Julian Ankiewicz

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Julian Ankiewicz
Ilustracja
Julian Ankiewicz ok. 1880
Data i miejsce urodzenia

8 stycznia 1820
Radzanówek, Królestwo Polskie, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

31 stycznia 1903
Rokotów

Narodowość

polska

Praca
Budynki

gmach Towarzystwa Kredytowego miasta Warszawy- 1870

Projekty

projekt szpitala dziecięcego przy ul. M. Kopernika w Warszawie

Julian Walenty Ankiewicz[1] (ur. 8 stycznia 1820 w Radzanówku[2], zm. 31 stycznia 1903 w Rokotowie[3][4]) – polski architekt.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się jako najmłodsze z siedmiorga dzieci Józefa i Apolonii Scholastyki z Linowskich. W księgach stanu cywilnego Józef Ankiewicz był określany jako młynarz[2] lub gospodarz z Radzanówka. Julian Ankiewicz rozpoczął edukację w szkole wydziałowej ojców reformatów w Żurominie. Następnie uczył się w domu pod opieką starszego brata[5] Antoniego (1799-1879), absolwenta Uniwersytetu Warszawskiego, magistra obojga praw, późniejszego członka Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu. Zdał eksternistycznie egzamin dojrzałości w gimnazjum na Lesznie w Warszawie[5][4]. Pod koniec lat 30. lub na początku lat 40. XIX wieku zamieszkał w Warszawie. Przyjaźnił się z Hipolitem Skimborowiczem, Teofilem Lenartowiczem i Włodzimierzem Wolskim[5][4].

Ponieważ nie było go stać na studia, zdecydował się na praktyczną naukę zawodu. Od 1843 praktykował w pracowni Adama Idźkowskiego. Wiedzą uzupełniał studiami dzieł specjalistycznych[5]. W 1849 zdał egzamin przed komisją wyznaczoną przez Radę Ogólną Budownictwa i uzyskał patent budowniczego klasy drugiej, który uprawniał do wykonywania zawodu[6]. Brak informacji, kiedy został budowniczym trzeciej klasy, nie ma jednak wątpliwości, że najwyższe uprawnienia budowlane posiadał[6]. Prace zawodową rozpoczął jako aplikant w Wydziale Przemysłu i Kunsztów w Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych. Jednym z zadań tego wydziału było opiniowanie projektów architektonicznych złożonych wraz z podaniami o udzielenie zgody na budowę. Pierwszą pracą wykonaną po uzyskaniu uprawnień do wykonywania zawodu architekta, był wykonany w 1850 projekt fabryki fortepianów Kralla i Seidlera przy ulicy Marszałkowskiej. Dużą rolę w rozwoju kariery zawodowej Juliana Ankiewicza odegrała znajomość z Aleksandrem Kruze, rosyjskim urzędnikiem pochodzenia niemieckiego, członkiem Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu[1], a później prezesem Banku Polskiego (1864–1870). Dzięki tej znajomości Ankiewicz otrzymywał korzystne zlecenia m.in. w 1851 na projekt willi dla Anieli z Ostrowskich Bławackiej, w 1853 projekt i nadzór nad budową kamienicy przy ulicy Rymarskiej[7]. Na przełomie 1856 i 1857, w celu uzupełnienia wykształcenia Ankiewicz wyjechał w czteromiesięczną podróż do Paryża, Londynu, Neapolu, Drezna i Monachium[6]. Po powrocie w 1857 wykonał projekt kamienicy dla rosyjskiego urzędnika przy ulicy Marszałkowskiej, zbudował dom dla Karola Wilhelma Tyzlera i niewielką kamienicę czynszową dla Wilhelma Goldberga. Również w 1857, na zlecenie rządu wzniósł w Lublinie budynek gimnazjum gubernialnego wraz z pensjonatem, według projektu architekta Antoniego Sulimowskiego. W 1858 pracował w Puławach odbudowując po pożarze Pałac Czartoryskich, należący wtedy do Aleksandryjskiego Instytutu Wychowania Panien. Ankiewicz zmienił wygląd elewacji budynku, a we wnętrzu zbudował nowe kaplice katolicką i prawosławną oraz nową klatkę schodową ze schodami z lanego żelaza[8]. W 1859 zaprojektował gmach dla rządu gubernialnego w Lublinie. W 1862 projektował zakłady hutnicze Roberta Eichlera, których budowa trwała do 1867. W pracowni Ankiewicza byli zatrudnieni w różnych okresach m.in. Józef Kajetan Janowski, absolwent Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie, architekci Rafał Krajewski, Karol Kozłowski[9], Adam Mazurkiewicz, Aleksander Białkowski. Około 1864 Ankiewicz uzyskał stanowisko budowniczego miasta Warszawy oraz posadę budowniczego Banku Polskiego[10]. W latach 1866–1867 został wysłany na koszt rządu, z rekomendacji Komitetu Budowy Szpitala Dzieciątka Jezus, w podróż do Petersburga, Paryża i Londynu w celu zebrania wiedzy o sposobach wznoszenia budynków szpitalnych[6]. Wiedzę wykorzystał przy projekcie szpitala dziecięcego przy ulicy Aleksandria (obecnie Kopernika) w Warszawie, wzniesionego na początku lat 70. XIX wieku. W 1875 wzniósł pałac w Ciechanowcu dla rodziny Starzeńskich. Był to jedyny znany projekt siedziby ziemiańskiej jego autorstwa.

W 1866 Ankiewicz zakupił od Stanisława Lessera za 13 tys. 911 rubli i 80 kopiejek, parcelę pomiędzy ulicami Piękną i Instytutową (obecnie Matejki). Na działce, w otoczeniu starych drzew, zbudował dla siebie i rodziny willę. W 1879 sprzedał tę posiadłość Marii z Sanguszków Potockiej, żonie namiestnika Królestwa Galicji i Lodomerii Alfreda Józefa Potockiego, za 130 tys. rubli[11][12]. Ostatnią właścicielką była hr. Róża z Branickich Tyszkiewiczowa, żona Benedykta[11]. Budynek przetrwał do II wojny światowej, ale obecnie już nie istnieje[13].

Pałac w Grzegorzewicach

W 1879 Ankiewicz kupił majątek ziemski Grzegorzewice z niewielkim pałacem otoczonym parkiem. W 1882 złożył na ręce prezydenta Warszawy podanie z prośbą o zwolnienie z obowiązków budowniczego miasta, motywując rezygnację podeszłym wiekiem i złym stanem zdrowia. Rezygnacja została przyjęta[12]. Po opuszczeniu Warszawy osiedlił się z żoną i córką na wsi w zakupionym majątku Grzegorzewice[14] i niemal zupełnie porzucił zawód architekta[12]. Pod koniec życia przeniósł się wraz z żoną do Rokotowa i zamieszkał w domu córki Małgorzaty Teodory (Dory) Wiśniewskiej. Zmarł 31 stycznia 1903 w Rokotowie[4]. Został pochowany 4 lutego 1903 na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 11-3-23/24)[15][3]

Grób Juliana Ankiewicza na warszawskich Powązkach

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

29 września 1859 ożenił się z Michaliną Julią Alojzą Glotz (1840–1902[15]), córką Teodora Glotza, prezydenta Włocławka[1]. 14 sierpnia 1861 urodziła się ich córka Maria Teodora Julia[16] zwana w rodzinie Marylką, która zmarła 28 października 1866. Kolejna córka Zofia Antonina Cecylia urodzona 24 stycznia 1866 zmarła jako półtoraroczne dziecko. Ostatnia córka Małgorzata Teodora, urodzona 13 lipca 1871[17] wyszła za mąż 27 października 1900 za Eugeniusza Henryka Wiśniewskiego[18] herbu Turzyma[a] (1856-1913)[15], właściciela dóbr ziemskich Rokotów koło Sochaczewa. Zmarła w Muszynie 7 lutego 1940 i tam została pochowana[22].

Wybrane prace[edytuj | edytuj kod]

Kamienica Juliana Ankiewicza ul. Jasna 17 w Warszawie
Pałac w Ciechanowcu

Pisma[edytuj | edytuj kod]

  • O piękności w ogóle, a zwłaszcza o piękności w architekturze 1845
  • O piękności w sztuce, ze szczególnym do praktyki zwrotem 1847
  • O architekturze gotyckiej 1849
  • Kaplica Katolicka w Puławach 1861

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Eugeniusz Henryk Wiśniewski był synem Feliksa Baltazara Wiśniewskiego[19], który wylegitymował szlachectwo i herb Prus I (czyli Turzyma[20]) w 1839[21].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Akt małżeństwa Juliana Ankiewicza i Michaliny Glotz nr 377 z 1859 z parafii św. Krzyża w Warszawie [online], metryki.genealodzy.pl [dostęp 2023-07-12].
  2. ↑ a b Leksykon wybitnych radzanowianin Julian Walenty Ankiewicz (1820–1903) – architekt warszawski, „Radzanowski zeszyt historyczny”, nr 3, Gminny Ośrodek Kultury w Radzanowie, 2019, s. 107.
  3. ↑ a b Nekrolog Juliana Ankiewicza, „Kurjer Warszawski”, R. 83, 1903, nr 33, 2 lutego 1903, s. 9.
  4. ↑ a b c d Ś. p. Juljan Ankiewicz, „Kurjer Warszawski”, R. 83, 1903, nr 32, 1 lutego 1903, s. 11.
  5. ↑ a b c d W.E.P.I. 1890 ↓, s. 282.
  6. ↑ a b c d Szustakiewicz 2010 ↓, s. 28.
  7. ↑ Szustakiewicz 2010 ↓, s. 29.
  8. ↑ Szustakiewicz 2010 ↓, s. 30.
  9. ↑ Andrzej K. Olszewski: Karol Kozłowski. W: Polski Słownik Biograficzny. T. XIV wyd.1968-1969.
  10. ↑ Szustakiewicz 2010 ↓, s. 32.
  11. ↑ a b Jerzy S. Majewski, Matejki, dawniej Instytutowa [online], warszawa.wyborcza.pl, 20 listopada 2003 [dostęp 2023-07-16].
  12. ↑ a b c Szustakiewicz 2010 ↓, s. 35.
  13. ↑ Szustakiewicz 2010 ↓, s. 36.
  14. ↑ Szustakiewicz 2010 ↓, s. 27.
  15. ↑ a b c Cmentarz Stare Powązki: Julian Ankiewicz, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2023-07-11].
  16. ↑ Akt urodzenia Marii Teodory Ankiewicz nr 2744 z 1862 z parafii św. Krzyża w Warszawie [online], metryki.genealodzy.pl [dostęp 2023-07-12].
  17. ↑ Akt urodzenia Małgorzaty Teodory Ankiewicz nr 405 z 1871 z parafii św. Aleksandra w Warszawie [online], metryki.genealodzy.pl [dostęp 2023-07-12].
  18. ↑ Akt małżeństwa Małgorzaty Ankiewicza i Eugeniusza Wiśniewskiego nr 320 z 1900 z parafii św. Krzyża w Warszawie [online], metryki.genealodzy.pl [dostęp 2023-07-12].
  19. ↑ Akty urodzenia Feliksa Zygmunta i Eugeniusza Henryka Wiśniewskich nr 264 i 265 z 1859 z parafii św. Andrzeja w Warszawie [online], metryki.genealodzy.pl [dostęp 2023-07-24].
  20. ↑ Joachim Lelewel: Polska dzieje i rzeczy jej rozpatrywane przez Joachima Lelewela. Poznań: 1856, s. 304.
  21. ↑ Wiśniewski h. Prus I. W: Elżbieta Sęczys: Szlachta wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836–1861. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2007, s. 770.
  22. ↑ Świadectwo zgonu Małgorzaty Teodory Wiśniewskiej z domu Ankiewicz

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Julian_Ankiewicz&oldid=73086567”