Joseph E. Stiglitz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Joseph Eugene Stiglitz
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

9 lutego 1943
Gary

Zawód, zajęcie

ekonomista

Narodowość

amerykańska

Joseph Eugene Stiglitz (ur. 9 lutego 1943 w Gary) – amerykański ekonomista, laureat Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii (2001) oraz John Bates Clark Medal (1979).

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Od 2003 legitymuje się tytułem profesora akademickiego Columbia University; specjalizuje się w dziedzinie mikroekonomii. W latach 1993–1997 był szefem Zespołu Doradców Ekonomicznych Prezydenta Stanów Zjednoczonych, a w latach 1997–2000 głównym ekonomistą Banku Światowego. Jest założycielem organizacji Initiative for Policy Dialogue (IPD), skupiającej ekspertów w dziedzinie rozwoju międzynarodowego. Przewodniczy Brooks World Poverty Institute (BWPI) z Manchester University oraz jest członkiem Papieskiej Akademii Nauk Społecznych. Nagrodę Banku Szwecji im. Alfreda Nobla otrzymał (razem z George'em Akerlofem i Michaelem Spence'em) za analizę rynków charakteryzujących się asymetrią informacji. W 2001 Uniwersytet Karola w Pradze przyznał mu tytuł doktora honoris causa[1]. Stiglitz znany jest z krytycznego spojrzenia na zarządzanie mechanizmem globalizacji, ekonomię ściśle wolnorynkową oraz niektóre międzynarodowe instytucje, takie jak Międzynarodowy Fundusz Walutowy czy Bank Światowy.

Dorobek naukowy[edytuj | edytuj kod]

Wolny rynek[edytuj | edytuj kod]

Tradycyjna neoklasyczna literatura ekonomiczna zakłada, że rynki gospodarują zawsze efektywnie, wykluczając ograniczone w ilości i ściśle zdefiniowane niesprawności rynku. Jednak badania Stiglitza pozwalają przypuszczać, iż jest odwrotnie: rynek działa efektywnie wyłącznie w wyjątkowych okolicznościach. Wykazał on (razem z Bruce'em Greenwaldem), że „gdy tylko informacja lub rynek są niekompletne (co jest prawdą właściwie w każdej gospodarce), alokacja w rynku konkurencyjnym nie spełnia założeń efektywności w sensie Pareto”.

 Osobny artykuł: Zawodność rynku.

Mimo że konkluzje płynące z prac Stiglitza oraz powszechnie występujące niesprawności rynku niekoniecznie usprawiedliwiają szeroko zakrojone interwencyjne działania rządu, to optymalny rekomendowany zakres działań interwencyjnych państwa jest daleko mniejszy, niż uważają zwolennicy twierdzenia o powszechności niesprawności rynku[potrzebny przypis]. Wg Stliglitza jednak „niewidzialna ręka” rynku w ogóle nie istnieje.

 Osobny artykuł: Niesprawności państwa.

Asymetria informacji[edytuj | edytuj kod]

Najbardziej znane badanie przeprowadzone przez Stiglitza dotyczy techniki screening – działania wykorzystywanego przez agenta ekonomicznego (zob. asymetria informacji), wiedzącego mniej, do wydobycia informacji od tego wiedzącego więcej. Zagadnienia związane z asymetrią informacji wykorzystał w pracy nad opisem rynku ubezpieczeń oraz rynków kapitałowych.

Płace wydajnościowe: model Shapiro-Stiglitza[edytuj | edytuj kod]

Stiglitz pracował nad zagadnieniem tzw. płac wydajnościowych, znanym dziś jako model Shapiro-Stiglitza, wyjaśniającym zjawisko bezrobocia i regulacji płac.

Założenia modelu:

  • Człowiek, w odróżnieniu od innych postaci kapitału, wybiera odpowiadający mu poziom wysiłku;
  • Niedoskonała kontrola wysiłku pracownika przez pracodawcę (niedostatecznie wysokie prawdopodobieństwo przyłapania pracownika na lekceważeniu swoich obowiązków);
  • Asymetria informacji na linii pracodawca-pracownik.

Wnioski płynące z modelu:

  • Przy założeniu o redukcji zasiłków dla bezrobotnych: Pracodawca powinien dobrze opłacać pracownika, ponieważ strata pracy będzie dotkliwą karą. Pracownikowi będzie przyświecała idea efektywnej pracy, w innym wypadku może zostać zwolniony;
  • Wyżej opłacany pracownik jest lepiej odżywiony i zdrowszy, co prowadzi do wyższej efektywności;
  • Wyższe płace przyciągają lepszych pracowników;
  • Wyższe płace ograniczają kosztowną dla zatrudniającego realokację pracowników;
  • Pojawia się bezrobocie (tu: kara za nieefektywność w pracy) z racji płacy ustanowionej wyżej, niż płaca czyszcząca rynek;
  • Bezrobotni byliby skłonni pracować za stawkę nawet niższą, niż w punkcie równowagi, lecz nie są dla pracodawców dostatecznie wiarygodni (tu: bezrobotni ukarani za nieefektywność w pracy).

Praktyczne zastosowania teorii Stiglitza[edytuj | edytuj kod]

O ile pod względem matematycznej poprawności teorii Stliglitza nie można nic zarzucić, to zastosowanie jej praktycznych wniosków w polityce gospodarczej było przedmiotem wielu debat i dyskusji. Sam Stiglitz stara się wraz z rozwijającymi się w czasie dyskursami adaptować do nich swoje teorie, początkowo usystematyzowane w „Whither Socialism?”.

Wybrane publikacje[edytuj | edytuj kod]

  • Readings in modern theory of economic growth./ed.,H. Uzawa. – Cambridge: Massachusetts Institute of Technology Press, 1969. – 497 s.
  • Economics of public sector. New York: W.W. Norton, 1986.(Najnowsze polskie wydanie – styczeń 2005: Ekonomia sektora publicznego, PWN, Warszawa 2005, ISBN 83-01-14338-X. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005-1016 s. )
  • The economics or rural organization: theory, practice and policy./., K. Hoff, A. Braveman -New York: Oxford University Press, 1993. -590 s.
  • Whither socialism?. Cambridge: Massachusetts Institute of Technology Press, 1994 -338s.
  • State versus market: have Asian currency crises affected the reform debate. Dhaka: University Press, 1999 .- 55 s.
  • Economics. 3 rd ed. New York: W.W. Norton, 2002 .- 829 s.
  • Globalization and Its Discontents. Washington, DC: W.W. Norton Company, 2002. (Najnowsze polskie wydanie – 2004: Tłumaczenie: Hanna Simbierowicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004, ISBN 83-01-14205-7Globalizacja. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004-232 s. )
  • Incentives and risk sharing in sharecropping// Review of Economic Studies, 41, 1974 nr 2 s. 219–255
  • Equilibrium in competitive insurance markets: an essay on the economics of imperfect information /., M. Rothschild // Quarterly Journal of Economics, 90, 1976 nr 3 s. 629–649
  • On the impossibility of informationally efficient markets /.,s. Grossman // American Economic Review, 70, 1980 nr 3 s. 393–408
  • Equilibrium unemployment as a worker discipline device/, C. Shapiro // American Economic Review, 74 ,1984 nr 3 s. 433–444
  • Externalities in economics with imperfect information and incomplete markets/,B. Greenwald// Quarterly Journal of Economics, 101, 1986 nr 2 s. 229–264
  • Financial market imperfections and business cycles/ B.Greenwald// Quarterly Journal of Economics, 108, 1993 nr 1 s. 77–119
  • Reforming the global economic architecture: lessons from recent crises// Journal of Finance, 54,1999 nr 4 s. 1508–1521 (artykuł tego autora cieszący się największą poczytnością w bazie JSTOR)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Univerzita Karlova – Čestné doktoráty. [dostęp 2010-12-27]. (cz.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]