Jaskier rozłogowy

Jaskier rozłogowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	jaskropodobne
Rząd	jaskrowce
Rodzina	jaskrowate
Rodzaj	jaskier
Gatunek	jaskier rozłogowy
	Nazwa systematyczna
	Ranunculus repens L.; Sp. pl. 1:554. 1753
Synonimy
	Ranunculus clintonii Beck; Ranunculus intermedius Eaton; Ranunculus lagascanus DC.; Ranunculus oenanthifolius Ten. & Guss.; Ranunculus pubescens Lag. (nom. illeg.); Ranunculus repens var. brevistylus Maxim.; Ranunculus repens var. linearilobus DC.; Ranunculus repens var. major Nakai; Ranunculus repens f. polypetalus S.H. Li & Y. Hui Huang; Ranunculus repens var. repens; Ranunculus repens var. villosus Lamotte;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jaskier rozłogowy, jaskier rozesłany (Ranunculus repens L.) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae Juss.). Występuje naturalnie w Azji, Europie i Afryce Północnej. Ponadto został zawleczony na Makaronezję, Maskareny, do Ameryki Północnej, Australii i Nowej Zelandii^[4]. W Polsce jest pospolity na całym obszarze^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Bylina rozłogowa o lekko owłosionych pędach. Dorasta do 10–60 cm wysokości^[6].
Liście: Są trójdzielne. Mierzą do 2–4,5 cm długości oraz 2–4 cm szerokości. Nasada ma klinowy kształt. Ogonek liściowy jest nagi i dorasta do 7–20 cm długości^[6].
Kwiaty: Są zebrane w wierzchotki jednoramienne. Pojawiają się na szczytach pędów. Mają żółtą barwę. Dorastają do 15–22 mm średnicy. Mają 5 eliptycznie owalnych działek kielicha, które dorastają do 5–7 mm długości. Mają 5 odwrotnie owalnych płatków o długości 7–10 mm^[6].
Owoce: Nagie niełupki o odwrotnie jajowatym kształcie i długości 2–3 mm. Tworzą owoc zbiorowy – wieloniełupkę o jajowatym kształcie i dorastającą do 5–7 mm długości^[6].

Kwiat
Liście
Pokrój

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina, hemikryptofit. Kwiaty przedsłupne^[7]. Pręciki dojrzewają stopniowo, poczynając od zewnętrznych. Gdy zaczną dojrzewać pręciki wewnętrzne, ich nitki wydłużają się i wyginają do środka, tak, że ich pyłek wysypuje się na znamiona słupków. Dzięki takim mechanizmom roślina zabezpiecza się z początku przed samozapyleniem, preferując zapylenie krzyżowe, gdyby jednak do niego nie doszło, wówczas zapewnia sobie możliwość samozapylenia. Roślina miododajna, miodniki z zastawkami. Kwitnie od maja do września. Siedlisko: łąki, brzegi rzek, pola. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O/All. Agropyro-Rumicion crispi^[8]. Roślina trująca, w stanie surowym również dla bydła (w sianie traci własności trujące)^[7].

Zmienność[edytuj | edytuj kod]

W obrębie tego gatunku wyróżniono jedną odmianę^[3]:

Ranunculus repens var. flore-pleno DC.

Ponadto tworzy mieszańce z jaskrem bulwkowym i jaskrem wielokwiatowym^[5].

Zastosowanie i uprawa[edytuj | edytuj kod]

Uprawiany jest ze względu na swój pokrój i ładne kwiaty, które u różnych odmian mogą być pojedyncze lub pełne, np. odmiana `Pleniflorus` ma żółte, pełne kwiaty i wysokość do 60 cm^[9]. Nadaje się na rabaty.
Jest łatwy w uprawie. Rozmnaża się go przez siew nasion (najlepiej zaraz po ich zebraniu), lub przez podział rozrośniętych kęp wiosną lub jesienią^[9]. W okresie kwitnienia wskazane jest podlewanie. Najlepiej rośnie na przepuszczalnej i stale wilgotnej glebie, na stanowisku słonecznym lub półcienistym^[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Ranunculus repens L.. The Plant List. [dostęp 2015-06-03]. (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-25].
↑ ^a ^b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ ^a ^b ^c ^d Ranunculus repens. Plantes & botanique. [dostęp 2015-06-03]. (fr.).
↑ ^a ^b Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ ^a ^b ^c GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).

[tpl-3] Ranunculus repens L.. The Plant List. [dostęp 2015-06-03]. (ang.).

[4] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-25].

[klucz-5] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[peb-6] Ranunculus repens. Plantes & botanique. [dostęp 2015-06-03]. (fr.).

[A-7] Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.

[8] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[E-9] GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]