John Garfield
 John Garfield | |
| Imię i nazwisko |
Jacob Julius Garfinkle |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód |
aktor |
| Współmałżonek |
Roberta Seidman |
| Lata aktywności |
1932–1952 |
John Garfield, właśc. Jacob Julius Garfinkle (ur. 4 marca 1913 w Nowym Jorku, zm. 21 maja 1952 tamże) − amerykański aktor charakterystyczny.
Grał role złodziejaszków i buntowników, przedstawicieli klasy robotniczej[1]. Uznawany za poprzednika aktorów wykorzystujących metodę Stanisławskiego, takich jak Marlon Brando, Montgomery Clift czy James Dean[2].
8 lutego 1960 otrzymał własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 7065 Hollywood Boulevard[3][4].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w Lower East Side na Manhattanie w rodzinie Hannah Basi (z domu Margolis) i Davida Garfinkle[5]. Jego ojciec miał pralnię z prasowalnica do ubrań, związując koniec z końcem, na pół etatu był chazanem. Matka zmarła w 1920, dwa lata po narodzinach kolejnego syna, Maxa. Ponieważ Garfinkle miał trudności z utrzymaniem rodziny, dzieci wychowywały się pod opieką różnych krewnych w całym Nowym Jorku[6].
Podczas gdy ojciec ożenił się ponownie, Garfinkle miał trudności w szkole i dołączył do różnych gangów. Trzykrotnie został wydalony, zanim został wysłany do alternatywnej szkoły. Dodatkowo zachorował na szkarlatynę, która doprowadziła do trwałego uszkodzenia jego serca[6].
Dorastając w dzielnicy teatrów jidysz, Garfinkle rozwinął talent do naśladowania ówczesnych wykonawców. Z powodu jąkania przeszedł terapię logopedyczną i ostatecznie zainteresował się mową i występami[6]. Zaczął brać udział w szkolnych przedstawieniach, zgromadzeniach i debatach, w końcu odnalazł pasję, którą mógł realizować w swojej karierze akademickiej[6]. Później zapisał się na lekcje aktorstwa, co zaowocowało rekomendacją do American Laboratory Theatre[7].
Pracował zarówno na scenie, jak i poza nią, w 1932 zadebiutował na Broadwayu w roli Billa w sztuce Zagubiony chłopiec[8]. W tym samym roku przyjął pseudonim sceniczny Jules Garfield. Chociaż występ był krótkotrwały, dał się poznać jako aktor teatralny[6]. W 1934 wstąpił do zespołu Teatru Grupowego[5]. Podczas II wojny światowej nie został przyjęty do wojska ze względu na chorobę serca[5].
Z biegiem lat Garfield zajął się pracą w radiu i filmach[9]. Pracując w Paramount Pictures i Warner Bros. przyjął pseudonim John Garfield. Był dwukrotnie nominowany do Oscara − za rolę cynicznego aranżera orkiestrowego Mickeya Bordena, którego ciężkie życie dało ponury obraz egzystencji w melodramacie muzycznym Michaela Curtiza Cztery córki (1938; nagroda National Board of Review) i za kreację Charleya Davisa, wbrew woli matki zostaje bokserem w dramacie sportowym filmie noir Roberta Rossena Ostatnia runda (1947)[10].
27 stycznia 1935 zawarł związek małżeński z Robertą Seidman, która była członkinią partii komunistycznej[11]. Mieli dwie córki − Katherine (ur. 1938, zm. 1945; reakcja alergiczna) i Julie (ur. 10 stycznia 1946) oraz syna Davida Pattona (ur. 25 lipca 1943, zm. 24 listopada 1994 na atak serca).
Zmarł w wieku 39 lat z powodu przewlekłej niewydolności serca[12].
Wybrana filmografia[edytuj | edytuj kod]
- 1938: Cztery córki jako Mickey Borden
- 1939: Cztery żony jako Mickey Borden
- 1941: Wilk morski jako George Leach
- 1943: Mściwy jastrząb jako sierżant Winocki
- 1946: Listonosz zawsze dzwoni dwa razy jako Frank Chambers
- 1947: Ostatnia runda jako Charley Davis
- 1947: Dżentelmeńska umowa jako Dave Goldman
- 1949: Jigsaw jako nygus z gazetą (niewymieniony w czołówce)
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- George Morris: John Garfield. Jove Publications, 1977. ISBN 0-15-646250-8.
- Patrick J. McGrath: John Garfield: The Illustrated Career in Films And on Stage. McFarland & Co., Inc., 2006. ISBN 978-0-7864-2848-9.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Associated Press: John Garfield Dies in N.Y. Home of Actress. „Los Angeles Times”, 1959-05-22. [dostęp 2024-03-31]. (ang.).
- ↑ Isaac Butler: Looking Back at a Half-Forgotten Pioneer of Method Acting. The New Yorker, 2022-11-01. [dostęp 2024-03-31]. (ang.).
- ↑ John Garfield. Walk of Fame. [dostęp 2024-03-31]. (ang.).
- ↑ Associated Press: Hollywood Star Walk: John Garfield. „Los Angeles Times”, 1959-05-24. [dostęp 2024-03-31]. (ang.).
- ↑ a b c John Garfield Biography. „TV Guide”. [dostęp 2024-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-03-31)]. (ang.).
- ↑ a b c d e John Garfield Biography. Hometowns to Hollywood. [dostęp 2024-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-03-31)]. (ang.).
- ↑ John Garfield Biography. AllMovie. [dostęp 2022-07-02]. (ang.).
- ↑ John Garfield. Internet Broadway Database. [dostęp 2024-03-31]. (ang.).
- ↑ John Garfield. Rotten Tomatoes. [dostęp 2024-03-31]. (ang.).
- ↑ John Garfield Awards. AllMovie. [dostęp 2022-07-02]. (ang.).
- ↑ Bernard Weintraub: Recalling John Garfield, Rugged Star KO’d by Fate. „The New York Times”, 2003-01-29. [dostęp 2024-03-31]. (ang.).
- ↑ John Garfield Dies at Home of Friend; Actor, 39, Famed for 'Tough' Roles on Stage and Screen, Had Cardiac Ailment. „The New York Times”, 1952-05-22. [dostęp 2024-03-31]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- John Garfield w bazie IMDb (ang.)
- John Garfield w bazie Filmweb
- John Garfield w bazie Notable Names Database (ang.)
- John Garfield w bazie Discogs.com (ang.)