Jerzy Ignacy Lubomirski
 Jerzy Ignacy Lubomirski (portret autorstwa nieznanego artysty) | |
 Szreniawa bez Krzyża Alternatywne nazwy Druszyna, Corrulus, Curvatura, Krzywaśnic, Krzywaśny | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Żona | |
| Dzieci |
Teodor Hieronim Lubomirski |
| Odznaczenia | |
 
| |
Jerzy Ignacy Lubomirski, syn Hieronima Augustyna Lubomirskiego. (ur. 15 marca 1687[1] w Krakowie, zm. 19 lipca 1753 w Rzeszowie) , herbu Szreniawa bez Krzyża. Generał major wojsk koronnych[2], chorąży wielki koronny, pisarz polny koronny, generał wojsk saskich. Kandydował do korony siedmiogrodzkiej i polskiej po śmierci Augusta II Mocnego. Był uczniem słynnego Collegium Ressoviense. Ożenił się 6 stycznia 1718 z Marianną Bielińską, następnie 28 lutego 1737, z Joanną von Stein zu Jettingen. Pierwsza żona urodziła mu dwoje dzieci: Teodora i Mariannę a druga czworo: Adolfa, Józefę, Barbarę i Franciszka)[3]. Polski książę, polityk, wojskowy i działacz społeczny[1].
Działalność[edytuj | edytuj kod]
J. I. Lubomirski związał się z konfederatami sandomierskimi, szczególnie z hetmanem wielkim koronnym Adamem Sieniawskim. Jak niemal każdy magnat polski, posiadał własny pułk jazdy . Jednak dopiero w 1708 r. przysłał swe wojsko do obozu hetmana. W 1709 brał udział w naradach konfederatów. W tym samym roku wycofał się w okolice Sanoka przed wojskami króla Stanisława Leszczyńskiego. W tym czasie wojska króla złupiły jego dobra rzeszowskie. Po ich wyparciu chronił majątek przed kontrybucjami ze strony wojsk polskich i rosyjskich. W 1710 r. otrzymał stopień generała za zasługi w oblężeniu zajętego przez Szwedów Elbląga. Jako żołnierz Lubomirski brał udział w kampanii pomorskiej w 1711 r. Odznaczył się zwłaszcza w czasie oblężenia Stralsundu. W roku następnym brał udział w walkach z J. Grudzińskim[1].
24 IV 1713 r. wyprawił ucztę na zamku rzeszowskim, podczas której doszło do sprzeczki między Lubomirskim a jego gościem Józefem Jelcem. W czasie pojedynku książę zabił Jelca. Dekretem trybunału skazano go na karę więzienia. Część kary odbył w wieży zamku w Sanoku. Odbywanie jej przerwano wskutek powołania więźnia do służby wojskowej. Drugą część kary odbył w latach 1721-1725[4][1]. W ramach ekspiacji za zabójstwo, ufundował dla zakonu kapucynów klasztor w Rozwadowie[5].
W 1716 r. usiłował bezskutecznie zająć twierdzę jasnogórską. Zagrabił jednak dobra klasztorne, co wywołało oburzenie opinii publicznej. Dzięki protekcji królewskiej uniknął konsekwencji swego czynu[1].
W 1727 roku został odznaczony Orderem Orła Białego, a w 1736 saskim Orderem św. Henryka[6]. W 1746 r. został chorążym koronnym. Odtąd nie brał już poważniejszego udziału w życiu politycznym.
Po śmierci 19 lipca 1753, pochowany w podziemiach klasztoru Bernardynów w Rzeszowie. Po zakończonej budowie klasztoru i konsekracji kościoła w Rozwadowie, 28 października 1753 zgodnie z jego ostatnia wolą, ciało księcia przewieziono w wojskowej asyście z Rzeszowa, i uroczyście z honorami spoczęło w rodzinnej krypcie w Rozwadowie[7].
Epitafium upamiętniające ten pochówek umieszczone jest nad drzwiami prowadzącymi do krypt, od północnej strony ołtarza. Na czarnej tablicy umieszczono napis w języku łacińskim: „D. O. M. Hic jacet Peccator hujus Loci Fundator ora Deum ut hunc reum Christi lotum sangvine absolvat a crimine” – „Bogu Najlepszemu i Największemu. Tu leży grzesznik, fundator tego miejsca, módl się do Boga, aby tego złoczyńcę, obmytego w krwi Chrystusa, uwolnił od zbrodni.”
Majątek[edytuj | edytuj kod]
Po śmierci ojca odziedziczył Rzeszów. W 1723 wykupił od rodziny Rozwadowskich ich nadsańskie dobra, na bazie których utworzył dwa nowe klucze dóbr ziemskich: rozwadowski i długorzeczycki. Powiększył swe dobra o min. miasto Rozwadów i wsie położone w widłach Wisły i Sanu - Charzewice, Kępa Rzeczycka, Pilchów, Przyłęk (klucz charzewski), wsie Rzeczyca Okrągła, Rzeczyca Długa wraz z przyległymi folwarkami (klucz rzeczycki). Rozbudował zamek w Rzeszowie i wybudował letnią rezydencję w Charzewicach[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Stanisław Nabywaniec, Sławomir Zych, Książę Jerzy Ignacy Lubomirski (1687-1753) i jego fundacje pobożne. (PDF), „Resovia Sacra. Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej”, Nr 9/10, Rzeszów: Diecezja rzeszowska, 2002, s. 140, ISSN 1234-8880,
- ↑ Henryk P. Kosk, Generalicja polska, t. I, Pruszków 1998, s. 292.
- ↑ Jerzy Ignacy Lubomirski na geni.com.
- ↑ Stanisław Milewski: Sekrety starych więzień. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1984, s. 96.
- ↑ Klasztor Braci Mniejszych Kapucynów w Rozwadowie - Stalowka.NET [online], www.stalowka.net [dostęp 2024-03-21].
- ↑ Marta Męclewska (oprac.): Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705–2008. Zamek Królewski w Warszawie, 2008, s. 154.
- ↑ Zaduszki w podziemiach klasztoru [online], stalowemiasto.pl [dostęp 2024-04-02] (pol.).
- ↑ Zespół - Szukaj w Archiwach [online], www.szukajwarchiwach.gov.pl [dostęp 2023-05-05].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- ks. Wilhelm Gaj - Piotrowski. Lubomirscy rodowej linii rzeszowsko- rozwadowskiej. Wyd. Muzeum Regionalne w Stalowej Woli ,2002. ISBN 83-911733-2-1, 83-911733-8-0
- Chorążowie wielcy koronni
- Członkowie dworu Augusta III Sasa
- Fundatorzy obiektów sakralnych I Rzeczypospolitej
- Generałowie majorowie armii koronnej
- Lubomirscy herbu Szreniawa bez Krzyża
- Ludzie urodzeni w Krakowie
- Ludzie związani z Rzeszowem (I Rzeczpospolita)
- Galicyjscy ziemianie
- Odznaczeni Orderem Orła Białego (I Rzeczpospolita)
- Pisarze polni koronni
- Polacy – generałowie armii saskiej
- Polacy odznaczeni Orderem Wojskowym św. Henryka (Saksonia)
- Polscy książęta Świętego Cesarstwa Rzymskiego
- Urodzeni w 1687
- Więźniowie więzienia w Sanoku
- Zmarli w 1753