadzie. „Tygodnik Sanocki”. Nr 50 (422), s. 1, 10 grudnia 1999. 
  145. Maria Boczar. Laury dla poety. „Tygodnik Sanocki”. Nr 5 (377), s. 1, 29 stycznia 1999. 
  146. Osenkowski 2001 ↓, s. 353.
  147. Skoczyński 2001 ↓, s. 237.
  148. Osenkowski 2001 ↓, s. 365.
  149. Joanna Kozimor. „Józef” dla Szubera. „Tygodnik Sanocki”. Nr 12 (437), s. 1, 24 marca 2000. 
  150. Marian Stala: Próba praktycznej wolności. 31 zdań o poezji III Rzeczypospolitej. tygodnik.com.pl, 2000. [dostęp 2018-06-16].
  151. Franciszek Oberc. Samorząd miejski Sanoka a wybitni sanoczanie. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 11: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1990–2010, s. 564, 2014. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  152. Osenkowski 2001 ↓, s. 437.
  153. Orfeusz - Nagroda Poetycka im. K. I. Gałczyńskiego - laureat 2015 [online], orfeusz-nagroda.pl [dostęp 2015-12-02] [zarchiwizowane z adresu 2016-02-17].
  154. Uchwała Nr XLIII/380/17 Rady Miasta Sanoka z dnia 7 listopada 2017r. w sprawie nadania honorowego obywatelstwa. bip.um.sanok.pl, 2017-11-14. [dostęp 2018-04-09].
  155. Janusz Szuber Honorowym Obywatelem Miasta Sanoka. sanok.pl, 2017-12-11. [dostęp 2018-04-09].
  156. Doroczne Nagrody Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego wręczone [online], mkidn.gov.pl [dostęp 2019-06-17].
  157. Jan Szelc: Mycykowy Dział. Sanok: 1998, s. 5. ISBN 83-905046-9-3.
  158. Jan Szelc: Liputowa droga. Krościenko Wyżne: Stowarzyszenie Kulturalne „Dębina”, 2004, s. 31. ISBN 83-89123-85-1.
  159. Jan Szelc: Odmawiam góry. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej w Sanoku, 2004, s. 45, 67. ISBN 83-919470-7-6.
  160. Barbara Bandurka: Zieleń Veronese’a. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2005, s. 37. ISBN 83-60380-01-5.
  161. Jakubowska-Ożóg 2019 ↓, s. 224.
  162. Sanocczyzna Janusza Szubera. taurus-film.com.pl. [dostęp 2017-12-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-30)].
  163. Sanocczyzna Janusza Szubera. filmpolski.pl. [dostęp 2017-12-30].
  164. Sulikowski 2010 ↓, s. 299.
  165. Sulikowski 2010 ↓, s. 8, 305.
  166. Dr hab. Jacek Mączka, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2021-10-02].[martwy link]
  167. "Mój wszechświat uczyniony". O poezji Janusza Szubera. universitas.com.pl. [dostęp 2021-10-02].
  168. Kowalewski 2005 ↓, s. 1-131.
  169. Sulikowski 2010 ↓, s. 8, 303.
  170. Sulikowski 2010 ↓, s. 9, 305.
  171. Tomasz Chomiszczak. Objąć całość. Głos do nowej monografii poezji Janusza Szubera. „Tygodnik Sanocki”. Nr 12 (1010), s. 10, 25 marca 2011. 
  172. Sulikowski 2010 ↓, s. 1-316.
  173. Wydawnictwo [online], Instytut Literatury [dostęp 2021-03-04].
  174. Sulikowski 2010 ↓, s. 12.
  175. Sulikowski 2010 ↓, s. 8.
  176. Jakubowska-Ożóg 2019 ↓, s. 1-240.
  177. Tabliczka poświęcona poecie. Ławeczka Janusza Szubera. „Tygodnik Sanocki”. Nr 51 (1506), s. 2, 18 grudnia 2020. 
  178. Helena Kapri: 44 wiersze. Krosno: Ruthenus, 2021, s. 16. ISBN 978-83-7530-746-7.
  179. Janusz Szuber – in memorian. sanok.pl, 2021-10-12. [dostęp 2021-12-18].
  180. Janusz Szuber – in memoriam. biblioteka.sanok.pl, 2021-10-28. [dostęp 2021-12-18].
  181. „Tutaj żyje Janusz…”. biblioteka.sanok.pl, 2021-11-05. [dostęp 2021-12-18].
  182. Ustanowiona uchwałą Rady Miasta Sanoka z 30 czerwca 2022. Uchwała Nr XLVII/442/21 Rady Miasta Sanoka z dnia 28 października 2021r w sprawie nadania nazwy placowi w Sanoku. 2022-11-03. [dostęp 2022-09-10].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Janusz Szuber. biblioteka.sanok.pl. [dostęp 2017-12-21].
  • Jacek Mączka: Janusz Szuber. culture.pl. [dostęp 2017-12-21].
  • Kto jest kim w Polsce, edycja IV (zespół redakcyjny Beata Cynkier i inni), Warszawa 2001, s. 939.
  • Biogram Janusza Szubera. W: Janusz Szuber: Las w lustrach / Forest in the Mirrors. Rzeszów: YES, 2001, s. 66. ISBN 83-911519-2-1.
  • Jan Skoczyński. Choroba i wiersze (szkic do portretu Janusza Szubera). „Rocznik Sanocki”. Tom VIII, s. 233-241, 2001. 
  • Zbigniew Osenkowski. Kalendarium sanockie 1995–2000. „Rocznik Sanocki”. Tom VIII, 2001. 
  • Biogram Janusza Szubera. W: Janusz Szuber: Glina, ogień, popiół. Sanok: 2003, s. 42.
  • Janina Lewandowska. „Są takie szuflady. Raz na sto lat...”. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 3. Jubileusz Janusza Szubera, s. 66-69, 2003. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  • Anna Strzelecka, Janusz Szuber. Moi najbliżsi – zmyślenie i prawda. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 3. Jubileusz Janusza Szubera, s. 70-77, 2003. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  • Jerzy Kowalewski: Dramat istnienia – o poezji Janusza Szubera. Krosno: 2005, s. 1-131.
  • Janusz Szuber: Mojość. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2005, s. 1-108. ISBN 83-919470-8-4.
  • Andrzej Sulikowski: Epos sanocki Janusza Szubera. Szczecin: Volumina.pl, 2010, s. 1-316. ISBN 978-83-62355-59-4.
  • Franciszek Oberc. Samorząd miejski Sanoka a wybitni sanoczanie. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 11: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1990–2010, s. 533-534, 2014. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  • Alicja Jakubowska-Ożóg: „Wciałowzięty”. Szkice o poezji Janusza Szubera. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego. Biblioteka „Frazy”, 2019, s. 1-240. ISBN 978-83-7996-630-1.
  • Antoni Adamski: Moja domowa Galicja. nowiny24.pl, 2005-02-27. [dostęp 2016-03-24].