Joyeuse (miecz)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Joyeuse w Luwrze
Joyeuse z XIII-wieczną pochwą w muzeum w Cluny
Ludwik XIV z Joyeuse (Hyacinthe Rigaud, 1701)

Joyeuse (fr. „radosny”[1]) – historyczny miecz cesarza rzymskiego, Karola Wielkiego opisany w najbardziej znanym eposie rycerskim Pieśń o Rolandzie. W późniejszych czasach był używany podczas koronacji francuskich królów.

Joyeuse w legendzie[edytuj | edytuj kod]

Według pewnych legend Joyeuse został wykuty tak, by jego rękojeść zawierała ułamek Włóczni Longinusa; według innych głownia wykuta była z tych samych materiałów co Durendal Rolanda czy Curtana Ogiera[2].

XI-wieczna Pieśń o Rolandzie tak opisuje ten miecz:

[Karol Wielki] był odziany w swą piękną białą kolczugę i hełm zdobny oprawionymi w złoto kamieniami; u boku miał Joyeuse, a nigdy nie było miecza, który by mu dorównał; połyskiwał zmieniając kolor trzydzieści razy dziennie.

XIX-wieczny pisarz amerykański Thomas Bulfinch napisał, że Karol Wielki ściął za pomocą Joyeuse głowę wodza Saracenów Corsubala i że użył go do pasowania na rycerza Ogiera Duńskiego[3]. Nazwę miecza nosi prawdopodobnie miasto Joyeuse w departamencie Ardèche: Joyeuse został jakoby utracony w bitwie, po czym odzyskany przez jednego z rycerzy Karola; w podzięce cesarz miał przekazać owemu rycerzowi apanaż, który nazwano Joyeuse[4].

Miecz koronacyjny[edytuj | edytuj kod]

Miecz identyfikowany z Joyeuse Karola Wielkiego po raz pierwszy niesiono w procesji koronacyjnej w roku 1270 (Filip III Śmiały), a po raz ostatni – w 1824 (Karol X Burbon). Co najmniej od 1505 roku miecz był przechowywany w katedrze Saint-Denis, skąd w listopadzie 1793 roku został przeniesiony wraz z innymi regaliami do przekształconego w muzeum Luwru[5][6].

La Joyeuse znajdujący się w paryskim muzeum składa się z wielu części dodawanych przez stulecia używania go jako miecza koronacyjnego. Według bronioznawcy Ewarta Oakeshotta ma głownię wczesnośredniowieczną, datowaną na około X wiek. Zdaniem sir Martina Conwaya klinga może być datowana nawet na początek IX wieku, co mogłoby sugerować, że był to rzeczywiście miecz Karola, ale inny ekspert brytyjski, Guy Laking, zaprzecza i datuje ją na pierwszą połowę XIII wieku[7].

Oficjalna strona internetowa Luwru datuje głowicę miecza na X–XI wiek, jelec na XII, a rękojeść na XIII stulecie[7].

Miecz wiedeński[edytuj | edytuj kod]

Przechowywany w muzeum w Wiedniu miecz św. Maurycego[8], czasem nazywany był mieczem Attyli albo mieczem Karola Wielkiego[9].


Galeria[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Jacek Hoga. Miecz – mit i symbol. „Polonia Christiana”. 2011 (nr 21), lipiec-sierpień 2011 r.. 
  2. Santosuosso 2004 ↓, s. 134.
  3. Thomas Bulfinch, Legends of Charlemagne, or Romance of the Middle Ages, 1863.
  4. Santosuosso 2004 ↓, s. 135.
  5. La Basilique-Cathedrale de Saint-Denis. [dostęp 2015-04-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-17)].
  6. The Sword of Charlemagne
  7. a b Miecz koronacyjny królów Francji, Luwr
  8. Hradský i Habáň 2001 ↓, s. 30.
  9. Oakeshott 1980 ↓, s. 151.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Juraj Hradský, Pavel Habáň: Czar broni białej. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2001. ISBN 83-11-09254-0.
  • R. Ewart Oakeshott: European Weapons and Armour: From the Renaissance to the Industrial Revolution. North Hollywood, CA: Beinfeld Publishers, 1980. ISBN 978-0-917714-27-6.
  • Antonio Santosuosso: Barbarians, Marauders, and Infidels: The Ways of Medieval Warfare. New York: MJF Books, 2004. ISBN 978-1-56731-891-3.