Jean-Claude Van Damme

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Jean Claude van Damme)
Jean-Claude Van Damme
Ilustracja
Jean-Claude Van Damme (2010)
Imię i nazwisko

Jean-Claude Camille François Van Varenberg

Data i miejsce urodzenia

18 października 1960
Berchem-Sainte-Agathe, Belgia

Zawód

aktor, scenarzysta, producent filmowy, reżyser, kaskader, choreograf

Współmałżonek

Maria Rodriguez
(1980-1984; rozwód)
Cynthia Derderian
(1985-1986; rozwód)
Darcy LaPier
(1994-1997; rozwód)
Gladys Portugues
(1987-1992; od 1999)

Lata aktywności

od 1984

Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa
Jean-Claude Van Damme (1993)

Jean Claude Van Damme, wym. niderl. /vɑn ˈdɑmə/[1] właśc. Jean-Claude Camille François Van Varenberg[2][3] (ur. 18 października 1960 w Berchem-Sainte-Agathe) – belgijski aktor, scenarzysta, producent i reżyser, znany przede wszystkim z kina akcji, nazywany „muskułami z Brukseli” (ang. „muscles from Brussels”)[4][5].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Berchem-Sainte-Agathe[6][7], w dzielnicy Brukseli, jako jedyny syn Eliany Van Varenberg i Eugène’a Van Varenberga, księgowego i sprzedawcy kwiatów[8]. Jego ojciec pochodził z Brukseli i był dwujęzyczny, a matka była Flamandką[9]. Babka ze strony ojca była Żydówką[9]. Wychowywał się z siostrą Veronique. Mając jedenaście lat zaczął trenować wschodnie sztuki walki i kulturystykę; jego ojciec zapisał go do szkoły shōtōkan (zdobył czarny pas)[10]. W latach 1976-1982 Van Damme stoczył kilkadziesiąt walk karate (głównie w formułach light i semi contact). W 1979 był członkiem belgijskiej reprezentacji, która zdobyła w Brukseli drużynowe mistrzostwo Europy EKU w formule semi contact[11]. W okresie tym stoczył też kilkanaście wygranych walk w kickboxingu w formule full contact[12].

W wieku szesnastu lat rozpoczął pięcioletnie studia baletowe[13]. Zaproponowano mu wstąpienie do zespołu baletowego. Ofertę jednak odrzucił. Jako 18-latek trenował w California Gym w Brukseli[14]. W 1981 wyjechał do Los Angeles[15], mówił tylko po francusku i flamandzku. Początkowo pracował dorywczo jako kierowca limuzyny, taksówkarz, instalator dywanów, barman, ochroniarz i doręczyciel pizzy. W międzyczasie uczył się poprawnej wymowy języka angielskiego.

Kariera[edytuj | edytuj kod]

Van Damme (2007)

W 1983 pod pseudonimem Jean-Claude Van Damme znalazł się na planie dreszczowca Cujo, jednak ostatecznie zdjęcia z jego udziałem zostały wycięte. Rok później jako Jean-Claude Vandam pojawił się w 48-minutowej niezależnej komedii o homoseksualistach zatytułowanej Monako na zawsze (Monaco Forever, 1984) jako czarny charakter, gej-karateka[16]. Następnie wystąpił we francuskim dramacie Ulica barbarzyńców (Rue barbare, 1984) i komedii muzycznej Breakdance (Breakin, 1984) z udziałem Ice’a-T. Był także koordynatorem kaskaderów w wojennym filmie akcji Zaginiony w akcji (Missing in Action, 1984) z Chuckiem Norrisem.

W 1986 w restauracji w Beverly Hills spotkał izraelskiego reżysera i producenta filmowego Menahema Golana i zademonstrował mu swoje umiejętności wschodnich sztuk walki[17]. W dramacie sensacyjnym Bez odwrotu (No Retreat, No Surrender, 1986) zagrał postać Iwana – nowo kreowanego mistrza karate. Przełomem w jego karierze filmowej stała się rola znakomitego wojownika Franka Duxa, założyciela pierwszej w Stanach Zjednoczonych szkoły ninjutsu, w opartym na prawdziwych zdarzeniach sportowym filmie akcji Krwawy sport (Bloodsport, 1988), za którą jednak zdobył nominację do Złotej Maliny jako najgorszy debiut aktorski. W dramacie sensacyjnym Czarny orzeł (Black Eagle, 1988) pojawił się jako czarny charakter – zimny i zdeterminowany agent KGB[18]. Był samotnym wojownikiem walczącym z armią futurystycznych piratów w filmie fantastycznonaukowym Cyborg (1989)[19].

W 1990 spróbował swoich sił jako scenarzysta niezależnego filmu Lwie Serce (Lionheart), gdzie zagrał postać żołnierza legii cudzoziemskiej. W sensacyjnym dramacie fantastycznonaukowym Ronalda Emmericha Uniwersalny żołnierz (Universal Soldier, 1992)[20] został obsadzony w roli protagonisty Luca Deveraux – żołnierza-cyborga GR44, przeciwnika Dolpha Lundgrena[21]. Emmerich miał ambicje, aby konflikt dwóch żołnierzy przywodził na myśl Czas apokalipsy[22]. W 1992 Van Damme i Lundgren promowali Uniwersalnego żołnierza na 45. Festiwalu Filmowym w Cannes, gdzie na czerwonym dywanie obaj cedząc słowa przepychali się na oczach dziennikarzy i ochroniarzy, a tym samym stali bohaterami jednego z najsłynniejszych skandali w historii festiwalu. Po latach Lundgren przyznał, że bójka została dokładnie zaplanowana[23]. Film Emmericha powstał za 23 mln dolarów i przyniósł producentom 13 mln zysku[24].

Kolejne produkcje z jego udziałem to melodramat Uciec, ale dokąd? (Nowhere to Run, 1993) z Rosanną Arquette, dreszczowiec Nieuchwytny cel (Hard Target, 1993) i dreszczowiec fantastycznonaukowy Strażnik czasu (Timecop, 1994).

W 1996 zadebiutował jako reżyser dreszczowca przygodowego The Quest z udziałem Rogera Moore, Jamesa Remara i Louisa Mandylora. Za ekranowy duet z Dennisem Rodmanem w dreszczowcu Ryzykanci (Double Team, 1997) otrzymał Złotą Malinę w kategorii najgorsze ekranowe połączenie[25]. Podwójna rola brutalnego seryjnego mordercy i jego sklonowanej repliki w thrillerze sensacyjnym sci-fi Replikant (Replicant, 2001) przyniosła mu nominację do nagrody Video Premiere.

Van Damme i Lundgren spotkali się planie filmowym wielokrotnie. Zagrali razem w dwóch sequelach Uniwersalnym żołnierzu: Regeneracji (2009) i Uniwersalnym żołnierzu: Dniu odrodzenia (2012), dwóch sequelach Niezniszczalnych 2 (2012) i Niezniszczalnych 3 (2014), a także w dreszczowcu W Otchłani (Black Water, 2018) i filmie animowanym Minionki: Wejście Gru (Minions: The Rise of Gru, 2022).

13 listopada 2013 w serwisie YouTube swoją premierę miała reklamę ciężarówek Volvo z Van Dammem w roli głównej pt.: The Epic Split, którą w ciągu pięciu dni wyświetlono ponad 26 mln razy[26]. Od 19 sierpnia 2016 do 15 grudnia 2017 występował jako Johnson w serialu sensacyjnym Jean-Claude Van Johnson, wyprodukowanym przez Ridleya Scotta[27][28].

Powrócił na ekran jako Mistrz Durand w filmie sztuk walki Johna Stockwella Kickboxer: Vengeance (2016) i sequelu Kickboxer: Retaliation (2017) z udziałem Mike’a Tysona; w Kickboxerze (1989) grał Kurta Sloane[29]. W lutym 2022 poinformował o zakończeniu kariery aktorskiej[30].

Był na okładkach magazynów takich jak „Bravo” (czerwiec 1991, styczeń 1992), „Details” (wrzesień 1991, styczeń 1996), „Penthouse” (sierpień 1992), „Entertainment Weekly” (styczeń 1993), „Playgirl” (październik 1994), „GQ” (sierpień 1995), „Esquire” (lipiec 2012)[31] i kilkakrotnie został opisany na łamach „Men’s Health”[32].

Kontrowersje[edytuj | edytuj kod]

W październiku 2011 roku Van Damme, wraz z innymi celebrytami, w tym Hilary Swank, Vanessą-Mae i Sealem, spotkali się z krytyką organizacji praw człowieka za udział w wydarzeniu w Groznym z okazji 35. urodzin czeczeńskiego prezydenta Ramzana Kadyrowa 5 października. Organizacje praw człowieka, które wezwały celebrytów do odwołania swoich występów z powodu nadużyć dokonanych za Kadyrowa, skrytykowały celebrytów za udział w imprezie[33]. Human Rights Watch opublikowało oświadczenie, w którym stwierdzono: „Ramzan Kadyrow jest powiązany z litanią przerażających naruszeń praw człowieka. W Czeczenii trywializuje cierpienie niezliczonych ofiar łamania praw człowieka[34].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

W 1978 poznał Marię Rodriguez, z którą się ożenił 25 sierpnia 1980[35]. W 1984 rozwiedli się[35]. 24 sierpnia 1985 poślubił Cynthię Derderian, z którą się rozwiódł w 1986[35]. 3 stycznia 1987 ożenił się z Gladys Portugues, z którą ma dwoje dzieci – syna Kristophera (ur. 1987)[36] i córkę Biancę (ur. 1990). Rozwiedli się w 1992[37]. 3 lutego 1994 poślubił Darcy LaPier, z którą ma syna Nicholasa (ur. 10 października 1995)[38]. W listopadzie 1997 doszło do rozwodu. 25 czerwca 1999 Van Damme i Gladys Portugues ponownie zawarli związek małżeński. Dzieci Van Dammego są aktorami – występują wraz z nim w filmach akcji.

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Rok Tytuł Rola Reżyser
1979 Kobieta między psem i wilkiem (Femme entre chien et loup) energiczny mężczyzna w ogrodzie André Delvaux
1983 Cujo scena usunięta Lewis Teague
1984 Monako na zawsze (Monaco Forever) karateka-gej William A. Levey
Ulica barbarzyńców (Rue barbare) statysta-policjant w scenie przyjazdu Gilles Béhat
1986 Bez odwrotu (No Retreat, No Surrender) Ivan Krushensky Corey Yuen
1988 Krwawy sport (Bloodsport) Frank Dux Newt Arnold
Czarny orzeł (Black Eagle) Andrei Eric Karson
1989 Cyborg Gibson Rickenbacker Albert Pyun
Kickboxer Kurt Sloane Mark DiSalle, David Worth
1990 Wykonać wyrok (Death Warrant) Louis Burke Deran Sarafian
Lwie Serce (Lionheart) Lyon Gaultier Sheldon Lettich
1991 Podwójne uderzenie (Double Impact) Alex Wagner/Chad Wagner Sheldon Lettich
1992 Uniwersalny żołnierz (Universal Soldier) Luc Deveraux Roland Emmerich
1993 Uciec, ale dokąd? (Nowhere to Run) Sam Gillen Robert Harmon
Nieuchwytny cel (Hard Target) Chance Boudreaux John Woo
Bohater ostatniej akcji (Last Action Hero) w roli samego siebie (Cameo) John McTiernan
1994 Strażnik czasu (Timecop) Max Walker Peter Hyams
Uliczny wojownik (Street Fighter) pułkownik William F. Guile Steven E. de Souza
1995 Nagła śmierć (Sudden Death) Darren McCord Peter Hyams
1996 Maksimum ryzyka (Maximum Risk) Alain Moreau/Michaił Suverov Ringo Lam
Przyjaciele (Friends, sitcom) w roli samego siebie Michael Lembeck
The Quest Christopher Dubois Jean-Claude Van Damme
1997 Ryzykanci (Double Team) Jack Quinn Tsui Hark
1998 Legionista (Legionnaire) Alain Lefevre Peter MacDonald
Za ciosem (Knock Off) Marcus Ray Tsui Hark
1999 Uniwersalny żołnierz: Powrót (Universal Soldier: The Return) Luc Deveraux Mic Rodgers
Inferno: Piekielna walka (Desert Heat) Eddie Lomax John G. Avildsen
2001 Replikant (Replicant) Edward „The Torch” Garrette/Replikant Ringo Lam
Zakon (The Order) Rudy Cafmeyer/Charles Le Vaillant Sheldon Lettich
2002 Pasażer (Derailed) Jacques Kristoff Bob Misiorowski
2003 Skazany na piekło (In Hell/The Savage) Kyle LeBlanc Ringo Lam
2004 Mściciel (Wake of Death) Ben Archer Philippe Martinez
Las Vegas (serial TV) w roli samego siebie Tucker Gates
Sny o potędze (Narco) Jean-Claude Van Damme w fantazjach Lenny'ego Bara Tristan Aurouet, Gilles Lellouche
2006 Zastępca (Second in Command) Sam Keenan Simon Fellows
Korpus weteranów (The Hard Corps) Philip Sauvage Sheldon Lettich
Egzamin (Sınav) Charles Ömer Faruk Sorak
2007 Aż do śmierci (Until Death) Anthony Stowe Simon Fellows
2008 Strażnik granicy (The Shepherd: Border Patrol) Jack Robideaux Isaac Florentine
J.C.V.D. w roli samego siebie Mabrouk El Mechri
2009 Uniwersalny żołnierz: Regeneracja (Universal Soldiers: Reganeration) Luc Deveraux John Hyams
Robot Chicken (serial TV) Rhett Butler (głos) Chris McKay, Kevin Shinick
2011 Krzyżowy ogień (Assassination Games) Vincent Brazil Ernie Barbarash
Beur sur la ville pułkownik Merot (Cameo) Djamel Bensalah
Kung Fu Panda 2 Mistrz Krokodyl (głos) Jennifer Yuh Nelson
2012 Rzhevsky vs. Napoleon (Rzhevskiy protiv Napoleona) w roli samego siebie (Cameo) Marius Balchunas
Oczy smoka (Dragon Eyes) Jean-Luis Tiano John Hyams
Uniwersalny żołnierz: Dzień odrodzenia (Universal Soldier: Day of Reckoning) Luc Deveraux John Hyams
Niezniszczalni 2 (The Expendables 2) Jean Vilain Simon West
6 kul (Six Bullets) Samson Gaul Ernie Barbarash
U.F.O. (Alien Uprising) George Dominic Burns
2013 Bliski wróg (Enemies Closer) Xander Peter Hyams
2014 Obóz integracyjny (Welcome to the Jungle) Storm Rotchild Rob Meltzer
Miasto odkupienia (Swelter) Stillman Keith Parmer
Full Love Frenchy Jean-Claude Van Damme (także producent i scenarzysta)
2015 Pound of Flesh Deacon Ernie Barbarash
Jiān Bing Xiá w roli samego siebie (Cameo) Da Peng
2016 Kickboxer: Vengeance Mistrz Durand John Stockwell
Kung Fu Panda 3 Mistrz Krokodyl (głos) Jennifer Yuh Nelson, Alessandro Carloni
2017 Bałkańska Vendetta (Kill'Em All) Philip Peter Malota
2018 Kickboxer: Odwet (Kickboxer: Retaliation) Mistrz Durand Dimitri Logothetis
W otchłani (Black Water) Wheeler Pasha Patriki
Gotowy na wszystko (Lukas) Lukas Julien Leclercq
2019 Więźniowie dzielnicy (We Die Young) Daniel Lior Geller
2021 Frenchy Frenchy Jean-Claude Van Damme
Ostatni najemnik (Le dernier mercenaire) David Charhon
2022 Minionki: Wejście Gru (Minions: The Rise of Gru) Jean Clawed (głos) Kyle Balda, Brad Ableson, Jonathan del Val

Teledyski[edytuj | edytuj kod]

Rok Tytuł Artysta
1992 „Body Count’s in the House” Body Count
1994 „Time Won’t Let Me” The Smithereens
„Straight to My Feet” MC Hammer/gościnnie Deion Sanders
1995 „Something There” Chage and Aska
1999 „Crush ’Em” Megadeth
2003 „Kiss My Eyes” Bob Sinclar
2008 „Ya Lyublyu Ego” Iryna Bilyk / Olga Gorbacheva
2015 „The Hum” Dimitri Vegas & Like Mike / Ummet Ozcan
2020 „Ultrarêve”[39] AaRON

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Jean-Claude Van Damme
  2. ↑ Jean-Claude Van Damme Actor. „TV Guide”. [dostęp 2017-01-10]. (ang.).
  3. ↑ Jean-Claude Van Damme. Listal. [dostęp 2017-01-10]. (ang.).
  4. ↑ Kellie Chudzinski: Jean-Claude Van Damme, 59, is almost unrecognizable with short reddish hair. „Daily Mail”, 5 czerwca 2020. [dostęp 2021-07-23]. (ang.).
  5. ↑ The Real-Life Diet of Jean-Claude Van Damme, Who Is Still Jacked at Age 58 [online], „GQ” [dostęp 2020-12-30] (ang.).
  6. ↑ Jean Claude Van Damme – Sztárlexikon. Starity.hu. [dostęp 2017-01-10]. (węg.).
  7. ↑ Jean-Claude Van Damme – Actor [online], CineMagia.ro [dostęp 2017-01-10] (rum.).
  8. ↑ Jean-Claude Van Damme Biography (1960-). Film Reference. [dostęp 2017-01-10]. (ang.).
  9. ↑ a b Jean-Claude Van Damme – What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs, 20 lipca 2012. [dostęp 2021-08-17]. (ang.).
  10. ↑ Jean Claude Van Damme. ČSFD.cz. [dostęp 2017-01-11]. (cz.).
  11. ↑ Jean-Claude Van Damme. AlloCiné. [dostęp 2017-01-10]. (fr.).
  12. ↑ Jean Claude Van Damme [online], Rotten Tomatoes [dostęp 2017-01-10] (ang.).
  13. ↑ Jean Claude Van Damme. TV.com. [dostęp 2017-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-10)]. (ang.).
  14. ↑ Hal Erickson: Jean-Claude Van Damme Biography. AllMovie. [dostęp 2021-07-23]. (ang.).
  15. ↑ Alex Godfrey (2012-08-10): Jean-Claude Van Damme: 'I tried to play the system; I was blacklisted. „The Guardian”. [dostęp 2017-01-11]. (ang.).
  16. ↑ Sam Razvi: Jean-Claude van Damme Expendables 2 interview. Coach, 13 września 2012. [dostęp 2017-01-10]. (ang.).
  17. ↑ Kelly Twardziak: 7 Times Jean-Claude Van Damme Crushed Throwback Thursday on Instagram. „Muscle & Fitness”. [dostęp 2021-07-23]. (ang.).
  18. ↑ Jean Claude Van Damme. SensaCine.com. [dostęp 2017-01-10]. (hiszp.).
  19. ↑ Brian Truitt (2012-08-19): For Jean-Claude Van Damme, comeback is sweet. „USA Today”. [dostęp 2017-01-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-03)]. (ang.).
  20. ↑ Ian Buckwalter: The 'Universal Soldier' Paradox: When a Bad Franchise Produces a Great Film. The Atlantic, 30 listopada 2012. [dostęp 2021-07-21]. (ang.).
  21. ↑ Borys Kit (2017-01-04): Jean-Claude Van Damme, Dolph Lundgren Team for Action Thriller 'Black Water'. „The Hollywood Reporter”. [dostęp 2017-01-10]. (ang.).
  22. ↑ Liam Gaughan: The 'Universal Soldier' Sequels Show How to Save a Bad Franchise. Collider, 7 czerwca 2021. [dostęp 2021-07-21]. (ang.).
  23. ↑ Cannes festival 1992 fight. dolph-ultimate.com. [dostęp 2021-07-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-07-21)]. (ang.).
  24. ↑ Universal Soldier Box Office. boxofficemojo.com. [dostęp 2021-07-21]. (ang.).
  25. ↑ Jean-Claude Van Damme Awards. FamousFix. [dostęp 2018-05-31]. (ang.).
  26. ↑ Volvo Trucks – The Epic Split feat. Van Damme (Live Test 6)
  27. ↑ Susan Hornik: Jean-Claude Van Damme Talks New Show, His Workout Routine, and Whether He Can Still Do Those Splits. „Men’s Health”, 15 grudnia 2017. [dostęp 2021-07-23]. (ang.).
  28. ↑ Sarah Rense: Jean-Claude Van Damme Is 57 and Still Kicking the Bad Guys' Asses. „Esquire”, 18 grudnia 2017. [dostęp 2021-07-23]. (ang.).
  29. ↑ Dave McNary (2016-07-06): Jean-Claude Van Damme Joins 'Kickboxer: Retaliation'. „Variety”. [dostęp 2017-01-10]. (ang.).
  30. ↑ Jean-Claude Van Damme will drop his last cartridge and leave acting. Then24.com, 2022-02-12. [dostęp 2022-05-23]. (ang.).
  31. ↑ Jean-Claude Van Damme Magazines. FamousFix. [dostęp 2021-07-23]. (ang.).
  32. ↑ Alex Pierotti: Jean-Claude Van Damme Is Still Absolutely Jacked At 59. „Men’s Health”, 9 marca 2020. [dostęp 2021-07-23]. (ang.).
  33. ↑ Miriam Elder, Hilary Swank 'regrets' partying with Chechen leader Ramzan Kadyrov [online], the Guardian, 13 października 2011 [dostęp 2022-07-20] (ang.).
  34. ↑ Kim Masters, Kim Masters, Seal’s Chechen Leader Birthday Bash Performance Questioned By Human Rights Group [online], The Hollywood Reporter, 12 października 2011 [dostęp 2022-07-20] (ang.).
  35. ↑ a b c Jean-Claude Van Damme Relationships. FamousFix. [dostęp 2021-07-21]. (ang.).
  36. ↑ Leah Simpson (2012 -03-02): Jean-Claude Van Damme's son Kris flexes his bulging biceps. „Daily Mail”. [dostęp 2019-03-06]. (ang.).
  37. ↑ Alex Pappademas: Jean-Claude Van Damme Is Still Kicking. „Men’s Health”, 22 lipca 2021. [dostęp 2021-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-07-23)]. (ang.).
  38. ↑ Char Adams: Jean Claude Van Damme's Son Nicolas Charged with Aggravated Assault for Allegedly Holding Roommate at Knifepoint. „People”, 12 września 2017. [dostęp 2021-07-23]. (ang.).
  39. ↑ Philip Ellis: Jean-Claude Van Damme Shows Off His Lean, 59-Year-Old Physique in a New Dance Music Video. „Men’s Health”, 31 sierpnia 2020. [dostęp 2021-07-23]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Złota Malina za najgorsze ekranowe połączenie

W latach 1995–2010 nagroda była przyznawana w kategorii, najgorsza ekranowa para, 2011 – najgorsza ekranowa para lub obsada, 2012–2013 – w dwóch kategoriach osobno – najgorsza ekranowa para i najgorsza obsada, od 2014 – najgorsze ekranowe połączenie

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jean-Claude_Van_Damme&oldid=73163219”